رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده : 27/8/3893
شماره دادنامه :121173/12/71
فرجامخواه   :  ... 
فرجامخوانده : دادگاه و اولياي دم
فرجام خواسته : دادنامه شماره 3073/1/71  صادره از شعبه 12 دادگاه كيفري يك  ... 
هيئت شعبه   : آقايان  ... 

خلاصه جريان پرونده : آقاي  ... (الف ) فرزند حسين ،40ساله ، كشاورز اهل و ساكن  ... ، فاقد پيشينه كيفري ، داراي علا و اولاد، بي سواد، مسلمان ، ايراني متهم است به ارتكاب يك فقره قتل غيرعمدي مرحوم (ب ) در اثر كار گذاشتن لوله در راه عمومي كه باعث برخورد متوفي با لوله بدون نصب علامت هشدار دهنده مي شود كه همين تصادف سرانجام منجر به فوت نامبرده مي گردد كه با توجه به شكايت پدر و مادر و همسر ( عقدبسته ) مصدوم و نيز شكايت خود " متوفي "  قبل از فوتش كه از وي بازجويي شده " است "  ( درتاريخ 24/1/68 برگ 40پرونده )0 مصدوم شاكي در پاسخ به سوال بازجوچنين بيان مي كند.(درمورخه 28/10/67 حدود ساعت 5/6 شب من داشتم با موتور سيكلت عبور مي كردم در جاده حسينيه  ...  ناگهان در مقابلم يك لوله ديدم و من دولا شدم كه اززير لوله عبور نمايم كه ديگر متوجه نشدم چه شد. ضمنا" دو ساعت قبل كه از همين جاده عبور كردم لوله اي وجود نداشت ) و بعد درپاسخ به سوالات مي گويد: (از ... (متهم ) شكايت دارم به دليل اينكه لوله ها را وي كار گذاشته است و شاهد به نام (ج ) و(د) دارم وازناحيه سر زخمي شده ام و از كمر به پايين فلج شده ام  ... )
گواهي پزشكي چنين اظهارنظر نموده است : آقاي (ب ) در اثر اصابت با جشم سخت به ناحيه مغز دچار قطع نخاع و آسيب مغزي شده و پس از يازده ماه معالجه در تاريخ 25/12/68 معالجه نتيجه بخش نبوده و مرحوم گرديد.)
با توجه به شكايت اولياي دم متوفي و گواهي پزشكي قانوني و گزارش مراجع انتظامي و تحقيقات دادسراي عمومي به موجب كيفر خواست شماره 289923/7/69 تقاضاي تعيين كيفرنامبرده گرديده است و شعبه 12 دادگاه كيفري يك  ...  با توجه به محتويات پرونده و استماع اظهارات اولياي متوفي و مشتكي عنه و مطلعين و ملاحظه گواهيهاي پزشكي قانوني بالاخره اتهام متهم موصوف الذكر را محرزتشخيص " داده "  النهايه قتل را قتل خطاي محض داننسته و بر اساس علم قاضيي به شرح دادنامه شماره 30/1/71 راي به محكوميت عاقله متهم صادرنموده است كه راي صادره مورد اعتراض و تجديدنظرخواهي محكوم عليه واقع " شده و"  متعاقب آن دادگاه مزبور با رد اعتراض و بقاء بر راي خود پرونده را به ديوان عال يكشور ارسال وبه اين شعبه ارجاع گرديده است. هيئت شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد وپ س از قرائت گزارش آقاي  ...  عضو مميز و اوراق پرونده نسبت به دادنامه شماره 73 30/1/71 فرجامخواسته مشاوره نموده چنين راي مي دهند:

(بسمه تعالي 0 با توجه به محتويات پرونده صرفنظر از اينكه محكوم عليه عاقله  ... (قاتل ) بوده نه خود او كه اعتراض كرده و همچنين با غمض از اينكه منشاء علم قاضي محترم عمدتا" اقرار متهم بوده وحسب فتواي آيت الله العظمي گلپايگاني مدظله چنين علمي حكم اقرار را دارد (با اطلاق ماده 305 قانون مجازات اسلامي سازش ندارد)0 از همه اينها گذشته به لحاظ اينكه نصب لوله آهني در سر راه عمومي مردم بدون علائم منبهه و هشدار دهنده و تنها با روشن كردن يك لاستيك و رفتن دنبال آبياري كه آن هم خاموش شده كافي نيست مانند حفر چاه سر راه مي ماند كه چنين عمل بي احتياطي و تفريط به نفس مقتول خواهد بود كه به فتواي امام راحل (ره ) در حكم شبه عمد خواهدبود. علي هذا خود متهم نامبرده مسئول پرداخت ديه است نه عاقله بنابراين دادنامه فوق الاشاره از اين جهت نقض مي گردد و پرونده در اجراي ماده 5 قانون تجديد نظر عودت داده مي شود. قابل ذكر است مورد سوال در فتواي امام راحل (ره ) گرچه تخلفات رانندگي است ، ولي قطعا" مورد خصوصيتي ندارد و مخصص واقع نمي شود.)

مرجع :
كتاب قتل عمد، جلداول ، تاليف يداله بازگير،ازانتشارات ققنوس چاپ اول ،چاپ ديبا، سال 1376

68