رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

6/785/22          بسمه تعالي
تاريخ رسيدگي : 8/8/72
شماره دادنامه: 691/22
تجديدنظرخواه : خانم بتول شيرازي با وكالت آقاي هاشم نوري وكيل دادگستري
تجديدنظرخوانده: آقاي هدايت اكبري
تجديدنظر خواسته دادنامه شماره 969 و 968 ـ 14/7/71 صادره از شعبه 11 دادگاه مدني خاص كرمانشاه
تاريخ ابلاغ دادنامه به تجديدنظرخواه: 5/8/71
تاريخ وصول دادخواست تجديدنظر: 7/8/71
مرجع رسيدگي شعبه 22 ديوانعالي كشور
هيئت شعبه آقايان : غروي رئيس و دانش مستشار
خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 19/10/69 تجديدنظرخواه دادخواستي بخواسته صدور حكم به اذن طلاق باستناد پرونده 69/317 مدني خاص 9 تقديم دادگاه مدني خاص باختران نموده و خلاصتاً ( توضيح داده كه قريب سه سال است كه با خوانده ازدواج نموده و ثمره اين ازدواج يك فرزند استو چون زوج از مدتها قبل بناي ايذا و اذيت را گذاشته و به بهانه هاي مختلف موجبات آزار وي را فراهم نموده و حتي با كمال قساوت مرا با چراغ علاء الدين به آتش كشيده كه مدتها در بيمارستان بستري و پرونده اي در اين خصوص در دادسرا تشكيل گرديده كه متأسفانه به علت عدم حضور گواهي كه از بستگان وي بوده پرونده بلا اقدام مانده است عليهذا چون امكان ادامه زندگي مشترك با زوج برايم به هيچ وجه مقدور نبوده و ادامه روجيت موجب عصر و حرج است عليهذا تقاضاي رسيدگي و صدور حكم برابر خواسته مينمايد . رسيدگي به شعبه نهم ارجاع شده و با تشكيل جلسه دادرسي زوج منكر آتش زدن همسرش شده و زوجه درخواست كرده كه بدواً تكليف او را روشن كند و سپس ازدواج مجدد نمايد دادگاه قرار ارجاع امر به داوري صادر كرده ودر اين خلال آقاي هدايت اكبري (تجديدنظرخواه) دادخواستي بتاريخ 1/5/70 و خواسته صدور حكم ازدواج مجدد تقديم دادگاه مدني خاص كه به هر دو پرونده در شعبه نهم تواماً رسيدگي شده و با تشكيل جلسه مورخة 19/11/70 خواهان اصلي (زوجه) اظهار داشته از شوهرم خوف جاني دارم و مي ترسم با او زندگي كنم چنانچه شوهرم تضمين بسپارد حاضرم به منزلش برگردم و زوج نيز در پاسخ اظهار داشته كسي حاضر نيست ضامن من شود من شخصاً حاضرم تضمين بدهم او را اذيت نكنم مجدداً زوجه اظهار داشته شوهرم مرا سوزانيده و با دو شاهد حق مرا ار بين برده و حالا چگونه به او اطمينان كنم و تعهد او را بپذيرملذا هر گاه دو نفر ا زخارج تعهد بسپارند حاضرم برگردم در غير اين صورت خوف جاني دارم و نمي توانم با او زندگي كنم و همچنين زوج اظهار داشته خودم تعهد مي دهم ولي كسي را ندارم تعهد بدهد. دادگاه با توجه به اينكه جلسه مزبور بمنظور اجراي قرار داوري بوده ولي داور زوجه حاضر نشد ، از طرفي ديگر زوجه به ضمانت دو نفر شاهد استناد كرده و رسيدگي به هر دو موضوع ضرورت داشته جلسه را تجديد نموده و با تشكيل جلسه مورخه 14/5/71 باظهارت شهود استماع شده كه دخالت زوج را در جريان آتش سوزي زوجه نفي كرده اند، زوجه شمن اظهاراتش بيان داشته كه زندگي مشترك من و همسرم باعث فسق من خواهد شد نمي توانم با شوهرم زندگي كنم مدت سه سال است در منزل پدرم به سر مي برم تقاضاي طلاق دارم مهريه و نفقه عده و سايرحقوقات و بچه ام در مقابل طلاق در حق شوهرم بذل مي كنم و فقط طلاق مي خواهم زوج نيز شمن اينكه اظهار داشته كه طلاق نمي دهد تقاضاي ازدواج مجدد را نيز نموده است و اينكه از نظر مالي قادر به تامين خرج و مخارج دو همسر مي باشد دادگاه بلحاظ عدم حضور داورها دستور احضار آنها بتاريخ 15/5/71 نموده و با تشكيل جلسه مزبور داورها و زوجين حاضر شده اند و داورها اظهار داشته اند كه ادامة اين وضع يعني زوجين جدا از همديگر زندگي كنند بصلاح و صرفه زوجين نيست و عاقلانه نميباشد سرانجام با مطالعه پرونده مطرح شده در شعبه دوم بازرسي و ملاحظه و انعكاس خلاصه آن در صورت جلسه تنظيمي ختم دادرسي را اعلام و به شرح دادنامه تجديدنظرخواسته دعوي همسر و خرج زوجه را دارد ندانسته و حكم به رد آن صادر مينمايد به زوج نيز اجازه مي دهد كه همسري ديگري اختيار نمايد . آقاي هاشم نوري وكيل دادگستري به وكالت از زوجه نسبت به اين حكم تجديد درخواست كرده و با ضميمه نمودن وكالت نامه و لايحه اعتراضيه تقاضاي نقض دادنامه صادره را نموده است از ناحيه زوج لايحه اي واصل نشده و دادنامه با اعلام ؟؟ بر عقيده خود پرونده را به ديوانعالي كشور ارسال نداشته است. لايحه وكيل تجديدنظرخواه به هنگام شور قرائت خواهد شد. اينك هيئت شعبه در تاريخ فوق تشكيل است و پس از بررسي محتويات پرونده و مشاوره به شرح زير رأي مي دهند.
بسمه تعالي
رأي
چون امتناع زوجه به مدت شش سال در ادامه زندگي مشترك با زوج و آن هم بدون مطالبه هر گونه مخارج و نفقه اي و بلكه اقدام مشاراليها بدرخواست طلاق مشعر به ميزان ؟؟؟ دوام زندگي با شوهرش و عمق خوف وي و آن هم با امتناع زوج از آوردن ضامن طبق خواسته زوجه مي باشد و از طرفي ديگر با تجويز ازدواج مجدد زوج هيچگونه اضراري نسبت به زوج صورت نگرفته و نخواهد گرفت . و بلكه اين زوجه است از هر حيث در معرض عسر و حرج مي باشد كه دادگاه باين موضوع بذل التفات ننموده و بعلاوه بوجوب طلاق در شرائطي كه زوجه نفرت و كراهت خود را در حد اعلاي آن ابراز مينمايد مانند مانحن فيه خالي از قوت نيست و دفع ضرر زوجه بنحويكه به زوج نيز ضرري وارد نشود منحصر در قبول طلاق خلعي از ناحيه زوج است علي الخصوص در محل بحث كه هر چند زوج ملائت و توانائي مالي خود را براي هزينه دو همسر اعلام داشته ليكن ازناحيه وي درخواست تمكين و يا تعهد انفاق بخواهان و امثال آن مطرح نشده و از اين جهت عسر و حرجي بودن دوام زوجيت نامبرده قابل ترديد نيست و داوران نيز به همين نحو اظهارنظر نموده اند فلذا دادنامه صادره درخصوص موضوع طلاق و نقض مي گردد و رسيدگي مجدد به شعبه ديگر ارجاع مي شود و اما در مورد ازدواج مجدد دادنامه صادره ابرام مي شود.