رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده : 13/4854/27
شماره دادنامه : 3157
تاريخ رسيدگي : 17/12/73
فرجامخواه   : آقاي نجف محكوم عليه
فرجامخوانده : اولياي دم و دادگاه
فرجامخواسته : دادنامه شماره 43 ج 13/2/73 صادره از شعبه 4 دادگاه كيفري يك ... 
تاريخ ابلاغ دادنامه به فرجامخواه :12/2/73، تاريخ وصول دادخواست فرجامي : 3/3/73
مرجع رسيدگي : شعبه 27 ديوان عالي كشور
هيات شعبه   : آقايان  ... 

خلاصه جريان پرونده : آقايان 1 نجف ،21 ساله ، اهل و ساكن ... به اتهام يك فقره قتل عمدي مرحوم قاسم و يك فقره شروع مرحوم آرمن و مشاركت در شش فقره سرقت كو رانندگي بدون پروانه 2 الماس ، 18 ساله  ...  اهل و ساكن ...  به اتهام معاونت در قتل عمدي مرحوم قاسم و معاونت در شروع به قتل آقاي آرمن و مشاركت در شش فقره سرقت و رشوه دادن به مامورين دولت 3 حسين ،25 ساله اهل وساكن ...  به اتهام معاونت در يك فقره قتل مرحوم قاسم و معاونت در شروع به قتل آقاي آرمن و معاونت در يك فقره سرقت و مشاركت در پنج فقره سرقت و رشوه دادن به مامورين دولت (تحت تعقيب قرار گرفته اند) . 
اجمال قضيه بدين شرح است كه نامبردگان با انگيزه و تصميم به سرقت منزلي در ...  كرايه مي نمايند و سرقتهائي از منازل مردم مي نمايند و تصميم مي گيرند به سرقت اتومبيل از طريق كشتن راننده (دست بزنند) بدين جهت در ميدان امام خميني  ...  پيكان آقاي آرمن (را) به مبلغ سي هزار ريال براي همدان كرايه مي نمايند و نقشه پليد خود را در بين راه اجرا مي كنند و با يقين به مرگ وي دست و پاي او را بسته و در زيرپلي مي اندازند، ولي خوشبختانه نامبرده كاملا" خفته نشده بوده كه بعد از مدتي به هوش آمده و دادوفرياد مي كشد كه (مرا نجات دهيد. ) خداوند مسبب الاسباب به نحوي او را نجات مي دهد(به اين ترتيب كه ) راننده آمبولانسي براي قضاي حاجت به زير پل مي آيد كه او را مشاهده كرده و نجاتش مي دهد و متهمين اتومبيل را براي فروش به همدان مي برند، ولي موفق به فروش رشوه آزاد مي گردند و در مرتبه دوم متهمين به عنوان مسافر چالوس سوار اتومبيل شوررلت مرحوم قاسم كه در جاده تهران به شمال كرايه كشي مي كرده  ...  مي شوند و در جاده كندوان نزديكي شهر چالوس  ...  نقشه از پيش تعيين شده خود را طبق كشتن راننده قبلي اجرا مي نمايند و با يقين بهمرگ راننده جورابش را در آورده و محكم به گلويش مي بندند و وي را زير پلي مي اندازندواتومبيل اورابرداشته به  ...  مي برند. 
نجف قصد فروش اتومبيل را داشته كه مامورين آگاهي  ...  به وي مظنون مي شوند و او را دستگير مي كنند.  سپس ساير همدستان اودستگير مي شوند.  متهمين اقرار صريح به بزه انتسابي نموده اند. 
شعبه سوم دادسراي عمومي پس از انجام تحقيقات معموله به شرح كيفرخواست شماره 2565/12/72 تقاضاي كيفرنامبردگان را نموده (است.) متعاقبا" شعبه 4 دادگاه كيفري يك ...  رسيدگي ماهوي مي نمايد و با اعلام ختم رسيدگي طي دادنامه شماره 43 ج 13/12/72 با توجه به اقرار صريح متهمان در تمام مراحل به قتل و آدم ربائي و معاونت در قتل و سرقتها و رشوه دادن و باتوجه به كشف جسد مقتول با راهنمائي متهمان و نظريه پزشكي قانوني و كشف اموال مسروقه از آنان و توضيحات رضا و يافتن اتومبيل شورلت مقتول در ...  و شكايت اولياي دم مقتول و شكايت مصدوم راننده پيكان آقاي آرمن و گواهيهاي پزشكي و ساير امارات ، بزه انتسابي متهمين براي دادگاه محرز و ثابت گردديه و مستندا" به مواد مضبوطه در دادنامه آقاي نجف را از جهت قتل مرحوم قاسم به قصاص نفس و از جهت آدم ربائي به پنج سال حبس و از جهت دادن رشوه به پرداخت مبلغ رشوه به عنوان جزاي نقدي و از جهت رانندگي بدون گواهينامه به پرداخت ده هزار تومان جريمه نقدي محكوم مي نمايد و متهمان رديف دوم و سوم را از جهت معاونت در قتل عمدي مذكور هر يك را به 15 سال حبس و از جهت آدم ربائي به 5 سال حبس و از جهت دادن رشوه هر يك را به پرداخت مبلغ رشوه به عنوان جزاي نقدي محكوم مي نمايد و از جهت جراحات وارده بر آقاي آرمن استنادا" به مواد480و481و485 قانون مجازات اسلامي بالمناصفه به پرداخت دو هزار درهم هر درهم به وزن 06/12 نخود نقره در حق آقاي آرمن به عنوان ديه و ارش محكوم مي نمايد و پرونده را در خصوص سرقت مفتوح قرار داده است ولي با شكايت شاكي و بررسي مجدد دنباله حكم سابق طي دادنامه شماره 146ج 5/5/73 از جهت خسارات وارده بر اتومبيل شاكي آرمن به پرداخت مبلغ خواسته بالمناصفه و سي هزار تومان جزاي نقدي بدل از حبس متهمان محكوم مي نمايد.  محكوم عليه به اعدام قصاصا" آقاي نجف طي لايحه اي به دادنامه صادره اعتراض نموده و كتبا" تقاضاي تجديدنظر نموده است و دو متهم ديگر تسليم هستند و اعتراضي ندارند و جهت رسيدگي به تقاضاي تجديدنظرخواه پرونده به ديوان عالي كشور ارسال گرديده و به اين شعبه ارجاع داده شده است.
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد و پس از قرائت گزارش آقاي ...  عضو مميز و اوراق پرونده و دادنامه شماره 42 و 146ج 13/2/73 فرجامخواسته مشاوره نموده چنين راي مي دهد:
(بسمه تعالي. با توجه به محتويات پرونده محكوم عليه معترض (نجف ) اگر چه اعتراض موثر و مستدلي ارائه ننموده النهايه دادنامه فوق الاشاره از جهات ذيل في حد نفسه مخدوش است ، زيرا اولا" عمل هر سه متهم پرونده منطبق است با ماده 4 قانون تشديد مجازات ربايندگان اشخاص كه مقرر داشته اگر ( شخصي به ) سبب (ربوده شدن ) يا اخفا و يا آسيبهاي وارده فوت كند ( مثل مورد اين پرونده در خصوص ربودن و قتل مرحوم قاسم ) مجازات مرتكب اعدام است. بنابراين از نظر جرم عمومي مجازات هر سه متهم در خصوص روبدن آن مرحوم قانونا" اعدام است. مضافا" به اينكه از جهت حق الناس و قتل هم قاتل يا قاتلين بايد به قصاص نفس محكوم گردند و حق الناس مقدم بر حق الله است و بالجمله قتل موصوف يك قتل ساده و عادي نبوده است كه فقط قاتل به قصاص نفس محكوم (شود) و سايرين به عنوان معاونت در قتل به حبس ابد محكوم گردند، بلكه ربودن منتهي به قتل است و ثانيا" اگر قتل عادي ( بدون ربودن مقتول ) هم بودو با توجه به اظهارات نجف كه در اكثر مراحل تحقيق و جلسه دادگاه ابراز داشته كه (من و الماس (متهم رديف 2) آن مرحوم را خفه كرديم ) بلكه در جلسه دادگاه گفته (من اول تسمه را دور گردن راننده انداختم و اورابه عقب ماشين آورديم.  تسمه را ول كردم از ترس و هنوز زنده بود.  بعد تسمه رادادم به الماس دوباره گرفت الخ )
بنابراين اگر قتل مستند به الماس نباشد ظاهرا" اشتراك در قتل موصوف (موضوع ماده 214 قانون مجازات اسلامي ) به نظر مي رسد و الماس هم تا حدودي اشتراك در قتل را اعتراف دارد و مي گويد: (ت سمه را نجف انداخته به گردن وي و دستهايش را من گرفته بودم. بعد آورديم پآئين تسمه را خواست بدهد به من نتوانستم بگيرم و اين مقتول نيمه جان بود.  اندختيم پآئين پل 0 جوي آب بود.  شب بودالخ 0) به هرحال متهم رديف 2 اگر آخرين فشاربه گلوي متقول را وارد نكرده و قاتل او نباشد احتمال شركت در قتل وجود دارد.  بنابه مراتب فوق دادنامه فوق الاشعار نقض و پرونده در اجراي بند دال ماده 6 قانون تجديدنظر مصوب سال 72 اعاده مي گردد ضمنا" متذكر مي گردد در خصوص جراحات وارده به ربوده شده اول (آرمن ) بعضي از آنها ديه معين و برخي ديگر ارش دارد ارشها نبايد به درهم يا ديناري كه وجود خارجي ندارد تعيين گردد، بلكه بايد به مبلغ ريالي معين شود تا رفع نزاع گردد و در ضمن ضربات و فشاربه گلوي مصدوم به قدري زياد بوده كه تا مدتي بيهوش و قادر به تكلم نبوده براي آن هم بايد چيزي به عنوان ارش منظور گردد و دادنامه در اين خصوص اصلاح و تكميل شود و در پايان شايان ذكر است كه متهمين پرونده احيانا" در اداره آگاهي به 25 فقره (سرقت ) اتومبيل و موتور سيكلت و از منازل و غيره اعتراف كرده اند و در بازپرسي هم همه آنها را قبول داشته اند،مع ذلك دادگاه محترم با رعايت ماده 22 قانون مجازات اسلامي حكم آنها را تخفيف داده و اشاره اي هم به موجب تخفيف ننموده است.)
* * *

مرجع :
كتاب قتل عمد، جلداول ، تاليف يداله بازگير،ازانتشارات ققنوس چاپ اول ،چاپ ديبا، سال 1376

73