رای ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده : 199/567و179/5817
شماره دادنامه : 199و198/9
تاريخ رسيدگي  : 31/4/71
تجديدنظرخواهان : بنياد جانبازان و مسضعفان 000
تجديدنظرخوانده : دادنامه شماره 28153/4/69 شعبه سوم دادگاه حقوقي يك 000
مرجع رسيدگي   : شعبه نهم ديوان عالي كشور
هيئت شعبه     : آقايان 000

خلاصه جريان پرونده : در تاريخ 1/11/65 بنياد مستضعفان (املاك و مستغلات )بانمايندگي قضايي آقاي ((الف )) به طرفيت سازمان زمين 000 دعوايي به خواسته اعتراض به راي كميسيون ماده 12 شماره 000 شهرستان 000 طرح نموده و توضيح داده كه طي راي كميسيون مزبور پلاكهاي 000الي 000 فرعي واقع در000بوسيله كمييون مزبورموات تشخيص گرديده و چون زمينهاي بنياد مستضعفان حسب آراي صادره از شوراي نگهبان و بخشنامه نخست وزيري قابل طرح در كمسيون ماده 12 نبوده و از شمول ماده 10 قانون اراضي شهري خارج است تقاضاي صدور حكم مبني بر فسخ نظريه كميسيون ماده 12 را دارد و براي اثبات دعوي حكم مصادره اموال آقاي ((ب )) و ((ج )) و نامه شماره 000 شوراي نگهبان و بخشنامه نخست وزيري و راي كميسيون ماده 12 و ابلاغ نامه استناد گرديده است و به موجب لايحه ثبت شده به شماره 000ضمن تكرار مندرجات دادخواست اضافه نموده كه پلاكهاي مذكور موات بالاصاله نمي باشد و سابقه عمران و احياء داشته است 0 سازمان زمين شهري 000 در دفاع از دعوي اظهار نموده كه راي شوراي نگهبان وبخشنامه وزير مربوط به اراضي موات نمي باشد و دادستان كل كشور در نامه اي كه در تاريخ 000 ثبت دفتر سازمان زمين شهري گرديده اعلام نظر نموده اند كه اراضي موات جزء انفال بوده و قابل مصادره نمي باشد و ضمنا" نظريه كميسيون طبق مقررات صادر گرديده و اعتراض خواهان موجه نبوده تقاضاي رد اعتراض و تاييد نظريه كميسيون را دارد0شعبه سوم دادگاه حقوقي يك 000 در جلسه دادرسي مورخ 000 قرار معاينه محلي با جلب نظر كارشناس صادر نموده و در جلسه 000 قرار معاينه محلي اجراء گرديده و كراشناس منتخب بشرح گزارش ثبت شده به شماره 000 قرار معاينه محلي اجراء گرديده وك ارشناس منتخب به شرح گچزار ثبت شده و به شماره 000 اظهارنظر به باير بودن پلاكهاي 000 فرعي الي 000 فرعي از000 اصلي واقع در000را نموده كه نظريه مزبورمورد اعتراض اداره زمين شهري 000 قرار گرفته و دادگاه ا خذ توضيح از كاشناسان را ضروري دانسته و در جلسه 000 ودر جلسه 000از كارشناسي اخذ توضيح به عمل آورده و ضعيت ثبت پلاكهاي مذكور را استعلام و اداره ثبت 000طي شماره 000 پاسخ داده و دادگاه مجددا" موضوع رابه هيئتي سه نفري از كارشناسان ارجاع نموده ، كارشناسان منتخب بشرح نظريه اي كه به شماره 000ثبت دفتر گرديده و نقشه پيوست 36 هكتار از اراضي پلاكهاي ششگانه را موات و43 هكتار بقيه رابه لحاظ سابقه كشاورزي باير تشخيص داده اند كه اين نظريه مودر اعتراض طرفين دعوي قرار گرفته است 0 ضمنا" كميته امداد امام خميني طي لوايح ثبت شده به شماره هاي 000 و000 با ارائه رونوشت نامه 000اعلام نموده كه املاك مربوط به خانواده 000(املاك متنازع فيه ) طي نامه هاي صادره پيوست از سوي  بنياد مستضعفان به آن كميته انتقال گرديده وكميته امداد امام خميني قائم مقام بنياد مستضعفان شده و از دادگاه تقاضاي فسخ راي كميسيون ماده 12 را نموده است و دادگاه در جلسه دادرسي مورخ 2/3/69 مبادرت به ا لعام نظر قضايي به اتفاق مشاور نموده و از كليه قطعات مندرج در نظريه كميسيون ماده 12 شماره 000 از پلاكهاي ششگانه 000 بر طبق نظريه هيئت كارشناسنان 43 هكتارآنرا باير تشخيص داده و اشهارنظر به صدور حكم بر فسخ نظريه كميسيون نسبت به 43 هكتار مزبور و اعلام باير بودن آن نموده و اعتراض خواهان را نسبت به 36 هكتار ديگر بر طبق نقشه پيوست نظريه كار شناسنان وارد ندانسته و اظهار عقديه به صدور حكم بر تاييدنظريه كميسيون نسبت به 36 هكتار موصوف نموده است كه اين نظردرتاريخ 000 به نبايد مسضعفان ودر000 به سازمان زمين شهري 000 ابلاغ گرديده و اداره زمين شهري 000به شرح لايحه اي كه به شماره 000ثبت دفترگرديده به نظر قضايي دادگاه اعتراض كرده است ودادگاه دروقت فوق العاده 000 راي صادر نموده و عين نظر قضايي قبلي را تبديل به راي شماره 000 نموده و در قسمت اخير توضيح داده شده اين راي پس از ابلاغ نظريه و عدم قبول اعتراض از جانب طرفين در مهلت قانوني انشاءشده است 0 راي دادگاه در 000به خاهان ابلاغ گرديده و كميته امداد امام خميني لايحه اي ارسال كه به شماره 000 ثبت دفتر گرديده و دادگاه در ذيل اين لايحه اعلام نموده صرفنظر از اينكه قائم مقامي كميته امداد امام ، قطعي و مسلم است يا خير به هر حال مي توانددادخواست تجديد نظر خود را تقديم نمايد0 بنياد مستضعفان در تاريخ 000 نسبت به دادنامه شماره 000 شعبه سوم دادگاه حقوقي يك 000 تجديدنظرخواهي نموده و اداره زمين شهري 000 طي لايحه ثبت شده به شماره 000 درخواست تجديدنظرخواهي تجديدنظرخواه پاسخ داده و نسبت به آن قسمت از دادنامه تجديدنظرخواسته كه بر ابطال نظريه كميسيون ماده 12قانون اراضي شهري صادر گرديده اعتراض نموده است و در قسمت ديگر لايحه مزبور به استناد نامه شماره 000 ثبت 000 مضبوط درپرونده به مالكيت بنياد مسضعفان نسبت به بعضي ازقطعات پلاكهاي موضوع نظريه كميسيون ماده 12 ايراد نموده و نيز اعتراضات ديگري هم عنوان كرده است كه در هنگام طرح پرونده و مشاوره لايحه اعتراض تجديدنظرخواه و لايحه دفاعيه تجديدنظر خوانده قرائت خواهد شد0 ضمنا" شعبه سوم دادگاه حقوقي يك 000 در تاريخ 000به لحاظ اينكه موجبي براي تجديدنظروجود نداشته و علت موجهي بيان نشده پرونده را به ديوان عالي كشور ارسال نموده كه به اين شعبه ارجاع شده است 0 همچنين كميته امداد امام خميني در تاريخ 000 به راي شماره 000 اعتراض وتقاضاي تجديد نظر نموده و دادگاه در تاريخ 000 اعلام نموده كه چون اصل پرونده به  علت تجديدنظرخواهي به ديوان عالي كشور ارسال گرديده درمورد اين تقاضااظهارنظر ميسور نيست و پرونده را پيرو سابقه به ديوان عالي كشور ارسال نموده كه پس از وصول به اين شعبه ارجاع گرديده و طي نامه شماره 000 در جريان رسيدگي قرار گرفته است كه شعبه هر دو پرونده به شماره هاي 000 را تواما" مورد طرح و مشاوره قرار مي دهد0 هيئت شعبه در تاريخ بالا تشيكل گرديد و پس ازقرائت گزارش آقاي 000 عضومميز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنين راي مي دهند:
((بسمه تعالي 0 اولا" راجع به پرونده شماره 000تجديد نظرخواهي كميته امداد امام خميني (قدس سره ) نسبت به دادنامه شماره 000 شعبه سوم دادگاه حقوقي يك 000 قابل پذيرفته شدن نيست زيرا خواهان دعوي بنياد مستضعفان و جانبازان مي باشد كه مستقلا" بشرحي كه در ذيل خواهد آمد تقاضاي تجديدنظر نموده است به علاوه نامه هايي را را كه كميته مذكور به عنوان دليل انتقال قطعات املاك موضوع دعوي از بنياد مستضعفان به آن كميته درمرحله بدوي ارائه نموده دلالت بر انتقال نداشته ومثبت قائم مقامي كميته نسبت به خواهان (بنيادمستضعفان وجانبازان ) به لحاظ منتقل اليه بودن نمي باشد فلذا درخواست تجديد نظر كميته مرقوم قابل طرح در ديوان عالي كشورنبوده و رد مي شود0
ثانيا" در مورد پرونده شماره 000 با توجه به تجديد نظر خواهي اصلي بنايد مستضعفان و جانبازان نسبت به آن قسمت از دادنامه تجديدنظرخواسته كه به ضررش صادر گرديده و نيز با التفات به اعتراض تجديدنظر اداره زمين شهري 000 بشرح لايحه ثبت شده به شماره 000در پاسخ به دادخواست تجديدنظر بنياد مذكور (به طور تبعي ) نسبت به قسمت ديگر دادنامه تجديدنظرخواسته كه به ضررش صادر شده و با امعان نظر به مجموع محتويات پرونده به دادنامه تجديدنظرخواست اشكال وارداست زيرا با توجه به اينكه دعوي خواهان (بنياد مستضعفان و جانبازان ) اعتراض به نظر شماره 000 كميسيون ماده 12 قانون اراضي شهري مي باشد و كميسيون مزبور در نظريه خود(پيوست دادخواست بدوي ) نسبت به تمامي شش دانگ هر يك از شش پلاك 000 الي 000اعلام مشخص و نظر ننموده بلكه به طور قطع و صريح نسبت به قطعاتي از هريك از پلاكهاي ششگانه با ذكر شماره قطعه رسيدگي و اظهارنظر كرده است ونيز مسلم مي باشد كه اعتراض ببنيادمستضعفان راجع به املاك خانواده 000 مي باشد در حالي كه كميسيون مذكور در فرم اعلام نظر خود نام مالك يا مالكين را ننوشته است 0 بنابراين دادگاه بدوا" براي احرازميزان مالكيت 000 از پلاكهاي ششگانه و اينكه واقعا" كليه قطعاتي كه موضوع اظهارنظر كميسيون ماده 12 واقع گرديده ملك 000 مي باشد يا خير بايد وضعيت ثبتي را استعلام مي نموده كه هرچند دادگاه استعلام نموده ولي پاسخ اداره ثبت به شماره 000 خيلي مبهم و ناقص بوده و مالكيت و ميزان مالكيت 000 مشخص و اعلامنشده و بديهي است كه براي آگاهي به مباني و جهات نظريه كميسيون ماده 12لازم است پرونده كميسيون مزبور كه منتج به اعلام تشخيص آن كميسيون و حاوي اسناد و مداركي كه ممكن است در روشن شدن مسائل موثر شود خواهد بود مورد مطالبه وملاحظه قرار گرد و به قسمتي كه فوقا" اشاره شده ايجاب مي نمايد كه هيئت كارشناساني كه انتخاب مي شوند بايد در امر تشخيص حدود ثبتي و تشخيص دايره و بايرو موات بودن زمين و نيز در امرخاك شناسي و آب و زراعت و همچنين در تفسير عكسهاي هواي تخصص داشته باشند و به آنان تكليف گردد كه با ملاحظه پرونده ثبتي و پرونده كميسيون ماده 12 و رعايت قطعات فكيكي در محدوده ثبتي قطعات موضع نظريه كميسيون ماده 12 و معاينه از محل استقرار قطعات زمين و با ملاحظه نقشه و عكسهاي هوايي سنوات مختلف از ده هاي 1330و1340 و1350 معتبر و تاييد شده توسط مراكز مربوطه و با شناسايي خاك و ميزان آب نسبت به تخشيص داير و بايروموات بودن قطعات زمينهاي متنازع فيه طبق مقررات قانون و آيين نامه زمين شهري اظهار نظر نمايند در حالي كه نظريه هيئت كارشناسان منتخب دادگاه كه به شماره 000 ثبت گرديده مجمل وناقص بوده و ايجاد علم و يقينننموده و فاقد استدلال وجهات و مباني قانوني مي باشد و نتيجتا" قابل متابعت بنظر نمي رسد بنابارين دادگاه مي بايد 1 پرونده كميسيون ماده 12 را مطالبه و ملاحظه نموده و ماطلب لازم را استخراج و در صورتمجلس ثبت نمايد0
2 وضعيت ثبتي قطعات موضوع نظريه كميسيون و بالاخص مشخصات آخرين مالك يامالكين قبل از حكم مصادره اموال 000 از اداره ثبت استعلام گردد0
3 در انتخاب هيئت كارشناسنان و مفاد قراركارشناسي نكات فوق الذكر و مقررات قانون زمين شهري وآيين نامه مربوط به آن رعايت شود0 بنابه مراتب دادنامه تجديد نظر خواسته نقض مي شود و پرونده جهت رسيدگي مجدد به شعبه ديگر دادگاه حقوقي يك 000 محول مي گردد0))

مرجع :
كتاب آراي ديوان عالي كشوردرامورحقوقي   3
قانون تجارت ،احوال شخصيه ،شناسنامه ،ادله اثبات دعوي ،احكام
حكومتي ،توقيف عمليات اجرائي وابطال اجرائيه
تاليف يداله بازگير،انتشارات ققنوس ،چاپ اول ،سال 1377
108