راي شماره 168-21/3/1348

راي اصراري هيئت عمومي ديوان عالي كشور
راي :"دادگاه به صرف اظهارفرجامخواه به اينكه وانت حامل چاي قاچاق بوده ووي رانندگي جيپ راعهده داروآن رابدرقه مي نموده بدون اينكه كالاي قاچاق كشف شودونوع ومقداروسايرمشخصات آن محرزومعلوم گرددفرجامخواه رابه عنوان معاونت دربزه قاچاق محكوم درصورتي كه هنگامي مي توان شخصي را به عنوان معاون بزه موردتعقيب ومجازات قراردادكه وقوع بزهي كه معاونت آن شخص نسبت داده شده محقق ومسلم باشدودرموردي كه وقوع بزه قاچاق ونوع و مقداروخصوصيات كالاي موردقاچاق احرازنگرديده محكوم كردن فرجامخواه به عنوان معاونت دربزه مزبورصحيح نبوده است عليهذادادنامه فرجام خواسته به اكثريت آراءنقض ورسيدگي مجددبه شعبه ديگردادگاه استان كرمانشاهان ارجاع مي گردد."

* سابقه *

فرجامخواه - اداره گمرك كرمانشاه وآقاي دكترعباس كيهان وكيل "م "
فرجامخوانده -"م "واداره گمرك كرمانشاه ودادسراي استان 5
فرجام خواسته - دادنامه شماره 651-1/4/45صادرازشعبه 1دادگاه
استان 5

گزارش كار:مطابق صورت مجلس تنظيمي ازطرف مامورين ژاندارمري مورخ 31/3/43حاكي ازاينكه برحسب خبرقبلي براي تعقيب قاچاقچيان عازم جاده قصرشيرين شده درساعت پنج صبح درحين عبورازجاده درجاده فرعي گهواره و ميله سيرخان گردوخاكي مشاهده نموده به دنبال آن رفته ديده انديك وانت سبز رنگ  درجلوويك جيپ ژاپوني درعقب حركت مي كنندچون وجودقاچاق دروانت براي مامورين محرزگرديده به تعقيب وي پرداخته وچهارتيرفشنگ براي توقف ماشين هاشليك وچون جيپ بين ماشين مامورين ووانت حائل وجاده هم خراب بوده فشنگهابه هدف اصابت نكرده وجيپ كه معمولاجلوكش ودربعضي مواقع عقب دارنيزخواهدشدپيوسته به جلوي ماشين مامورين پيچيده وازعبورآنان جلوگيري مي نمودناچارباشليك پنج تيرآن راپنچركه دروسط جاده متوقف و راه راكاملامسدودنموده بلافاصله مامورين پياده شده پس ازپنچرگيري جيپ را به كناري زده وبه تعقيب وانت ادامه دادندليكن بعلت مسافت زيادي كه فيمابين ايجادشده وانت ازگردنه ميله سيرخان ناپديدگرديدولي ازمحلي كه جيپ پنچرگرديدتاچندكيلومتري گردنه سيرخان كه اميدگرفتن وانت بود راننده جيپ شماره 168119سنندج به رانندگي "ح "كه مامورين اورامي شناختند وهمدست قاچاقچي معروف بنام "ر"ملقب به ...است مرتباباعجزولابه تقاضا مي كردهرچه پول بخواهيدبه شمامي دهم ازتعقيب وانت چشم پوشي كنيدوبااين كه براي مامورين مشخص بودكه وانت متعلق به "ر"ورانندگي آن راهم خودش به عهده داشت معذلك راننده جيپ اين اظهارات راتكرارمي كردومي گفت در وانت فقط چهل صندوق چاي است ومامورين راسوگندمي دادكه ترحم كنيدهرطور شمابخواهيدحاضريم بسازيم دربازديدي كه ازداخل جيپ به عمل آمدمشاهده شدعلاوه برداشتن باك معمولي يك باك  اضافي ساخت ايران باشيرمربوط وجودداردواين امرنشان مي دهدازماشين موصوف فقط براي راه پاك كني وجلو وعقب داردربيراهه استفاده مي شودصورت تحقيقات ژاندارمري از"ح "شغل راننده حاكي است كه مشاراليه گفته است جيپ مال خودم است من توي ماشين خودم نشسته بودم وانت براي بردن كالاي قاچاق آمده بودومرابه عنوان جلوكش استخدام كرده بودندموقعي كه مامورين وانت جنس خودراكه درحدودچهل صندوق چاي اكبندخارجي وسيله سوارقبلابه آن محل آورده شده ودرماشين وانت كه متعلق به همدانيهابوده زده دونفرازآنهارابنام علي آقاواسدمي شناسم واضافه كرده است موقعي كه مامورين آمدندچون وانت فراركردمن هم برحسب وظيفه اي كه داشتم فراركردم وراننده وانت همداني بوداورانشناختم وشماره وانت را هم نمي دانم (اين تحقيقات داراي امضاء"ح "مي باشد)پرونده راكه ژاندارمري به اداره گمرك فرستاده دراداره گمرك از"م "شغل زارع اهل فراهان تحقيق شده گفته است سوادندارم من ازچاي اطلاعي ندارم مسافريك ماشين جيپ بودم كه از صابوني سوارشدم كه بروم قصرازقصربيايم سرپل ذهاب ماشين عمويم كه خراب بودبامكانيك بياورم كرمانشاه درشاه آبادمكانيك گفت اثاثيه ام جا مانده برگشتم براي قصركه اثاثيه اي كه مال مكانيك است وجامانده بياوريم درنزديك خسروآبادمامورين جلوماراگرفتندوگفتندماشين باجنس قاچاق فراركرده اوراتعقيب كنيدبنده قبول نكردم مراپياده كردندبامكانيك خودشان ماشين رابردندوبعدبنده راآوردندشاه آباداداره گمرك گفتندتو مي داني چاي هامال كي بودتحقيقات ژاندارمري برايش گفته شدپاسخ داده است من اصلاسوادندارم اين امضاءمن نيست مامورين هرچه خواسته اندبراي خودشان نوشته انداگرجنسي بودمي خواستندبگيرندبه من چه مربوط به خدااصلااطلاعي ازجنس ندارم درگمرك ازغلامرضاالفتي فرزندفرخ تحقيق شده گفته است از جرياني كه گفتيداطلاعي ندارم جيپ ژاپني شماره 168119سنندج مال من است در تاريخ 28/3/43درگاراژحاجي خانمراددرسرپل ذهاب خراب شده ودرتاريخ 2/4/43هم خودم بامادرم رفته ام براي خراسان تادرروزپيش كه آمدم گفتند ماشين رادرگمرك توقيف كرده اندومعلوم نيست مامورين به چه علت ماشين حامل قاچاق رانگرفته اندوماشين خالي راتوانسته اندبگيرندبعدپرونده را به دادسرافرستاده وتقاضاكرده اندازغلامرضاالفتي كفيل بگيرندوپرونده رابراي اقدامات بعدي عودت دهنددادسراپرونده رابه شعبه 3بازپرسي ارجاع نموده آقاي بازپرس درتاريخ 18/3/44از"م "تحقيق نموده مشاراليه منكرقضيه وداشتن سوادشده آقاي بازپرس قرارتوقيف "م "مزبوررابه عنوان بدل ازمبلغ 281040ريال جريمه صادركرده است درتاريخ 23/3/44آقاي عباس كيهان به وكالت از"م "دادخواست برائت ازاتهام چهل صندوق چاي موضوع صورت مجلس 224مورخ 18/3/44به دادگاه شهرستان كرمانشاه داده ويك برگ استشهادپيوست دادخواست نموده دادگاه شهرستان باانجام تحقيقات از شهودكه ازجمله يداله سروري مكانيك بوده به استناداينكه كالاي قاچاق كشف نشده وكسي هم به عنوان حامل آن تعقيب نگرديده وازطرف گمرك دليل كافي بر حمل قاچاق توسط متهم يامعاونت اودراين امرارائه نشده وصرف اظهارمتهم درژاندارمري كافي براحرازاتهام نيست مويدابه شهادت شهود"م "راتبرئه كرده است براثرپژوهشخواهي گمرك دادگاه استان به استنادصورت مجلس تنظيمي وتوضيحات متهم واختلاف گويي مشاراليه وقرائن وامارات اشعار داشته است كه آنچه احرازمي گرددآنست كه "م "درقاچاق 40صندوق چاي معاونت نموده وباوصفي كه درصورت مجلس اشاره شده است درامرقاچاق كالاي مزبور تسهيلاتي فراهم كرده است دادنامه پژوهشخواسته رافسخ ووي راطبق قسمت اخيرتبصره 2ماده 1قانون مجازات مرتكبين قاچاق ورعايت ماده 45قانون جزابه پرداخت نصف جريمه وصدي سي جريمه مزبورو61روزحبس تاديبي محكوم نموده است وكيل متهم واداره گمرك فرجامخواهي كرده اندشعبه 6ديوان عالي كشورچنين راي داده است (دادنامه فرجامخواسته موجه نيست زيراآنچه مستند دادگاه قرارگرفته اظهارات متهم وتائيدآن اظهارات ازناحيه وي و اختلاف گويي اووبيانات نماينده اداره گمرك است كه هيچيك دلالت بر ثبوت بزه نداردزيرااظهارات متهم درموقع بازجوئي علاوه ازاينكه مورد تصديق واقع نشده مشاراليه آن راوحتي سوادداشتن خودراهمه جاانكارنموده است وباوجوداين عبارت "ح "كه مامورين اوراشناخته اندهمدست وشريك "ر" قاچاقچي معروف است )درگزارش مامورين كشف وعدم وجوددليلي براينكه تحقيقات ژاندارمري منتسب به "ح "راجع به "م "است خاصه آنكه مندرجات برگ مزبورمطلبي كه معاونت متهم رابامرتكب يامرتكبين قاچاق افاده نمايدواجدنيست واختلاف گوئي كه مفيداثبات بزه باشددراظهارات متهم ديده نمي شودوبيانات نماينده گمرك هم كه درموردبحث سمت مدعي راداردو ازكاشفين قضيه هم نبوده نمي توانددليل ثبوت اتهام قرارگيردلذادادنامه فرجامخواسته مخدوش است نقض وتجديدرسيدگي به شعبه ديگردادگاه استان 5 ارجاع مي شودپرونده مجددادرشعبه اول موردرسيدگي قرارگرفته وبه اكثريت اين طورانشاءراي نموده اند:
(بنظردادگاه حكم پژوهشخواسته ازجهت برائت متهم مخدوش است چه آنكه حسب دلالت مندرجات صورت مجلس مورخ 31/3/43درساعت 5 صبح در جاده فرعي گهواره كه ازجاده هاي نزديك به مرزاست وانت حامل چاي قاچاق رامشاهده نموده اندكه جيپ ژاپني همراه آن به اقتضاي موردگاهي جلووزماني درعقب آن ماشين حركت مي نموده وباآنكه مامورين مبادرت به تيراندازي كرده اندبه واسطه حائل شدن جيپ بالاخره به مناسبت مساعدت راكب جيپ با علم واطلاع درتسهيل اجراي جرم كمك كرده ووجودباك اضافي درآن مويداين مطلب است كه ماشين جيپ براي منظورفوق بكاربرده شده وبااعتبارگزارش كتبي مامورين كه مشهودات عيني آنان رامنعكس داشته وباتوجه به نحوه اظهارات "م "خالي ازخدشه درمرحله اوليه بازجوئي وصراحت بيان مشاراليه كه مقرون به قرائن معقوله بوده مسلم است كه مشاراليه درحمل كالاي قاچاق وسيله ديگري باعلم واطلاع كامل معاونت درعمل قاچاق نموده است وچون اظهارات بعدي وكيلش تاب معارضه باواقعيت وحقيقت نداردضمن فسخ حكم پژوهشخواه طبق قسمت اخيرماده 3قانون مجازات مرتكبين قاچاق وماده 8آن قانون وماده 45قانون مجازات "م "رابه شصت ويك روزحبس تاديبي علاوه بر پرداخت نصف جريمه وصدي 30محكوم مي نمايد)اقليت اظهارنظربرتائيد دادنامه پژوهشخواسته نموده است ازاين راي هم وكيل متهم وهم اداره گمرك فرجام خواسته اندكه خلاصه اعتراض وكيل متهم اين است كه شعبه اول دادگاه استان همان مطالبي راكه مورداستنادشعبه 3دادگاه استان بوده مورداستناد قرارداده وبيگناهي موكلش طبق لايحه مورخه 24/5/44كه سابقابه ديوان عالي كشورتقديم شده ثابت است وخلاصه لايحه اداره گمرك اينست كه مامورين ژاندارمري طبق حكايت صورت مجلس طبق اطلاع قبلي كه داشته اندكالاي قاچاق وسيله ماشين وانتي ازجاده شاه آبادعبورخواهدنمودودرتعقيب بوده انددر راه گردوغباري توجه آنهاراجلب كرده نزديك شده مي بيننديك جيپ ژاپني به رانندگي "م "وانت حامل قاچاق رابدرقه ووقتي مامورين رامشاهده مي كندمانع تعقيب آنهاشده كه مامورين ناچارمي شوندباشليك  نه تيرآن راپنچرو سرنشينان آن اتومبيل راطوري نگهميدارندكه بكلي جاده رامسدودوچون راه عبوري نبوده مامورين تاتعويض لاستيك آن معطل شده وقتي مانع برطرف مي شود به تعقيب خودادامه مي دهنددرحالي كه اتومبيل حامل كالافرسنگهاازآن نقطه دورشده بوده وديگردسترسي به آن امكان پذيرنبوده بدين جهت از"م "چگونگي واقعه رااستفسارونامبرده درژاندارمري اعتراف مي نمايدكه وانت حامل چهل صندوق چاي قاچاق خارجي بوده وخودش جلوودنباله داري آنهارابه عهده داشته آنگاه مامورين اورابه گمرك  تحويل اين اداره هم اورابه عنوان مجرم اصلي به محضربازپرس اعزام وصدورقراربازداشت بدل ازجريمه به مبلغ 281040ريال بابت كالاي ازدست رفته وجريمه آن راخواستاروآقاي بازپرس هم قراربازداشت صادركرده است براثرتقديم دادخواست برائت دادگاه استان كه حكم بدوي رافسخ كرده اورامعاون تشخيص داده وبه پرداخت نصف جريمه وصدوسي و61روزحبس محكوم نموده بعدازنقض آن حكم درديوان عالي كشور مجدداشعبه اول دادگاه استان متهم رابه نصف جريمه محكوم نموده درحالي كه به دلائل زيرمشاراليه مجرم اصلي بوده نه معاون "الف  "متهم درژاندارمري اعتراف  نموده درمقابل دريافت دويست تومان كمك  باقاچاقچيان رابه عهده گرفته اين اظهاروي بكلي خلاف حقيقت است زيرا"الف "غيرممكن است ولوهرقدرهم تهي دست باشدحاضرگرددبراي دريافت مبلغ ناچيزي جان خودرابه خطراندازداين امرمي رساندياخودش صاحب كالابوده ياباصاحب آن شريك بوده كه حاضرشده اينگونه بامامورين مقابله وبدينوسيله آنهاراازتعقيب بازدارد"ب "چون متهم رانندگي جيپ رابعهده داشته پس ازدستگيرشدن وقتي متوجه مي شودكه مامورين بااطلاع قبلي به تعقيب وانت پرداخته واوراهم در پشت ماشين ديده اندناچارحقيقت قضيه رادرموردتعدادكالاي قاچاق و چگونگي همدستي اش باصاحب كالااعتراف ولي بعدادرتحقيقات گمرك بكلي موضوع راانكاروخودرافردي زارع معرفي مي نمايدكه اظهاربعدي انكار بعدالاقراراست ومسموع نمي باشد"ج "اينكه اتومبيل جيپ موردبحث متعلق به "ر"قاچاقچي حرفه اي معروف كه پرونده هاي متعددي داردبوده وپسرعموي "م " است وطبق نامه شماره 15480-2/4/43هنگ ژاندارمري كرمانشاه شكي نيست كه "ر"درمالكيت چهل صندوق چاي موردنظرسهيم بوده است عليهذانقض حكم استدعامي شودورسيدگي به شعبه 6ديوان عالي كشورارجاع شده است چون درنظر شعبه 6حكم دادگاه استان اصراري تشخيص شده پرونده به هيئت عمومي ديوان عالي كشورفرستاده شده است .
هيئت عمومي درتاريخ بيست ويكم خردادماه يكهزاروسيصدوچهل وهشت به رياست جناب آقاي عمادالدين ميرمطهري رياست كل ديوان عالي كشوروبا حضورجناب آقاي عبدالحسين علي آبادي دادستان كل كشوروجنابان آقايان روسا ومستشاران شعب ديوان عالي كشورتشكيل گرديد.
وپس ازطرح وقرائت گزارش واوراق پرونده وكسب نظريه جناب آقاي دادستان كل مبني برابرام حكم مشاوره نموده چنين راي مي دهند:
11