رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

پرونده كلاسه : 72/553/22

راي شعبه 22 ديوان عالي كشور
(( راي دادگاه 000 واجد ايراد قضايي است ، زيرا نه اظهارات زوجه حكايت از اين دارد كه زوج به نحو دائم رواني است ونه نظريه پزشكي دلالت بر وجود بيماري بالفعل ومستمري دارد كه ادامه زندگي زوجه را همواره با خطر و ضرر فعلي قراردهد بلكه ازصريح اظهارات زوجه دائر بر اينكه اگر شوهرش قرص مصرف مي كند حالش خوب است 000 چنين مستفاد مي شود كه زوج دچارآن چنان بيماري كه زندگي را براي زوجه غير قابل تحمل و در حد عسر و حرج و مشقت و ضرر قرار دهد نمي باشد و چنانچه حسب ادعاي زوجه مساله در اين حد باشد كه اگر قرص مصرف نكند مثل بچه مي شود000 و اين چنين جرياني حتي براي يكبار بيشتر رخ داده باشد چگونه مي توان آن را از موارد تجويز اجبار زوج به طلاق به شمار آورد به نحوي كه با چنين طلاقي علقه زوجيت شرعا" زائل شدني و بينونت به حكم اسلام حاصل گرديدني باشد0 بنابراين موضوع عسر و حرج و ضرري كه در ماده 1130 قانون مدني عنوان شده شامل هر نوع مشقت و سختي و به هر وجه كه فرض شودنيست و تنها ناظر به مواردي است كه ادامه زندگي زناشويي بالفعل و به طور مستمر غير قابل تحمل و يا تحمل آن منشاء ورود ضرر به سلامتي زوجه گردد و چون در مانحن فيه هيچ دليل و شاهدي بر تحقق چنين مرتبه اي از مشقت و سختي و حتي ادعاي اين امر از ناحيه زوجه وجود ندارد و صدور حكم به طلاق اجباري در چنين شرايطي خدشه به 000 ]زندگي [ زوجين وارد مي سازد فلذا دادنامه صادره را نقض و رسيدگي مجدد به پرونده به نزديكترين دادگاه مدني خاص ارجاع مي شود0)) (72/553/22)

مرجع : كتاب علل نقض آراءمحاكم درموضوعات احوال شخصيه ومدني درديوان عالي كشور
تاليف : يداله بازگير،ازانتشارات ققنوس ،چاپ اول ، 1376
* سابقه *

در اين پرونده زوجه به طرفيت زوج تقاضاي طلاق برابر سند رسمي نموده است و اظهار داشته كه (( در تاريخ 000بدون اطلاع از ماهيت خوانده با وي ازدواج كرده ام پس از رفتن به خانه وي معلوم گرديد وي فرد ديوانه اي است كه چندين باردربيمارستان بستري شده و موقعي كه از بيمارستان خلاص شد تا صبح از وحشت اعمال وي نخوابيدم 0مرا كتك زد 0اگر پدر ومادرش نرسيده بودند مرا به قتل مي رساند و مرا با وضع نامطلوبي از خانه بيرون كرد0 اينك در خانه مادرم بدون خرجي تحويل مادرم شده ام لذا تقاضاي طلاق مي نمايم ))
دادگاه به موضوع رسيدگي و در جلسه مورخه 23/2/66خواهان مفاد دادخواست را خلاصتا" تكرار كرده است 0 خوانده اظهار نموده ((خانم من مرا توهين مي كند و حاضر به زندگي با من نيست و مدت پنج سال است كه با او ازدواج كرده ام تا كنون ديوانه نبوده ام حال مرا خطاب مي كند و من حاضر نيستم او را طلاق بدهم 0)) دادگاه وضع رواني  خوانده را از پزشك متخصص استعلام كرده پاسخ واصله به شماره 000 14/2/67 حاكي است 0((000 معاينه شد،در حال حاضر مبتلا به جنون ادواري است و مسوول اعمال خودنمي باشد0))دادگاه در ادامه رسيدگي شرحي به بيمارستان 000 نوشته و دستور داده خوانده را معاينه و نتيجه را اعلام دارند و مركزروانپزشكي درذيل نامه پاسخ داده (( نامبرده مي بايست در كميسيون شركت نمايد، در غير اين صورت پاسخ داده نخواهد شد0)) در جلسه مورخه 24/2/68 خواهان تقاضاي فسخ نكاح با خوانده را نموده و اضافه كرده (( وقتي وي مي خورد خوب مي شود0)) خوانده دفاعا" بيان داشته (( من اصلا" قرص نمي خورم 0من ديوانه نيستم ،ديوانه كه قادرنيست به دادگاه بيايد)) دادگاه با اعلام ختم رسيدگي طبق دادنامه شماره 275/2/68 طي استدلالي و با استنباط ازماده 1131 قانون مدني حكم به رد دعوي خواهان صادر كرده است 0 پس از ابلاغ آن و تجديد نظرخواهي خواهان دعوي پرونده به ديوان عالي كشور ارسال مي شود0
شعبه ديوان طي دادنامه شماره 70/358/20 مورخ 6/3/70طي استدلالي به خلاصه اين كه چون كسب نظر يك كميسيون پزشكي 5 نفري از متخصصين امراض روحي و رواني موثر در اتخاذ تصميم دادگاه بوده كه معمول نشده ، لذا با نقض حكم تجديد نظر خواسته پرونده را به دادگاه صالح همعرضي ارجاع نموده است 0
پس از اعاده پرونده دادگاه مرجوع اليه به ادامه رسيدگي نموده و خوانده براي معاينه به پزشكي قانوني 000 معرفي گرديده است 0 از پزشكي قانوني پاسخي به شماره 000 9/11/70 واصل و صورتجلسه مورخه 21/11/70 كميسيون پزشكي نيز متعاقب آن به دادگاه رسيده است 0 دادگاه با انجام دادرسي در جلسه مورخه 15/5/71 كه مبين اين است كه خواهان اظهار داشته شش سال سرگردان شده و قبل از ازدواج هم شوهرش رواني بوده وبااعلام ختم رسيدگي به شرح دادنامه 1818/5/71 با تبيين كيفيت جريان قضيه و استدلالي كه نموده با احراز عسر و حرج براي خواهان و مستندا" به ماده 1130 قانون مدني حكم طلاق بائن خواهان را صادر نموده است 0
پس از ابلاغ حكم مزبور و تجديد نظرخواهي خوانده دعوي پرونده مجددا" به ديوان عالي كشور ارسال شده است 0

48