رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

پرونده كلاسه : 74/2860/7

راي شعبه 7  ديوان عالي كشور
( بر دادنامه تجديدنظر خواسته ايرادات زير وارد است كه:
 اولا":  دادگاه بايد به سوابق و مستندات ممنوع المداخله بودن آقاي (ب ) متولي را مطالبه و مندرجات آن را در پرونده امر منعكس ودر صورت صحت منع او از توليت نسبت به ضم امين (موضوع ماده 79 قانون مدني ) اقدام قانوني معمول دارد . 
ثانيا" : از اوراق پرونده چنين استنباط مي شود كه آقاي (ب ) داراي اولاد ذكور مي باشد كه در اين مورد اقتضا دارد تحقيقات لازم را انجام و در پرونده امر درج گردد.
ثالثا": وكالتنامه تفويضي مورد ادعاي خواهان كه آقاي (ب ) در سال 134 .  براي انجام امور وقف جمعيت هلال احمر را وكيل خود قرار داده ( در پرونده امر مشاهده نگرديد) مطالبه اين وكالتنامه براي پيوست نمودن به پرونده ضروري به نظر مي رسد و به فرض صحت ممنوع المداخله شدن موكل استمرار اين وكالت از نظر قانوني محل تامل است ، فلذا حكم معترض عنه به جهات مذكور نقض مي گردد رسيدگي مجدد به همان دادگاه صادر كننده حكم منقوض ارجاع مي شود.)
(74/2860/7)

* سابقه *

در اين پرونده بدوا" جمعيت هلال احمر ... دادخواستي به طرفيت اداره تحقيق اوقاف استان  ... به خواسته نقض نظريه شماره 9186/7/68 اداره تحقيق اوقاف راجع به موقوفه مرحوم (الف ) به استناد فتوكپي مصدق نظريه مذكور و فتوكپي مصدق وقفنامه شماره 3018503/7/1336 دفترخانه  ... و فتوكپي مصدق دليل مديريت تقديم واجمالا" اشعارداشته مرحوم (الف) در وقفنامه خود امر توليت موقوفه را به پسر خود آقاي (ب ) اولاد ذكور نسل خود قرار مي دهد و سرانجام امر توليت موقوفه را به جمعيت هلال احمر واگذار نموده پس از ممنوع المداخله شدن متولي اول و نبودن ساير افراد مذكور در وقفنامه مرحوم ، در نظريه خود توليت اين جمعيت را ]ناديده [ گرفته خودرامتولي دانسته با تقديم اين دادخواست به نظريه مورد بحث كه منطبق با قوانين لازم الاجراي جاري نيست ، معترض بر طبق مواد قانوني مربوطه اداره اوقاف نه متولي است و نه مي تواند دخالت در تعيين متولي نمايد و با ممنوع المداخله بودن آقاي ... و عدم ساير متوليان مذكور در وقفنامه توليت شرعا" و قانونا" به عهده جمعيت هلال احمرمي باشدو تبصره 2 ماده 4 قانون تشكيلات و اختيارات سازمان اوقاف در مورد موقوفه مجهول التوليه است كه به نفع آن توليت موقوفه را به اداره اوقاف مي داند يا در صورت فقدان كليه اشخاص مذكور در وقفنامه مربوطه مي باشد .  درحالي كه در مورد دعاوي حاضر يكي ازاشخاص مذكور كه جمعيت هلال احمر باشد وجود دارد . ) فلذا از دادگاه رسيدگي و صدور حكم به شرح خواسته را خواستار گرديده است.  . 
شعبه  ...  دادگاه مدني خاص  ...  حسب الارجاع با تعيين وقت ودعوت اصحاب دعوي و استماع اظهارات نماينده اداره خواهان و وكيل اداره اوقاف و امور خيريه ضمن تجديد جلسات و مطالبه پرونده هاي حقوقي استنادي طرفين و انعكاس مندرجات پرونده هاي مرقوم دروقت فوق العاد مورخ  20/4/1373 با توجه به محتويات پرونده ختم رسيدگي را اعلام و اختصارا" بشرح زير مبادرت به انشاء راي نموده است :
(با توجه به محتويات پرونده و استماع اظهارات و مدافعات وكيل و نماينده حقوقي متداعيين نظربه اين كه مرحوم (الف ) (واقف ) به موجب سند رسمي شماره فوق مقداري از مايملك خود را وقف خاص مويد و حبس مخلد نموده و توليت آن را در زمان حيات خود شخصا"به عهده گرفته و پس از فوت نيز توليت را براي فرزند ذكورخود آقاي (ب ) برگزار كرده و حتي پس از فوت متولي آقاي (ب ) نيز توليت را بر اولاد ذكور وي نسلا" بعدازنسل و عقبا" بعد از عقب تفويض گرديده و در صورت عدم وجود اولاد ذكور براي آقاي (ب ) واقف توليت را به اداره شيرو خورشيد به شرح قبلي و جمعيت هلال احمرفعلي برگزار نموده و نظر به اين كه واقف به موجب ماده 75 قانون مدني جهت اداره امور موقوفات خود متولي تعيين كرده و در صورت عدم توليت اولاد ذكور مرحوم (الف ) نسلا" بعد از نسل توليت اداره موقوفه خود را به جمعيت هلال احمر ...  تفويض نموده كه از عايدات حاصل آن موقوف عليه جهت تاسيس و ايجاد و بناي يك باب بيمارستان مجهزو تكميل به مقدار احتياج محل در شهرستان لنگرود موطن واقف و تامين مخارج جاري و مستقر آن وقف نموده وقف واقف نيز منقوض بوده و از ناحيه اداره تحقيق اوقاف استان  ...  دليلي مبني بر تعدي و تفريط متولي تعرفه نشده و با عنايت به تبصره 2 ماده 3 لايحه قانوني دادگاه مدني خاص 1/7/1358 دعاوي راجع به وقف و ثبت و حبس و توليت با دادگاه مدني خاص مي باشد و راي وحدت رويه شماره 3552/2/1370 ديوان عالي كشور ماده 14 قانون تشكيل سازمان حج و اوقاف امور خيريه سال 1363 صلاحيت دادگاه مدني خاص را نفي نمي كند و ماده 14 مزبور راجع به وقف غيرمنقوض مي باشد بنا به مراتب اعتراض مقرون به واقع تشخيص با فسخ نظريه شماره 9186/7/1368اداره تحقيق اوقاف استان  ... وبااحرازتوليت جمعيت هلال احمر ...  موقوف عليه مكلف است به وظايف شرعي و قانوني خود و احراز منويات وقف اقدام نمايد . )
پس از ابلاغ راي دادگاه اداره تحقيق اوقاف استان از راي صادره تجديدنظرخواهي نموده است  . 

مرجع : كتاب علل نقض آراءمحاكم درموضوعات احوال شخصيه ومدني درديوان عالي كشور
تاليف : يداله بازگير،ازانتشارات ققنوس ،چاپ اول ، 1376

50