رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

راي شماره : 1627/8/1374

راي هيات عمومي شعب كيفري ديوان عالي كشور(اصراري )
نظر به اينكه انجام جوشكاري اسكلت فلزي ساختمان مدرسه بعه عهده آقاي حجت الله شيخي محول شده بود و حسب اقرار صريح مشاراليه در بازجوئي مورخ 10/8/68به اين شرح ((000 خودم اين شخص را براي انجام كارهاي جوشكاري انتخاب كرده و بكار گمارده بودم روزانه پانصد و پنجاه تومان مزد دريافت مي كرد از اينكه اين بنده خدا را من بكار گرفته بودم و افتاده مرده قبول دارم 000)) و چون سه نفر از كارشناسان رسمي دادگستري نيز حسب نظريه مورخ 19/6/70 آقاي حجت الله شيخي را مقصر اصلي حادثه معرفي كرده اند لذا سقوط مرحوم مير گل محمدسيدي فرزند ميرزاآقا از طرقه سوم اسكلت فلزي در حين جابجائي تيرآهن و فوت بلحاظ شكسگي استخوان جمجمه بعلت بي احتياطي و بي مبالاتي آقاي حجت الله شيخي و عدم رعايت آيين نامه حفاظت و ايمني ساختمان از طرف وي مي باشد بنا به مراتب راي مورد تقاضاي تجديدنظر بنظر اكثريت قريب به اتفاق اعضاي هيات عمومي كيفري ديوان عالي كشور نقض و در اجراي بند ((ج )) ماده 24 قانون تشكيل دادگاههاي عمومي و انقلاب جهت رسيدگي مجدد به يكي از شعب دادگاههاي عمومي تهران ارجاع مي گردد0
هيات عمومي ديوان عالي كشور(شعب كيفري )

* سابقه *
راي اصراري كيفري 27  1374

شماره راي  : 27 16/8/1374
شماره پرونده : 137422
شماره جلسه  : 137434

علت طرح    : اختلاف نظر بين شعبه دوم ديوان عالي كشوربادادگاه هاي كيفري يك تهران 

موضوع      :  مسووليت كارفرما
:  حادثه ناشي ازكار

در ساعت 9 روز سه شنبه 16/8/74 جلسه هيات عمومي شعب كيفري ديوان عالي كشور برياست حضرت آيت الله محمدي گيلاني رئيس ديوان عالي كشور و با حضور جنابان آقايان قضات ديوان عالي كشور و با حضور جنابان آقايان قضات ديوان عالي كشور تشيكل گرديد با تلاوت آياتي از كلام الله مجيد رسميت يافت 0

رئيس : دادنامه شماره 406  6/3/1374 شعبه دوم ديوان عالي كشور بتصدي جناب آقاي سيدفخرالدين موسوي رئيس و جناب آقاي سيديونس انواري مستشار مطرح است 0 جناب آقاي انواري دادنامه را قرائت فرمايند0
خلاصه جريان پرونده : بموجب كيفرخواست مورخ 11/9/68 دادسراي عمومي تهران حجت الله شيخي 37 ساله فرزند محمدابراهيم شغل جوشكار باتهام قتل غيرعمدي در اثر عدم رعايت نظامات دولتي در مقررات ايمني كار تحت تعقيب كيفري قرار گرفته است 0 اجمال قضيه اينكه متوفي گل محمد سعيدي 25 ساله كه درجوشكاري ساختمان مدرسه راهنمائي مشغول كار بود از ارتفاع 9 متري سقوط و فوت نموده است در ذيل گزارش پاسگاه قيد شده كه متهم مسوول جوشكاري اسكلت فلزي ساختمان بود و متوفي را جهت كار به محل آورده است 0 متهم در تحقيق مورخ 13/7/68 اظهار داشته اينجانب براي شخصي بنام حاج نصرالله آشتياني كار مي كنم و كار جوشكاري ساختمان را من بر عهده گرفته ام متوفي حدود 8يا 9روز است كه براي من كار مي كند روز جاري نيز جهت جوشكاري از اسكلت بندي آهن ساختمان بالا رفته بود و در طبقه سوم مشغول جوشكاري بود ه من ناگهان صداي افتادن آهن را شنيدم به محل مراجعه و مشاهده كردم متوفي با يك قطعه تيرآهن حدود 9 متري كه توسط جرثقيل بالا گذاشته بوديم و قطعه آهن را مي خواسته جوش بدهد به پائين سقوط كرده است (ص 7)0 پيمانكار ساختمان بنام نصرالله آشتياني بيان داشته كه از سقوط متوفي اطلاعي ندارم كار را من به شخصي بنام حجت الله شيخي به كنترات داده بودم و كارگري كه فوت كرده كارگر خود ايشان مي باشد در قسمت جوشكاري فقط با كنترات كننده قرارداد بسته ام (ص 8) 0 صورتجلسه معاينه جسد علت مرگ را شكستگي هاي متعدد در جمجمه و نتيجتا" خون ريزي اعلام كرده است (ص 14) عيان متوفي بنام گلشن غفاري متوفي را داراي يك فرزند و نيزمادر اعلام و از مسوول كارگاه شكايت كرده است 0
بازرس وزارت كار پس از مقدماتي با ملاحظه اين كه محل كارايراد داشته در شرح حادثه چنين توضيح داده است : ((بطوريكه مطلعين حادثه منجمله آقاي حجت الله شيخي پيمانكار جوشكاري و اسكلت فلزي ساختمان شهداي مكه در اين مورد اظهار داشتند چنين استنباط مي شود كه بعد از برپائي اسكلت عمومي ساختمان و نصب و جوشكاري تيرها و ستونهاي اصلي نوبت به تيرريزي و جوشكاري آن بر روي سقف طبقات آغاز مي شود و بهمين منظور با چرثقيل تيرآهنهاي موجود و طويل را به بالا اسكلت فلزي و طبقات آن برده و بر روي ستونهاي اصلي مستقر و در همان موقع نير به برش و جوشكاري آنها به اسكلت و پايه هاي اصلي اقدام مي نمايند0 در ساعت 14 روز سانحه پس از اتمام جوشكاري تيرآهنهاي سقف طبقات اول ودوم و هنگاميكه در طبقه سوم مشغول كار بود و قصد داشتند تيرآهن طويلي را كه بر روي دو پايه افقي اصلي تكيه داشته جابجا نمايند متوفي جهت انجام كار مذكور دو پاي خود را در طرفين تيرآهن قرارداده و مشغول جابجائي و كشيدن آن به سمت خود مي شود كه با خارج شدن طرف مقابل تيرآهن از روي تكيه گاه طرف ديگر آن كه از بين دو پاي وي عبور مي نموده به سمت بالارفته و باعث پرتاب شدنش از روي اسكلت فلزي ساختماني شده و موجبات فوت وي فراهم مي گردد0 علت حادثه با توجه به مراتب فوق الذكر اين حادثه بعلت روش غلط و غيرايمني انجام كار بوقوع پيوسته كه مي بايستي جابجائي تيرآهن ها در طبق آن ساختمان در حال احداث بوسيله جرثقيل صورت گرفته و تا استقرار مطمئن آن از نگهدارنده جدانشود))ص 19
متهم در جلسه ديگر تحقيق اظهار داشته خود من اين شخص رابراي انجام كارهاي جوشكاري انتخاب كرده و بكار گمارده بودم او راسيد صدا مي كردند و جوشكار بود و روزانه مبلغ پانصد و پنجاه تومان از اينجانب مزد دريافت مي كرد و در قبال تفهيم اتهام و توضيحات و شكايت وكيل اولياءدم و افتاده و مرده قبول دارم ولي از اينكه من مقصر اين حادثه هستم قبول ندارم خودش مقصر بوده كه بي احتياطي كرده و افتاده و فوت نموده است 0
بدين ترتيب قرار مجرميت در خصوص متهم و قرارمنع پيگرددرمورد كارفرما نصرالله آشتياني عراقي صادر و طبق ماده 177 از قانون مجازات عمومي و نيز مستندا" به قانون ديات درخواست رسيدگي شده است ( ص 50 )0
قرار منع تعقيب صادره از طرف وكيل شاكيه خصوصي مورد اعتراض قرار گرفته مدارك مورد اشاره فتوكپي قرارداد پيمانكاربا مديريت نوسازي مداري و نيز فتوكپي پرداخت حق بيمه ازطرف پيمانكارمي باشد (صفحات 6768و66) وكيل در توجيه اعتراض خود در جلسه 8/3/69 بيان داشته است قرارداد منعقده بين گروه نوسازي مدارس تهران و آقاي آشتياني كه بموجب آن كارفرما( آقاي آشتياني ) مسوول جبران خسارت مالي و جاني كارگران مي باشد (كارفرماسازمان نوسازي بود وآشتياني كه بموجب آن كارفرما(آقاي آشتياني ) مسوول جبران خسارت مالي و جاني كارگران مي باشد (كارفرما سازمان نوسازي بود و آشتياني پيمانكار) و گزارش حادثه كه از حجت الله شيخي بعنوان سرپرست كارگاه نامبرده شد بر طبق ماده 12 از قانون مسووليت مدني مصوب 39 و ماده 3 از قانون كار مصوب سال 37 و بند 4 از ماده 2قانون تامين اجتماعي كارفرما مسوول جبران خسارت وارده مي باشد و مديران و مسوولين و بطور عموم كسانيكه عهده دار اداره كارگاه هستندنماينده كارفرما محسوب مي شوند و كارفرما مسوول انجام كليه تعهداتي است كه نمانيدگان مزبور در قبلا كارگر بعهده دارند در نتيجه آقاي آشتياني هم بعنوان كارفرما مسووليت جبران خسارت وارده را دارد موكلين حاضر براي انتخاب كارشناس مي باشندولي چون افراد بي بضاعتي هستند در صورت امكان مقرر فرمائيد با هزينه دادگستري كارشناسي انجام گيرد( ص 73)
آقاي عزيزالله مطيعي كارشناس كار و كارگري بسمت كارشناس تعيين نامبرده پس از بررسي مساله نظر داده كه اولا" شواهد حاكي است متوفي يك تنه در حال جابجائي تيرآهن 9 متري بوده كه با در نظر گرفتن خطرات كار و توانائي خود مژجبات سقوط خود را فراهم ساخته ثانيا" بنظر مي رسد با توجه به سن كارگر و طرز عمل او نسبت به اجراي كار محوطه تجربه و توانائي لازم را نداشته و آقاي شيخي سرپرست وي براي نظارت و راهنمائي در محل حاضر نبوده ثالثا" اگر چه حجت الله شيخي اعتراف به قبول قرارداد جوشكاري ساختمان رادارد اما آقا ياشتياني پيمانكار دست اول ساختمان مكلف بوده بر اساس رويه سازمان برنامه در واگذاري كار به پيمانكاردست دوم با رعايت و تفويض كليه مسووليت هاي قانوني از جنبه فني و حقوقي قرارداد جامع و كتبي فراهم مي نمود0 وسپس فقدان قراردادمدون بين پيمانكار دست اول (آشتياني ) و پيمانكار دست دوم (ششيخي ) را ملاك توجه اتهام قرارداده ونتيجه گرفته از نظر تقسيم تقصير در وقوع حادثه مورد بحث كارفرما هشتاددرصد و نماينده او (شيخي ) بيست درصد مسوول مي باشند0
لذا قرار منع تقعيب صادر بموجب راي شماره 25615/5/69 شعبه يكصد وهفتاد و دوم دادگاه كيفري دو فسخ و لذا با تفهيم اتهام در خصوص نصرالله آشتياني عراقي نيز كيفرخواست شماره 6850/8/69صادر مي گردد0
وكيل حجت الله بدون اينكه بخواهد مسووليت را متوجه نصرالله آشتياني نمايد شخص متوفي و نظارت در اجراي تعهدات را كه بعهده مهندسين مديريت بوده مسوول قلمداد كرده است (ص 135)0 دادگاه رسيدگي كننده به پرونده بررسي مساله را به هياتي از كارشناسنان ارجاع و هيات سه نفره مذكور پس از توجيه موضوع در علت حادثه نوشته اند: حادثه بعلت بي احتياطي و بي مبالاتي آقاي حجت الله شيخي و عدم رعايت آئين نامه حفاظت و ايمني ساختمان از طرف آقاي حجت الله شيخي بوقوع پيوسته است نامبرده مي بايستي وسائل ا يمني از قبيل كمربن ايمني و طناب نجات را در موقع كار در اختيار كارگران قرار مي داد و براي جابجائي وسائل سنگين مانند تيرآهن وغيره از وسائل ماكنيكي مانند جرثقيل استفاده مي كرد كه متاسفانه دراكثركارگاه هاي ساختماني از آن استفاده نمي شود بنابراين مقصر اصلي آقاي حجت الله شيخي مي باشد كه بنا به اقرار صريح خود حادثه ديده رابه هزينه خود استخدام كرده و تحت فرمان او انجام وظيفه مي كرده است 0 (ص 151)0
شعبه يكصد و چهل و هشتم دادگاه كيفري يك تهران باجري تشريات قانوني به مووضع رسيدگي حجت الله شيخي را به پرداخت بيست درصد ديه كامله و نصرالله آشتياني رابه پرداخت هشتاددرصد آن ظرف دوسال محكوم نموده است (ص 173) حجت الله اعتراض نكرده ولي نصرالله آشتياني درخواست تجديدنظر نموده كه پرونده به ديوان عالي كشور ارسال و جهت رسيدگي به اين شعبه ارجاع شده كه پس از بررسيهاي لازمه بدين شرح راي داده است 0 با توجه به مجموع محتويات پرونده اعتراض تجديدنظر خواه در خور توجه و امعان نظر است زيرا قطع نظراز اينكه سه نفر از كارشناسان قطعا" و جزما" تقصير را متوجه حجت الله شيخي كرده اند و صرفنظر از لزوم بررسي قاعده تسبيب علي الاصول متهم يادشده (حجت الله )با قبول مسووليت جوشكاري و با اعتراف به اينكه مقتول راشخصا" به كار گمارده و دستمزد او را مي پرداخته نصرت الله آشتياني عراقي مسووليتي در مانحن فيه نداشته مضافا" به اينكه قراردادي نيز كه حاكي از تاين و تدراك وسائل ايمني وسيله تجديدنظرخواه باشد ابرازنشده است و با توجه به اينكه مشخص نيست كارشناس اوليه بچه كيفيت در تقسيم مسووليت بين بيست درصد و هشتاددرصد اظهارنظر نموده است بنابراين دادنامه صادره در خصوص معترض نقض و رسيدگي مجدد به شعبه ديگري ازدادگاههاي كيفري يك تهران ارجاع گرديده است 0
دادگاه مرجوع اليه كه شعبه يكصدوپنجاهم كيفري يك بوده طي شماره 13143/7/71 پس از رسيدگي چنين راي داده است :
در مورد اتهام آقاي نصرت الله آشتياني عراقي فرزند رمضانعلي به ارتكاب يك فقره قتل غيرعمدي بر اثر عدم رعايت اقدامات ايمني و خفاظتي در محوطه كار با توجه به شكايت اولياءدم و گزارش ضابطين قضائي و گواهي فوت و تعيين علت مرگ از ناحيه پزشكي قانوني و عدم دفاع موثر متهم و نيز با توجه به اين مساله كه پيمانكار ساختمان محل وقوع حادثه آقاي آشتياني بوده ودرقرارداد مقابل كارفرما متعهد شده است كه كليه كارگران وكار كنان خود را بيمه نمايد اما اقدام به اين عمل ننموده و گرچه كارگر متوفي اجير ايشان نبوده و اجير شيخي بوده اما مطابق مسووليت بعهده گرفته در خصوص بيمه نمودن و نيز مقررات قانون مسووليت مدني آقاي آشتياني مسوول خطاي مستخدم خويش است اگر فرض مسووليت تهيه لوازم ايمني را بعهده آقاي شيخص مستقر بدانيم در آنصورت آقاي آشتياني حق مراجعه به آقاي شيخي را از طريق محاكم حقوق خواهد داشت لذا گناهكاري وي از نظر دادگاه محرز بوده با انطباق عمل وي با ماده 2و3وبند ب ماده 8 قانون ديات حكم بر محكوميت به پرداخت يك فقره ديه كامل قتل شبيه عمد مرد مسلمان صادر و اعلام مي شود و آقاي شيخي از كيفر مبري است 0
مراتب مورداعتراض محكوم عليه واقع شده و ضمنا" اجراي احكام دادسراي عمومي تهران نيز از حيث عدم رعايت ماده 348 از قانون آئين دادري كيفري مالا" تشديد مجازات محكوم عليه و نيزاينكه شيخي نام كه در دادگاه قبلي بپرداخت بيست درصد ديه محكوم و نسبت به راي صادره اعتراض نكرده برائت نامبرده در دادگاه اخير موردتذكر قرار گرفته كه مورد قبول دادگاه واقع گرديده است (ص 225)0
پرونده به ديوان عالي كشور ارسال و پس از بررسي بدين شرح راي صادر شده است 0
اعتراض اجراي احكام دادسراي عمومي تهران ونيز محكوم عليه موجه و درخور امعان نظر است زيرا اولا" صدور حكم اخير اختلاف صريح نظر كارشناسان است ثانيا" تعهد كارفرما به بيمه كارگران بفرض ثبوت ارتباطي به مسووليت كيفري او ندارد زيرا شيخي نام مسبب اصلي استخدام و پرداخت دستمزد متوفي بوده است ثالثا" با توجه به عدم اعلام مغايرت ماده 348 با موازين شرعي رعايت آن لازم است بنابراين دادنامه تجديدنظر خواسته نقض و رسيدگي مجدد به شعبه ديگري از دادگاههاي كيفري يك تهران ارجاع مي گردد0
شعبه يكصد و چهل و دوم دادگاه كيفري يك مجددا" نصرت الله آشتياني عراقي را مسبب صددرصد تشخيص و او را محكوم بپرداخت ديه نموده و حجت الله شيخي راتبرئه كرده است (ص 302)0
مراتب از ناحيه وكيل محكوم عليه مورد اعتراض واقع و پرونده به اين شعبه ارجاع گرديده است اجمال اعتراض وكيل مرقوم اين است كه نحوه كار و تقسيم آن در كارگاههاي ساختماني و صنعتي بنوعي است كه هر قسمت تحت نظارت و كنترات يك استاد فن مي باشدوكارفرما باارشاد كلي كنتراتچي ها و گذاردن وسائل ايمني و حفاظتي دراختيار آنان ديگر مسووليتي ندارد موكل مسوول قصور و اهمال وعدم استفاده شيخي از وسائل ايمني و حفاظتي كه در اختيار وي گذارده نمي باشد و خود آقاي شيخي در صفحه 137 پرونده اظهار داشته وسائل ايمني در اختيار من قرار داشته و انكار نمي كنم 0 پرونده در اثر اعتراض واصله به ديوان عالي كشور ارسال و به اين شعبه ارجاع گرديده است 0
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد پس از قرائت گزارش آقاي سيديونس انواري عضو مميز و اوراق پرونده و نظريه كتبي آقاي محمد رضا غفاري داديار ديوان عالي كشور اجمالا" مبني بر طرح پرونده در هيات عمومي اصراري دادنامه شماره 842/2/73 فرجامخواسته مشاوره نموده چنين راي مي دهد:
با عنايت به مجموع مندرجات اوراق پرونده چون شعب يكصد و پنجاهم و يكصدو چهل و دوم ازدادگاههاي كيفري تهران در آراء صادره اصرار ورزيده اند لهذا پرونده جهت طرح در جلسه هيات عمومي اصراري ديوان عالي كشور ايفاد مي گردد0
شعبه دوم ديوان عالي كشور

رئيس : جناب آقاي انواري توضيحي داريد بفرماييد0
سازمان برنامه نوسازي مدارس را معمولا" واگذار مي كند به كنترات چيهاي بزرگ و با آنها قرارداد كتبي هم دارند اين كنترات چيهاي بزرگ تمام كارها را راسا" خودشان انجام نمي دهند0دروپنجره را به درو پنجره ساز كنترات مي دهند0 بنائي را به بنا كنترات مي دهند جوشكاري را به جوشكاركنترات مي دهند و جزاين هم عملي نيست و شخص بنده معتقدم يكي از حضراتي كه تشريف دارند اگر براي خانه شان بنائي يا كارگري بياورند مقني بياورند هيچ كدام از ماها اطلاعات فني او را نداريم فقط مي گوييم آقاي شيشه گر، شيشه اين در را بينداز100 تومان ،200 تومان را بگير، اگر شيشه اتفاد و شاهرگ آقاي شيشه گر را قطع كرد بنده چه تقصيري دارم يامقني درچاه افتاد فوت شد بنده كه اطلاع فني ندارم و كليه مسووليت را به آن چاه كن داده ام در آن خصوص مسووليتي ندارم 0اين آقاي آشتياني آمده جوشكاري ساختمان را داده به آقاي شيخي ، شيخي از ساليان سال پيش جوشكار است و رفته تعدادي كارگر استخدام كرده از جمله متوفي روزي 550 تومان بهاو حقوق مي داده و تمام كارهاي جوشكاري را تحت نظارت اين آقاي شيخي انجام مي داده 0
مي خواسته اضافه كار بكند يا خودشيريني بكند خواسته يكي از اين تيرآهنهاي 9 متري را جابه جابكند همانطور كه كارشناس وزارت كارهم توضيح داده دو پاي خود را اين ور و آن ور گذاشته يك سر تيرآهن را روي آن جوش بوده خواسته اين را با زور خودش بكشد وقتي كه مي كشيده سر تيرآهن از آنجا كنده شده و لنگري كه اين تيرآهن 9 متري به وجود آوردهاين را از آن بالا پرت كرده پايين 0آشتياني كه اصلا" كنترات چي كل بوده مطلقا" در محل نبوده فقط شيخي مي گويد من در طبقات ديگر بوده ام صداي تيرآهن را شنيدم آمدم ديدم كه اين آشتياني در اختيار شيخي قرار داده بوده ولي عملا" استفاده نمي كنند0 دادگاه اول به نر بازرس وزارت كار قانع نشده اين را ارجاع كرده به يك كارشناس ديگري كه او توضيح داده و گفته 20% شيخي مسوول است 80% آشتياني كه كنترات چي كل است حالا چه جورتقسيم كرده با كدام ترازو سنجيده من نمي دانم ؟ اعتراض شده مجددا" ارجاع شده به 3 نفر كارشناس كارو كارگري آنها قاطعا" و جزما" گفته اند كه شيخي مسوول است و آشتياني در مانحن فيه اصلا" مسووليتي ندارد وسايل ابزار كار و ايمني كار را در اختيار گذاشته و مسووليت جوشكاري را تحويل شيخي داده و اين كسي كه مرده او استخدام كرده و حقوقش را او مي داده و او اصلا" جاي ديگري مشغول گرفتاريهاي ديگرش بوده مع الوصف دادگاه آمده برخلاف نظر كارشناسان همان نظر 20% و80% را گرفته و ديه را تقسيم كرده بين او دو0 آن شيخي كه 20% محكوم شده بود مطلقا" اعتراض نكرده يك ا شكال ما اين است ، ولي اين 80% اعتراض كرده پرونده آمده ديوان عالي كشور نقض شده داده اند به دادگاه دوم 0 دادگاه دوم آمده اصلا" برائت آن نفر اول را كه اعتراض نشده بود نديده گرفته و كليه مسووليتها راانداخته گردن آشتياني و او را صددرصد محكوم به پرداخت ديه كرده مابا آن عباراتي كه عرض كردم مجددا" نقض كرديم رفته دادگاه سوم نيز100% ديه را مستقر بر ذمه آشتياني كرده و آن يكي را برائت داده است 0
الان در شعبه اين مساله است كه به نظر ما مي رسد آشتياني در آن ماجرا مسووليتي ندارد اگر مسووليتي است يا مال شيخي است يا مال خود متوفي كه اقدامات او موجب مرگ خودش شده آن چه كه مسلم است اين راي از نظر ما بلحاظ مسووليت آشتياني موجه نيست 0

رئيس : جناب آقاي عروجي
بطوريكه در اول گزارش آمده است عنايت دارند آقايان اگر آقاي شيخي بعنوان نماينده از طرف آشتياني باشد يعني در حقيقت خودش مابه ازاي استقلالي نداشته نماينده طرف بوده آقاي آشتياني تقسيم كار كرده جوشكاري را مثلا" واگذار كرده به اين آقا بخشهاي ديگر ساختماني را هم به افراد ديگر بعنوان نماينده خودش واگذار كرده باشد در اينصورت چه ارتباطي اين قضيه با آقاي شيخي خواهد داشت عرض بنده در بدو امر اين بوده كه آيا قراردادي بين شيخي و آشتياني منعقد شده نوشته اي هست يا نيست اگر هست لطفا" با اجازه حضرت عالي اين قرارداد را بخوانند بعدا"000
جناب آقاي انواري : قراردادي نيست ساليان سال بطور شفاهي انجام داده 0
عرض بنده اين است كه اين شخص بعنوان نماينده ازطرف آشتياني بخش جوشكاري ساختمان را به عهده گرفته طبيعي است كه نماينده خودش مي رود و كارگر مي آورد هرگز آن صاحب كار خودش نمي رود از فلان جا، كارگر بياورد نماينده مي رود تمامي كارها را سر و صورت مي دهد و تمامي لوازم مور نياز را تحويل مي گيرد عرض بنده اين است كه بر اساس ضوابط اداره كار و مور اجتماعي در قرارداد في مابين كارفرما و مدارس مربوطه چنانچه آشتياني به عنوان اصل در قضيه بوده و آشتياني هم ، شخي و امثال شيخي را درابعاد مختلف ساختمان بعنوان نماينده خودش انتخاب كرده باشد اگر نماينده باشد طبعا" ما بايد سراغ آشتياني برويم نه شيخي عرض بنده اين است 0
اينكه ما مي بينيم دو تااز دادگاهها اصرار و پافشاري دارند كه شيخي را تبرئه كنند و صرفا" مسووليت را به عهده آشتياني بگذارند آ;ها بر اساس قرائن و امارات يا دلائل مواجه آشتياني را اصل و اساس دانسته اند و شيخي را بعنوان يك نماينده از طرف اين كه آن بخش را انجام بدهد والا فكر نمي كنم بي گدار به آب زده باشد0

رئيس : جناب آقاي آموزگار
طبق موازين شرعي و قانوني كسي كه فوت مي كند اگر قتلي شده باشد كه كسي مسبب باشد يغني چه عامد و چه غيرعامد حسب مورد طبق موازين شرعي اگر غيرعامد باشد قتل مسبب آن شخص باشد كه محكوم به ديه باشد پس قانون سببيت در موازين شرعي حاكم است در اين مورد كه اين آقا حسب گزارش از آن بالا افتاده صرفنظر از مقررات و قوانين كار كه موارد ايمني را رعايت بكنند اينها مقررات دولتي است كه در جايش اگر كسي تخلف كرد مشمول مجازات مقرر خودش هم هست 0
اين جا مسلما" طبق موازين شرعي كه مسبب فوت اين آقا نيست اين آقا خوش از بالا افتاده حادثه اي پيش آمده و لذا از نظر ديه كسي نبايد محكوم بشود اما از نظر قانون و مقررات كه حاج آقا فرمودند بنده نيز تابع اصل هستم عرض مي كنم ك اينجا اين اوراق پرونده استفاده مي شود كه صاحب كار و كارفرماي اصلي مديريت نوسازي مدارس بوده و آقاي آشتياني طرف قرارداد و كارگر بوده كه بموجب قراردادي كه اينجا نقل شده اين آقاي آشتياني ملتزم به كلهي خسارات جاني و مالي كه در اين ساختمان تا پايانش ايجاد مي شده بوده كه خسارات را پرداخت كند و اين مقررات لازم الاجراء است بخاطر اينكه ايشان التزام داده حتي بموجب قانون مدني هم قراردادي كه بسته شده مخالف صريح قانون هم نيست بنابراين لازم الاجراست بايد به آن عمل كند ايشان آمده تقسيم كار كرده شكي نيست كار جوشكاري را به يك كسي مي دهد و كار ديگر را به كسي ديگر مي دهد به آقاي شيخي گفته آقا جوشكاري اين جا پاي تو كارش را انجام بده و اگر هم تقصير داشته ، و قصور داشته در اين جهت كه وسايل ايمني را براي اين آقاي فراهم نكرد به هر دليل مقصر هم كه بوده بايد مجازات بشودولي چون ايشان طرف قرارداد اداره نوسازي بوده و گفته من هر گونه خسارات مالي و جاني را متهد و متكفل هستم 0 بنابراين ايشان بايد خسارت پرداخت بكندو اين حكم ديگري هم كه صادر شده نه از باب اينكه اين آقارا به ديه محكوم كرده باشند كه ايشان مسبب فوت نيست تا ديه بدهد دادگاه خسارت جاني كه از اينها مي گيرد از باب تعهد و التزامي است كه اين آقا درمقابل نوسازي داده است بنابراين حكم دادگاههاي 150و142 هر دو صحيح است 0

رئيس : جناب آقاي شبيري
در اين جا ظاهرا" نظر آقايان به قراردادي است كه بين آقاي آشتياني و گروه نوسازي مداري بسته شده ( كه البته حالا قرارداد خوانده نشده كه قرارداد به چه صورتي است ) ولي ظاهر امر بدين صورت است كه معمولا" براي خساراتي كه بطور عادي و معمولي پيش مي آيد تصادفاتي در پيزهائي كه پيش مي آيد اما اين ترتيبي كه در اينجا نقل شده ظاهرا خود اين شخص رفته اين بالا بدون اينكه ناظر اينجا باشد خودش رفته و بدون اجازه يعني بدون اينكه او نظارت داشته باشد اين كار را انجام داده است اين سهل انگاري از ناحيه خود شخص بوده در اينجا بنظر مي رسد كه اين مشمول آن قراردادنشود در اين صورت اصلا" اين جا خود متقول مقصر است 0 كه با اين حساب آقاي آشتياني مسوول نخواهد بود0
با توجه به متن قرارداد آشتياني پيمانكار است و كارفرما اداره گروه نوسازي است 0 بنابراين روي حسابي هم كه بسته اند خسارت بعهده كارفرما است يعني گروه نوسازي نه آشتياني چون پيمانكار است 0

رئيس : جناب آقاي افشاري
دو نكته در گزارشي كه تهيه شده توسط هيات محترم شعبه بايداز هم تفكيك شود0 يكي بخش حقوقي قضيه و يكي بخش كيفري قضيه 0 ازنظر حقوقي كلا" هر پيمانكار در رابطه با قرارداهايش موظف است براساس آن قرارداد عمل كند چيزيكه در اين گزارش نسبت به قضيه كيفري تشريح نشده اين است كه اين آقاي شيخي كه زير نظر پيمانكار به عنوان نماينده در بخش جوشكاري مشغول كار بوده مشخص نشده كه آيا وسايلا مورد نيازش از قبيل ايمني ، جرثقيل و امثال ذالك دراختيار داتشه و به اين كار تن نداده يا دراختيارش نگذاشته انداگرچنانچه در اختيارش بوده و نگذاشته قهرا" مساله تسبيب كه صغراي قضيه است ثابت است و نسبت به پرداخت ديه ، قضيه تسبيب محرز مي شود اما در مورد قرارداد پيمانكار000 آن يك جريان عمومي و يك كبراي كلي است در همه بخشهاي حقوقي كه بهرحال ازنظر بيمه و غيره بايد يك خسارتهائي را بپردازد ولي از نظر تسبيب اگر اين امكانات در اختيارش بوده و به كارگر نداده و كارگر را توجيه نكرده قهرا" تسبيب محرز است وباصطلاح از نظر كيفري متهم به قتل غيرعمداست 0

رئيس : جناب آقاي سپهوند
موضوع بهرحال يك حادثه اي است كه در محيط كار اتفاق افتاده و معمولا" در اين قبيل موارد نظاماتي وچود دارد كه قانون كاربعهده كارفرمايان محول مي كند فردي كه صلاحيت تشخيص رعايت نظامات يا عدم رعايت نظامات را دارد مسوولين وزارت كار وبازرسان كارهستند0 بازرس كرا بطوريكه ملاحظه فرموديد پس از برسي حادثه راجع به مسوول حادثه متعرض شيخي ، آشتياني يا خود متوفي نشده و سازمان برنامه پيمانكار اصلي را مقصر تشخيص داده بند 3 يا تبصره 3 ماده 295 قانون مجازات اسلامي صراحت دارد به اينكه اگر قتل ضرب و جرح غيرعمدي بعلت عدم رعايت نظامات مربوطه به امري باشد كه اگر آن نظامات مراعات مي شد حادثه اتفاق نمي افتاد كسي كه ازنظامات تخلف كرده مسوول است بنابراين طبق صريح تبصره 3 ماده 295 اين جا كسي مي تواندمسوول باشد كه نظامات به عهده اوست و رعايت نكرده البته در اين مورد وجود رابطه عليت بين عدم رعايت نظامات و حادثه شرط است يغني ممكن است نظامات مراعات نشود ولي حادثه بعلت ديگري واقعي شود بنابراين صرف عدم رعايت نظامات كافي نيست اگر نظامات رعايت نشود و حادثه معلول عدم رعايت نظامات باشد در اينصورت كسي كه نظامات را رعايت نكرده مسوول است چون در محيط كار است و از لحاظ مقررات كار، كارفرما مسوول است از محتواي پرونده بالاخره متوجه نشديم كه كارفرما چه كسي است اگر بازرس اداره كار را ملاك قرار دهيم كارفرما هيچ كدام از اين اشخاص نيست بنابراين نه شيخي نه آشتياني هيچ كدام مشمول تبصره 3 ماده 295 نيستند بلحاظ اينكه وصف كارفرما را نداده اند و كارفما طبق تشخيص بازرس كل كس ديگري است اما اگر بياييم مساله را خارج از مقررات قانون بررسي بكنيم اين جا بحث همان كه فرمودند اسباب و اجتماع مطرح مي شود ولي چون محيط كار و كارگريست نظاماتي آن جابرقرار است و بازرس هم آمده اعلام نظر كرده بنر بنده نه آشتياني اين جا مسووليت داردو نه آقاي شيخي ، حالا اقدام خود متوفي كه البته رابطه عليتي كه عرض كردم منوط مي شود به اينكه ما اقدامات شخص رادخيل ندانيم موثر ندانيم در وقوع اين حادثه بنابراين آنچه كه به نظر بنده مي رسد اين است كه نتيجتا" راي شعبه محترم دوم ديوان عالي كشور صحيح است مسوول از نظر بازرس وزارت كار كس ديگري است نه هيچ كدام ازاين اشخاص 0

رئيس : جناب آقاي رازي زاده
من دوست داشتم بدانم كه اين كارگري كه افتاده چند سال سابقه كار در خصوص جوشكاري داشته يك آدم 25 ساله كارگر لااقل چندين سال سابقه كاري داشته كه فرستاده اند طبقات بالا اين نبايد بي گدار به آب بزند آهن 9 متري را تنهائي اين ور و آن ور بكند پايش رابگذارد اين ور و آن ور يعني چه ؟ احتمالا" من حدس مي زنم براي اينها اتفاق افتاده باشد ولي از بس كاركرده مطمئن بوده كه اين مساله اي را پيش نمي آورد والا آدم خودكشي كه نمي كند ما پرونده اي را چند روز پيش داشتيم كه از طبقه چندم عين همين مساله بوده خيلي بيشتر چوب گذاشته رفته بالا كه يك ماله را گچ كاري كند تخته شكسته وبنده خداافتاده بهرحال ما همان جا هم اين شبهه را كرديم الان همه اش مشكوك است ديه و000 قرارداد هم كه در ضمن عقد لازمي است به هر حال آن بحث ديگري است كه بايد از ديدگاه حقوقي بررسي شود كه نيازي به بحث بيشتري دارد كارشناسي شايد آن قدر كار نكند آن جا به هر حال بنظر من اصلا" مشكوك است 0

رئيس : جناب آقاي سيد جعفر موسوي
ما بايد چيزي را كه خيلي اهميت دارد احراز كنيم آنهم اينكه كارفرما در اين جا چه كسي بوده ؟ بعدا" قانون كار و كارفرما و پيمانكار را بنده مي خوانم بطوريكه جناب آقاي انواري و برادرمان آقاي سپهوند حق مطلب را گفتند اين است نه آقاي شيخي ضمان است و نه آن پيمانكار اول كه (عبارتند از آقاي آشتياني ) چرا براي اينكه قراردادي كه هست بين كارفرما و پيمانكار، ببينم كارفرمادراين جا نسبت به آن شخص متوفي كيست ؟ امكان دارد بگوييم كه خودشيخي دستور داده آنجا برو كارفرماست ، يا اينكه نه وسعت كارفرما را زياد بدانيم نه اصل كارفرما خود آشتياني است 0
شخصا" خود اين بدون دستور آن متصدي رفته باشد اگر خودش اين كار را كرده باشد بله مباشر است و كسي ضامن نيست ولي اگربدستور آن استاد جوشكار رفته و آن دستور داده باشد ضمانت بعهده آقاي شيخص است 000 بالاخره خود آن هم اعتراف دارد كه وسائل در اختيارش بوده وسائل را نداده به ايشان ، آقاي شيخي وسائل داشته وسائل ايمني را به اين نداده طبق تبصره 3 ماده 295 اين آقاي شخيي ضامن است 0

رئيس : جناب آقاي ابراهيمي
مطالبي را از خود پرونده لازم مي دانم عرض كنم شايد بعضي از ابهامات را روشن بكند قبل از اينكه اين مطالب به محضر آقايان عرض شود در مورد آقاي شيخي محكمه اول به پرداخت 20% ديه اين آقا را محكوم كرده است كسي هم (اجراي احكام ) به اين قضيه اعتراض نكرده و به محكوميت آشتياني بيه بيش از80% اعتراض كرده 0 بنابراين محكوميت آقاي شيخي به 20% آن جا بدون اعتراض مانده و قطعي شده و محاكمي هم كه بعدا" آقايي شيخي را تبرئه كرده اند يك اقدام خلاف قانون مرتكب شده اند و هيچ تاثيري هم در ميزان 20% محكوميت آقاي شيخي ندارد0 آنچه در اينجا مي ماند اين است كه ببينيم آيا آقاي آشتياني در اين قضيه دخاليت داشته يا نداشته ؟
اين آقاي حجت الله شيخي يك كارفرماي گروه نوسازي است كه مدارس را نوسازي مي كند در آن قرارداد اشمش شده كارفرما بعد اين آقاي آشتياني عراقي اسمش هست پيمانكار0 بعد آشتياني عراقي كارها را خودش باز به پيمان مي دهد خودش مي شود كارفرماي دوم بعد اين آقاي شيخي اينطور مي گويد: اينجانب براي آقاي نصرالله آشتياني كار مي كنم و كار جوشكاري ساختمان مردسه را بعهده گرفته ام يعني جوشكاري مدرسه بعهده آقاي شيخي محول شده است 0 متوفي ميرگل محمد سيدي حدود 8يا9 روز است كه براي من كار مي كند روز جاري نيز جهت جوشكاري از اسكلت بندي آهن ساخمان بالا رفته بود و در طبقه سوم سقوط كرد باز همين آقاي شيخي يك جاي ديگر مي گويد: خودم اين شخص را براي انجام كار جوشكاري انتخاب كرده و بكار گمارده بودم او را سيد صدا مي زدم روزانه مبلغ 550 تومان از اين جانب مزدمي گرفت 0 نتيجه اين مي شودكه با توجه به قطعيت محكوميت آقاي شيخي به مبلغ 20% و با توجه به اظهارات آقاي شيخي يك مقدار مشكل است كه مسئوليتي را متوجه آقاي آشتياني كنيم 0

رئيس : مذاكرات كافي است جناب آقاي اديب رضوي نظريه جناب آقاي دادستان محترم كل كشور را قرائت فرمايند0
نظر به اينكه حجت الله شيخي مسوول جوشكاري اسكلت فلزي ساختمان بوده و متوفي بوسيله او جهت انجام كار جوشكاري بكار گرفته شده و چند روزي هم نامبرده مشغول جوشكاري بوده كه اين حادثهاتفاق افتاده است و با توجه به اينكه هيات كارشناسان در توضيح علت حادثه اظهارنظر كرده اند واقعه به علت بي احتياطي و بي مبالاتي حجت الله شيخي و عدم رعايت آئين نامه حفاظت و ايمني ساختمان از طرف نامبرده به وقوع پيوسته است و در اين جريان نصرالله آشتياني پيمانكار ساختمان دررابطه با جوشكاري طبقات ساختمان مسووليتي را عهده دارنبوده و برابر قرارداد تعهد خود فقط مربوط به بيمه كارگران بوده كه اين قسمت ارتباطي با حادثه نداشته بنابراين مقصر اصلي حجت الله شيخي مي باشد و راي شعبه دوم ديوان عالي كشور موجه بوده و معتقد به تاييد آن مي باشم 0

رئيس : آقايان آراء خود را در اوراق راي مروقم فرمايند0

رئيس : عده حاضر در جلسه 25 نفر بودند اكثريت به تعداد23 نفر راي شعبه دوم ديوان عالي كشور را صحيح تشخيص و تاييد نموده اند اقليت 2 نفر راي دادگاهها را پذيرفته 0

مرجع :
كتاب مذاكرات وآراءهيات عمومي ديوان عالي كشور،سال 1374
دفترمطالعات وتحقيقات ديوان عالي كشور، چاپ روزنامه رسمي كشور
89