رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

شماره نظريه 4531/7  - 9/6/1377

نظريه مشورتي اداره حقوقي قوه قضائيه

سئوال :
مديرعامل يك شركت چندين فقره چك از حسابي كه به نام شركت است بابت خريد كالاي خارج از موضوع شركت صادر مي كند و قبل ازموعد چكها بدون اينكه مديرعامل جديدي انتخاب شود شركت را ترك و چون مالك قسمتي از سهام شركت بود با سند عادي سهم خود را به شخص ديگري كه فعلا" متصدي و اداره كننده شركت است به فروش مي رساند0 حال الف : دارنده چكها عليه چه كساني مي تواند شكايت كند؟
ب : چگونگي وصول چكها و مسئوليت مدني صادر كننده چكها متصدي فعلي و شركت چگونه است ؟

نظر مشورتي اداره كل حقوقي قوه قضائيه بشرح ذيل است :
بند الف : با عنايت به قانون صدور چك مصوب 55 و ماده 7ازقانون اصلاحي موادي از قانون صدور چك مصوب 72 و اصول كلي حقوقي ، صادر كننده چك و امضاء كننده آن در مقابل دارنده چك مسئوليت كيفري خواهد داشت و كسي كه امضاء نكرده بديهي است كه مسئوليت كيفري متوجه وي نيست پس چنانچه در موعد مقرر چكهاي صادره از طرف مدير عامل شركت بلامحل درآمدند وي مسئوليت كيفري خواهد داشت حتي اگر سهام خود را فروخته باشد و سمتي در شركت نداشته باشد0
بند ب : به استناد ماده 18 قانون صدور چك مصوب 55 در صورتي كه چك به وكالت يا نمايندگي از طرف صاحب حساب اعم از شخص حقيقي يا حقوقي صادر شده باشد، صادر كننده چك و صاحب حساب متضامنا" مسئول پرداخت وجه چك بوده و اجرائيه و حكم ضرر وزيان بر اساس تضامن عليه هر دو صادر مي شود بعلاوه امضاء كننده چك طبق مقررات اين قانون مسئوليت كيفري خواهد داشت و نيز توجها" به ماده 252 از آئين نامه اجراي مفاد اسناد رسمي لازم الاجراء و طرز رسيدگي به شكايت از علميات اجرائي مصوب تيرماه سال 55 در صورتي كه چك به وكالت يا نمايندگي از طرف صاحب حساب صادر شده باشد صادركننده چك و صاحب حساب متضامنا" مسئول پرداخت وجه چك بوده و به تقاضاي بستانكار اجرائيه عليه آنها بر اساس تضامن صادر مي شود پس صاحب حساب (شركت ) مسئوليت كيفري ندارد اما مسئوليت مدني خواهد داشت 0 متصدي فعلي (كسي كه سهام با سند عادي به وي منتقل شده است )عليرغم انتقال سهام به وي چون در صدرو چكها نقشي نداشته است ، مسئوليت كيفري نخواهد داشت ولي صاحب حساب (شركت ) مسئوليت مدني به نحو تضامن دارد0

مرجع :
مجله حقوقي وقضائي دادگستري ، شماره 2829 پائيز  زمستان 1378

150