رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

بتاريخ  11/12/75    كلاسه پرونه  74/328   شماره دادنامه 2022
مرجع رسيدگي شعبه 186 دادگاه عمومي تهران
خواهان  آقاي حاج مصطفي عزيزي ملك آبادي باوكالت آقايان محمود دميرچي ومجدپور طهماسبي بنشاني تهران ..
خوانده  شركت بيمه دانا قائم مقام شركت سهامي بيمه اميد بنشاني تهران ...
خواسته  الزام فك رهن

راي دادگاه
بشرح دادخواست تقديمي آقاي عبداله دربندي تهراني ومتعاقب فوت وي آقايان محمدپورطهماسبي ومحموددميرچلي ازآقايان مصطفي عزيزملك آبادي بيان داشته اندموكل 9 دستگاه كاميون بطورنقدواقساط ازشركت شپارد خريداري مينمايدوبرابر قرارداد منعقده بين شركت بيمه اميد (بيمه دانا)وشركت فروشنده كاميونها شركت شپارد بااخذ تمام اقساط فروشي كاميونهاازشركت بيمه كاميونهاي خريداري موكل راتا پرداخت اقساط موجل نزد شركت بيمه اميد دررهن ميگذارد موكل پيمانكاردست دوم درشركت ايران راه خوزستان بوده بابت كاركرد خود درشركت مذكور مقداري سفته ازشركت ايران راه خوزستان دريافت ميدارد موكل طي نامه مورخ 21/4/56 بعنوان مدير عامل شركت مذكوردرخواست مينمايد كه سفته هاي ماخوذه ازشركت ايران راه خوزستان رادرقبال قسمتي از بدهي خودبه شركت بيمه اميد واگذار نمايدو درمقابل بقيه بدهي خود 6 دستگاه باقيمانده ازكاميونهايذ خريداري راتا پرداخت بدهي خود نزد شركت بيمه وثيقه ورهن باقي بگذاره مديرعامل وقت شركت بيمه اميدپس ازكسب نظربه حسابداري شركت واداره حقوقي بادرخواست موكل موافقت مينمايد وموكل سفته هاي ماخوذه ازشركت ايران راه خوزستان راباظهرنويسي بابت قسمتي ازبدهي خودشركت بيمه اميد واگذارمينمايد وبابت مبلغ 848/802/3 ريال بقيه بدهي موكل 6 دستگاه كاميون نامبرده وازجمله چهاردستگاه كاميون مذكور دردادخواست دررهن شركت باقي ميماند موكل مبلغ 1334000 وسيله آقاي جهانداري نماينده خود ومبلغ 000/700/1 ريال باظهرنويسي واگذاري چك پل سرومبلغ 000/000/1 ريال باواگذاري سفته هاي شركت آ ب  آ  بابت بدهي خودبه شركت بيمه مي پردازد كه دفاترشركت حاكي از وصول آنهاميباشد موكل بابت سه فقره مبالغ مذكورجمعا"مبلغ 000/034/4 ريال به شركت بيمه اميد پرداخت نموده ودرمقابل تقاضاء نموده كه ازچهادستگاه كاميون مشروح فوق فك رهن به عمل آيدباوجوديكه موكل مبلغ 718/498/1 ريال اضافه پرمبلغي كه چهاردستگاه كاميون درقبال آن مبلغ دررهن شركت بوده و پرداخت نموده مع الوصف شركت ازفك رهن چهاردستگاه كاميون خودداري مينمايدو موكل باعدم اعلام فك رهن ازكاميونها وجه الرهانه آنهارا پرداخت نموده ومتحمل خسارات فراوان شده بدينوسيله صدورحكم الزام شركت خوانده به قائم مقامي شركت بيمه اميدبااعلام فك رهن ازچهار دستگاه كاميون فوق الذكر  رادرخواست نموده است دادگاه باملاحظه محتويات پرونده واسنادواملاك ابرازي وهمچنين اظهارنظر كارشناس منتخب دادگاه نظربه اينكه جايگزين شدن سفته هاي شركت ايران راه خوزستان مصداق تبديل تعهد اين است كه اسباب تعهد ومتعلق موضوع آن بايكديگر مغايرت داشته باشد بدين معني كه سبب ومتعهدبه غير ازتعهدات عقدقديم باشد درحاليكه باجايگزين شدن سفته هاي جديدصرفا" دين سابق به مديون جديدمنتقل شده ودرانتقال دين عقد بين دومديون واقع وبااعمال تضمينات ((وثايق سابقه ازبين نمي رود كمااينكه عدم تنظيم سند رهني احتمال باقي بودن وثايق ثابقه رابيشترقوت مي بخشد ازطرفي ممكن است ادعاي تبديل تعهدبه اعتبار تبديل سفته هاراپذيرفت لكن تعهدات ديني كه داراي وثيقه بوده هرگزتبديل نيافته ودرواقع به اعتبار وثيقه كماكان تعهداوليه باقي است وچون محتواي قرارداد مورخه 21/4/36 مفادا"برتصور وصول سفته هاي جايگزين شده استواريافته همچنانكه قبل ازتنظيم قرارداد مورخه 21/4/36 خواهان طي سندمورخه 15/2/2535 تقاضاي فك رهن رامنوط به پرداخت كليه بدهي خود اعلام داشته فلذا تامادايكه اصل بدهي وصول وايصال نگرديده باشد به دليل نيز قاعده تبعيت وثايق ديني بقوت خودباقي بوده وهيچ دليلي نيز براعتراض مرتهن ازعين مرهونه اقامه وابراز نشده تابااحراز آن استحقاق خواهان رانسبت به فك رهن كاميونهاي موردادعاثابت دانسته لهذادادگاه درخواست خواهان رامبني برالزام شركت خوانده به اعلام فك رهن از 4 دستگاه كاميون راعليرغم اينكه به استناد مورد رهن اشاره اي نداشته غيرثابت تشخيص ودروضعيت حال حكم بربيحقي وي صادر واعلام ميگرددراي صادره حضوري بوده ودرظرف 20 روز پس ازابلاغ قابل تجديدنظرخواهي در مراجع تجديدنظراستان خواهد بود.
رئيس شعبه 186 دادگاه عمومي تهران  محدثي

مرجع :
آرشيوكتابخانه اختصاصي صادق غلام نتاج كارآموزقضائي دادگستري
122