رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي : 28/12/1368     شماره دادنامه : 68/1135/18
مرجع رسيدگي : شعبه 18 ديوان عالي كشور
خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 22/3/67 آقاي مجيد … مقيم كاشمر به طرفيت اداره ثبت احوال كاشمر به خواسته ابطال سند فوت شماره 7 معوقه 1354 مربوط به خود حساب شناسنامه شماره 100 ـ 1349 كاشمر تسليم داشته و ضمن دادخواست مزبور كه يك برگ استشهاديه و برگ خلاصه فوت مزبور ضميمه آن شده توضيح داده است كه چون برادري داشته و فوت شده و پدرش شناسنامه وي را به جاي برادر فوت شده اش به ثبت احوال برده و فوتي زده است اينك به اشكالاتي برخورد نموده است به شرح اولين لايحه ارسالي ثبت نشده موجود در پرونده توضيح داده سند وفات شماره 7 ـ 1354 مفوقه بنا به اظهارآقاي علي … پدر متوفي و حضور دو نفر گواه و طبق موازين قانوني تنظيم گرديده و انكار و ترديد در قبال مندرجات آن مسموع نمي باشد لذا طبق مواد 999 و 1287 قانون مدني سند رسمي و هيچگونه اشتباهي درمندرجات آن صورت نگرفته است به لحاظ جلوگيري از خدشه دار شدن اسناد رسمي رد دعوي خواهان مورد تقاضا است دادگاه حقوقي يك كاشمر در جلسه رسيدگي مورخ 13/2/68 پس از استماع گواهي گواهان و كسب نظر آقاي مشاوره مبني بر رد دعوي مطروحه خواهان مبادرت به صدور نظريه قبول دعوي خواهان به استناد گواهي و ساير اوراق پرونده كرده كه بر اثر اعتراض خوانده به نظريه مزبور و ارسال پرونده جهت رسيدگي به اعتراض به ديوان عالي كشور و ارجاع به شعبه 18 اين شعبه به شرح دادنامه شماره 68/715/18 ـ 1/8/1368 نسبت به نظريه مورخ 13/2/68 چنين راي داده است «كيفيت دعوي مطروحه و اينكه خواهان در دادخواست اعلام نموده كه برادري داشته كه فوت شده و پدرش به جاي اينكه شناسنامه برادر متوفايش را ببرد و فوتش را ثبت برساند شناسنامه وي را برده و عمل كرده چنين اقتضاء داشته كه دادگاه به منظور كشف واقع دعوي با ملاحظه سوابق سجلي والدين خواهان و برادران و خواهران وي از آنان در زمينه ادعا عنوان شده تحقيق به عمل مي آورد و چون در ما نحن فيه مراتب فوق رعايت نگرديده لذا نظريه صادره در شرايط فعلي واجد ايراد قضائي تشخيص و مقرر مي دارد پرونده هت رسيدگي به مورد فوق و صدور راي مقتضي متناسب بانتايج حاصله از رسيدگي مورد نظر به دادگاه رسيدگي كننده اعاده گردد . » با برگشت پرونده به دادگاه حقوقي يك كاشمر آن دادگاه با تشكيل جلسه رسيدگي فاقد تاريخ كه در آن جلسه خواهان به اتفاق خواهرانش بانوان فرح و فاطمه و عزت و عاليه و زينت و برادرانش آقاي محمد شهرت همگي … و مادر بانو عصمت … و پدرش آقاي علي … حضور داشته و همگي اظهار داشته اند ادعاي خواهان به نام مجيد صحيح است و عباس فوت ننموده و اشتباهي شناسنامه مجيد را باطل كرده اند و نسبت مجيد به خودشان را قبول دارند و گواهي فوت عباس اصلاحي را جهت ضم به پرونده تقديم مي كنند مقرر داشته با توجه به تحقيقات انجام شده پرونده مجدداً عينا به شعبه 18 ديوان عالي كشور ارسال شود با انجام دستور فوق و وصول پرونده به ديوان عالي كشور و ثبت به كلاسه 24/4589 پرونده به اين شعبه ارجاع شده است .
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد پس از قرائت گزارش آقاي … عضو مميز بررسي اوراق پرونده نسبت به ارسال مجدد پرونده براي تاييد نظريه مورخ 13/2/68 مشاوره نموده چنين راي مي دهند :
راي
مستنط از مواد 14 و 15 قانون تشكيل دادگاههاي حقوقي يك و دو است كه ارسال پرونده به ديوان عالي كشور براي رسيدگي به اعتراض به نظريه دادگاه حقوقي يك بيش از يك بار مورد و مجوز نداشته و دادگاه حقوقي يك پس از اعمال نظر ديوان عالي كشور و رفع نواقصي كه احيانا مورد نظر آن مرجع قرار گرفته بايستي طبق ماده 15 مبادرت به صدور راي نمايد و چون در ما نحن فيه با وجود تذكر اين شعبه به دادگاه حقوقي يك كاشمر به شرح دادنامه شماره 68/715/18 ـ 1/8/1368 داير رسيدگي به موارد عنوان شده و صدور راي مقتضي متناسب با نتايج حاصله از رسيدگي هاي مورد نظر آن دادگاه پس از انجام رسيدگي هاي پرونده را براي اعمال نظر مجدد به ديوان عالي كشور به اين شعبه اعاده داده است لذا با اعلام اينكه ديوان عالي كشور تكليفي به اظهار نظر مجدد نسبت به نظريه صادره ندارد مقرر ميدارد پرونده جهت اقدام و صدور راي مقتضي به دادگاه حقوقي يك كاشمر اعاده گردد .

مرجع : كتاب قانون مدني در آئينه آراء ديوان عالي كشور - ادله اثبات دعوي – به اهتمام يداله بازگير – چاپ اول – چاپ گيتي – 1380 – انتشارات فردوسي