رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

شماره دادنامه : 394/21         تاريخ رسيدگي : 30/7/73
مرجع رسيدگي : شعبه 21 ديوان عالي كشور
گزارش جريان پرونده :
بنياد شهيد انقلاب اسلامي به طرفيت از آقاي عبدالله … دادخواستي به خواسته فسخ دادنامه شماره 55 ـ 1/2/71 دادگاه حقوقي يك تهران به عنوان اعتراض ثالث تسليم و توضيح داده كه طبق راي شماره 29146/30 ـ 17/12/60 دادسراي انقلاب اسلامي مركز تمامي اموال آقاي عبدالعلي … و اقارت درجه اول وي كه از جمله آنها فرزندش قاسم … مي باشد جهت نگهداري تصرف و استفاده تحت سرپرستي اين بنياد قائم مقام مشاراليها بوده و از جهت حق تصرف و نگهداري و استفاده ذينفع در قضيه محسوب مي گردد كه مي بايستي دعوي به طرفيت بنياد مطرح و بنياد شهيد در جريان رسيدگي قرار مي گرفت كه نگرفته بدين  لحاظ از جهت شكلي براي راي صادره ايراد و اعتراض مي گردد « در ماهيت دعوي صحت انتساب سند عادي فروش نيز مورد ترديد مي باشد و بر فرض صحت انتساب قولنامه اصولاً اسناد عادي طبق ماده 1290 قانون مدني نسبت به اشخاص ثالث اعتبار ندارد و اين قولنامه نمي تواند مثبت حقي عليه بنياد شهيد باشد و مطابق ماده 1305 قانون مدني در اسناد عادي تاريخ فقط درباره اشخاصي كه در تنظيم آن شركت داشته اند معتبر است بنابراين تاريخ سند عادي مستند دعوي خواهان پرونده اي كه نسبت به حكم صادره آن اعتراض گرديده در حق بنياد شهيد بي اثر و چون تاريخ صدور قرار سرپرستي 17/12/70 مشخص مي باشد با لحاظ اصل تاخر حادث تاريخ تنظيم قولنامه موخر بر تاريخ صدور قرار سرپرستي خواهد بود كه به اين دليل معامله انجام شده به لحاظ فقدان صلاحيت آقاي قاسم … صحيح نبوده و صدور حكم بر فسخ راي معترض عنه مورد تقاضا مي باشد » كه رسيدگي در شعبه 25 دادگاه حقوقي يك تهران انجام و در جلسه دادرسي خواهان بر صحت انتساب امضاي ذيل قولنامه اعلام ترديدنمود و ساير موارد مذاكره در دادخواست را تكرار و اضافه نموده كه وكيل دروكالتنامه اختياري جهت انتقال نيز نداشته است خوانده دعوي اظهار داشته كه از سال 1358 در محل متصرف بوده و امضاي آقايان قاسم و رحيم … در اسناد رسمي انتقال وجود دارد و در صورت نياز در قراردادهاي بانك ملي و شعبه موجود است و يك برگ استشهاديه نيز در صحت قرارداد فروش تنظيم رد دعوي را درخواست دادگاه طي دادنامه شماره 756 ـ 4/8/72 به اعتبار اينكه خوانده طي مبايعه نامه عادي مورخ 5/4/60 محل از خريداري و تاريخ سرپرستي بنياد شهيد 17/13/60 و تاريخ صدور حكم شماره 2336 د . ك . م دادگاه انقلاب اسلامي مركز 1/7/60 بوده كه بعد از تاريخ معامله مي باشد و بر معامله مذكور خللي نمي رساند و از جهت قواعد دادرسي نيز اشكالي وارد نمي باشد اعتراض را رد و دادنامه معترض عنه را تاييد كه اين دادنامه در 12/8/72 جهت ابلاغ ارسال دادنامه ابلاغ شده پيوست نيست  و ليكن خواهان در 10/9/72 نسبت به آن تجديد نظر خواهي و تبادل لوايح انجام و پرونده به اين شعبه ارجاع شده است .
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد پس از قرائت گزارش آقاي … عضو مميز و اوراق پرونده دادنامه شماره 756/72 فرجام خواسته مشاوره نموده چنين راي مي دهد :
راي
قطع نظر از اينكه به حكايت پرونده و نامه شماره 19146 /30 ـ 17/12/60 دادستاني انقلاب اسلامي مركز به عنوان بنياد شهيد اموال آقاي عبدالعلي … مصادره نگرديده بلكه به موجب حكم شماره 2336 ـ د . ك . م مورخ 1/7/60 دادگاه انقلاب اسلامي مركز نگهداري آن به بنياد محول گرديده و با اين وصف و مقررات ماده 2 قانون آيين دادرسي مدني دادگاه حق رسيدگي به ماهيت دعوي را داشته يا خير اساساً ايراد و اشكالي كه نسبت به دادنامه تجديد نظر خواسته وارد به نظر مي رسد اين است كه دادگاه با فرض صحت قرارداد عادي مورخ 15/4/60 مستند خواهان پرونده كلاسه 25 ـ 69 ـ 110 و تاريخ آن در صورت وارد رسيدگي به ماهيت دعوي شده و با آنكه معترض ثالث نسبت به قسمت مذكور در دادخواست واجد شرايط ايراد قضايي تشخيص و با نقض آن مستنداً به بند د ماده 6 قانون تجديد نظر آراء دادگاهها پرونده جهت رسيدگي مجدد با توجه به مراتب فوق به شعبه ديگر دادگاه حقوقي يك تهران ارجاع مي گردد.

مرجع : كتاب قانون مدني در آئينه آراء ديوان عالي كشور - ادله اثبات دعوي – به اهتمام يداله بازگير – چاپ اول – چاپ گيتي – 1380 – انتشارات فردوسي