رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي : 28/7/71     شماره راي : 423/21
مرجع رسيدگي : شعبه 21 ديوان عالي كشور
خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 27/12/69 آقاي… فرزند عباس دادخواستي به طرفيت آقاي اصغر… اصالتاً و قيموتاً بر سعيد ـ سميه و ندا و بانو بلقيس … و بانو بسي… به خواسته مطالبه مبلغ 11811000 ريال وجه 9 فقره چك و خسارات تقديم دادگاه حقوقي يك دزفول نموده توضيح داده است مورث خواندگان مرحوم سايه… به موجب 9 فقره چك جمعاً مبلغ خواسته را به اينجانب بدهكار بوده است كه با مراجعات مكرر به خواندگان حاضر به پرداخت نيستند لذا درخواست رسيدگي و صدور حكم به شرح خواسته دارم دادگاه وقت رسيدگي تعيين نموده و طرفين را به دادرسي دعوت كرده است در جلسه دادرسي كه اصحاب دعوي حضور نداشته اند و لايحه اي ارسال نداشته اند دادگاه اخذ توضيح از خواهان را در خصوص كيفيت انتقال دو فقره چك شماره 236067 به مبلغ 13000000 ريال و 336066 به مبلغ 2500000 ريال به مشاراليه ضروري و وي را به دادگاه دعوت كرده است در جلسه دادرسي مورخ 27/9/1370 خواهان در غياب خواندگان در قبال توضيح مورد نظر دادگاه اظهار داشته است در مورد چكهاي مزبور با تاريخ 20/10/66 و 14/10/66 كه از حساب جاري ديگر مرحوم سام… زماني صادر گرديده آن مرحوم بابت بدهيش به من داده است ظاهراً قبلا اتومبيلي از آقاي عيسي … كه چكها در وجه وي صادر شده خريداري كرده است و اين دو فقره چك را به او داده است اما بعداً اتومبيل را به او پس داده چكها را مسترد داشته چون برگ چك نداشت بدون اينكه آنها را امضاء كند بابت بدهيش به من داده منهم آنها را در ظهر امضاء كردم و به بانك استان دادم كه به حسابم واريز نمايند اما به لحاظ نداشتن موجودي گواهينامه عدم پرداخت صادر گرديده است و امضاء ديگر ظهر چكها ظاهراً متعلق به آقاي عليرضا… است ولي فراموش شده است كه مرحوم سام آنها را امضاء و به من بدهد بهرحال بدهكار واقعي چكها مرحوم سام … مي باشد اصل چكها در اختيار من است كه به دادگاه ارائه مي كنم خودم آنها را به بانك بردم و گواهي نامه عدم پرداخت گرفتم متعاقباً دادگاه مبادرت به صدور نظريه بر پذيرش دعوي خواهان نموده با اين استدلال كه خوندگان دفاعي به عمل نياورده اند و از مستندات خواهان انكار و تكذيبي نكرده اند و اشتغال ذمه خواندگان به ميزان خواسته مقرون به صحت است پس از ابلاغ نظريه به طرفين مورد اعتراض خواندگان قرار گرفته و پرونده جهت رسيدگي به اعتراض به ديوان عالي كشور ايفاد گرديده كه به اين شعبه ارجاع شده است لايحه اعتراضيه به هنگام شور قرائت خواهد شد.
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد پس از قرائت گزارش آقاي… عضو مميز و اوراق پرونده و نظريه دادگاه و لايحه اعتراضيه مشاوره نموده چنين راي مي دهند.
نظر به اينكه دعوي به كيفيت مطروحه در حقيقت به طرفيت ميت بوده و مقررات مندرج در ماده 1333 قانون مدني و مسئله 28 كتاب تحرير الوسيله در بحث « كتاب القضاء (صفحه 423 ) جلد دوم به اين عبارت « لايشترط في الحكم بالبينه ضم يمين المدعي نعم يستثني منه الدعوي علي الميت فيعتبر البينه الشرعيه مع اليمين الاستظهاري فان اقام البينه و لم يحلف سقط حقه» نگرديده است مضافاً در مورد دو فقره چك به شماره 236066 و 236067 كه در وجه آقاي عليرضا… صادر و كلمه « يا آوردنده » نيز قلم خورده و به نام خواهان ظهر نويسي نشده ، اظهار نظر دادگاه به محكوميت خواندگان (وراث صادر كننده چكها ) واجد ايراد قضائي تشخيص و مستنداً به ماده 15 قانون تشكيل دادگاههاي حقوقي يك و دو پرونده جهت اتخاذ تصميم قانوني به دادگاه اعاده مي گردد.

مرجع : كتاب قانون مدني در آئينه آراء ديوان عالي كشور - ادله اثبات دعوي – به اهتمام يداله بازگير – چاپ اول – چاپ گيتي – 1380 – انتشارات فردوسي