رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

رديف 74/17 هيئت عمومي
شماره فرجامي 3/15/8287
تاريخ رسيدگي : 7/4/74
شماره دادنامه : 193/15
تجديدنظرخوه  : شركت سهامي آب منطقه اي يزد
تجديدنظرخواندگان : آقاي محمد برادران شركاء وخانم فاطمه
برادران شركاء
تجديدنظرخواسته : دادنامه شماره 221-23/3/73 صادره از شعبه اول دادگاه حقوقي يك يزد
تاريخ ابلاغ دادنامه : 11/4/73
تاريخ وصول دادخواست تجديدنظر: 1/5/73
مرجع رسيدگي : شعبه پانزدهم ديوانعالي كشور
هيئت شعبه : آقايان محمودشكيبي رئيس ورحمت الله سعيدي مستشار

خلاصه جريان پرونده :
بدوا" تجديدنظرخواندگان دادخواستي بخواسته اعتراض براي كميسيون تبصره ماده 3 قانون توزيع عادلانه آب منعكس در نامه شماره 24/2643-20/3/68 شركت سهامي آب منطقه اي استان يزد بطرفيت تجديدنظرخواه بدادگاههاي حقوقي يك يزد تسليم كرده و توضيح داده اند يك حلقه چاه قديمي با قدمت حدود بيست سال قبل درمزرعه خيرآباد (اكبرآباد) بوسيله پدرمان مرحوم اكبر برادران شركاءحفر شده و مورد بهره برداري بوده و پس از قوت او باينجانبان وراث قانوني وي تعلق گرفت متاسفانه شركت خوانده بدون در نظر گرفتن قدمت چاه وكميت وكيفيت زمين وتعداد و مقدار درختان انار و پسته اي كه با آب اين چاه بعمل آمده باستناد نحوه اظهارنظر كارشناسان و اوضاع و احوال و قرائن و وضعيت آب منطقه كه معلوم ننموده نظر كارشناس چه بوده و چه اوضاع و احوالي در كاربوده است با قيد اينكه موجبي براي ادامه بهره برداري نبوده راي مذكور بر انسداد چاه ياد دشه مستندا" به تبصره ذيل ماده 3 قانون توزيع عادلانه آب صادر و اعلام كرده با وصف مراتب و اينكه آب چاه بجاي قنات كفاف اشجار حاصل از آب چاه قديم را نمي نمايد لذا درخواست مطالبه پرونده استنادي و انمضام آن باين پرونده و نيز مطالبه پرونده مربوطه در اداره خوانده وملاحظه نظريه كارشناسان در آن ضمن فسخ راي مذكور درخواست صدور حكم عادلانه و قانوني و شرعي مبني بر حق بهره برداري از چاه ياد شده كمافي السابق داريم رسيدگي بپرونده بشعبه دوم دادگاه حقوقي يك يزد ارجاع شد واين دادگاه طرفين را با تعيين وقت براي رسيدگي دعوت كرده در وقت مقرر نماينده شركت خوانده دفاعا" پاسخ داده تصميم كميسيون تبصره ماده 3 قانون توزيع عادلانه آب مستند به نظريه كارشناسان اين شركت بوده و براساس آن كميسيون مبادرت باظهارنظر داير بر اينكه حفر چاه بجاي قنات بر مبناي جايگزيني چاه غيرمجاز موقعيتي نداشته درخواست متقاضي را مردود اعلام داشته و با توجه بنحوه اظهارنظر كارشناسان و اوضاع واحوال و قرائن وضعيت آبي منطقه ووقوع چاه در دشت بحراني يزد اردكان كميسيون مذكورموجبي جهت ادامه بهره برداري چاه خواهان نداشته و راي بر انسداد چاه صادر نموده ضمنا" در رابطه با حفر چاه بجاي قنات خيرآباد كميسيون تشكيل و با حفر چاه بجاي قنات مذكورموافقت ومبادرت بصدور پروانه بهره برداري گرديده است خواهان حاضر در جلسه دادرسي اظهار داشته چاه بجاي قنات كه حق قانوني بوده و حفر گرديده است موضوع فعلي بابت چاه قديمي بوده درخواست بازنمودن پلمپ مذكوررا نموده ام دادگاه پس از شنيدن اظهارات حاضرين در جلسه قرار ارجاع امر كبارشناس از جهت اينكه بهره برداري از چاه محفوره و مضربه مصالح عمومي است و قدمت آن چه بوده صادر واجرا كرده و نظريه كارشناس پس از وصول بطرفين ابلاغ گرديده است سپس وقت ديگري جهت اخذ توضيح از كارشناس تعيين شده و در تاريخ 6/11/71 توضيحات آقاي كارشناس را استماع نموده باين شرح مزرعه داران دو حقله چاه ميباشد كه يكي از چاهها بجاي قنات منظور شده و 3 ليتر در ثاينه مجوز صادر گرديده و دو ليتر هم بجاي چاه مسدود جمعا" 5 ليتر در ثانيه ولي با بررسيهاي لازم حدود 7 ليتر در ثانيه آب لازم دارد كه يا بايستي چاه بجاي قنات تامين نمايد يا 2 ليتر در ثانيه از چاه قديمي كه مسدود شده تامين گردد در نتيجه 7 ليتر در ثانيه شود آنگاه دادگاه اخذ توضيح از خواهانها را پيرامون دادخواست تقديمي ضروري تشخيص و طرفين را بمنظور فوق دعوت كرده است و خواهانها طي لايحه تقديمي متذكر شده اند منظور و هدف اصلي از تهيه و تنظيم دادخواست اين بوده كه با توجه بوجود درختان چندين ساله در مزرعه موردنظر كه هم از آب چاه قديمي بوجود آمده و هم از قنات پس از اتخاذتصميم شركت آب منطقه اي استان مبوافقت با ايجاد چاه جديد بجاي قنات كه براثر پائين رفتن سفره آب زيرزميني خشك شده بود چون شركت مذكور ميزان بهره برداري چاه جديد را كمتر از احتياج واقعي و مقدار سابق كه رفع حاجت مينموده تعيين كرده و بر اثر كم آبي بتدريج باعث ايجاد خسارت بدرختان مزرعه ميگرديده تقاضا دارد ضمن صدور حكم مقتضي يا آنكه اجازه داده شود كمافي السابق ازآب چاه قديم با صدور حكم برفع انسداد آن بهره برداري شود يا در صورتكيه استفاده از هر دو چاه اشكال قانوني داشته باشد اقلا" ميزان بهره برداري از چاه جديد را باندازه اي افزايش دهند كه مانند سابق رفع احتياج درختان مثمر مزرعه را بنمايد سرانجام دادگاه رسيدگي را ختم و بشرح دادنامه 653-17/1/72 چنين راي داده است  ( با توجه به مجموع محتويات پرونده امر و با عنايت بنظريه كارشناس منتخب دادگاه واينكه اعتراض موثري نسبت به آن صورت نگرفته است بنابمراتب دعوي خواهانها بنظر دادگاه ثابت تشخيص ميگردد و دادگاه حكم بالزام اداره خوانده به بهره برداري خواهان بميزان 7 ليتر در ثانيه از چاه مورد بحث صادر واعلام ميدارد)  دادنامه مذكور كه مورد اعتراض واقع شده بموجب دادنامه شماره 656/15-5/8/72 اين شعبه بشرح زير نقض گرديده  ( تجديدنظر خاهي مالا" وارد و راي تجديدنظرخواسته مواجه با اشكال قضائي است چه آنكه با استيضاحي كه از كارشناس منتخب دادگاه بعمل آمده ضرورت بهره بردراي از چاه نيمه عميق بجاي قنات بميزان هفت ليتر در ثانيه تشخيص گرديده است و حال آنكه حسب مندرجات دادخواست وراي معتر عنه چاه محفوره قديمي مسدود و پروانه بهره برداري براي چاه جديد داده شده است و مالا" در راي تجديدنظرخواسته مشخص نشده است هفت ليتر در ثانيه از كدام چاه بايد بهره بردراي گردد و آنچه مورد لحوق حكم تجديدنظرخواسته قرار گرفته باخواسته خواهان مطابقت ندارد فلذا راي تجديدنظرخواسته كه بدون توجه به مراتب صادر گرديده مخدوش تشخيص و مستندا" بمواد6و10 قانون تعيين موارد تجديدنظراحكام و نحوه رسيدگي آنها نقض و رسيدگي بشعبه ديگر دادگاه حقوقي يك يزد ارجاع مي گردد)  پس از اعاده پرونده شعبه اول دادگاه حقوقي يك يرد مامور رسيدگي بپرونده شده و اين دادگاه طرفين را براي رسيدگي دعوت كرده و در وقت مقرر مورخ 22/3/73 خواهان حاضر در جلسه اظهار داشت بدوا" چاه قديمي داشتيم كه قبل از انقلاب حفر شده بود و از آن استفاده و بهره برداري مي نموديم با لوله 4 اينچ كه با توجه بوجود قنات در آن زمان اداره آبياري چاه محفوره قبلي را مسلوب المنفعه نمودپلمپ و سپس پس از خشك شدن قنات چاه بجاي قنات به اينجانب داده شده بميزان 5 ليتر در ثانيه كه همان ميزان آب قنات بوده در صورتيكه چاه قبلي 8 ليتر در ثانيه بوده و قنات نيز 5 ليتر كه مجموعا" 12 ليتر در ثانيه مي شده وكارشناس منتخب دادگاه در دو نوبت با اخذ توضيح نوشته ميزان بهره برداري از چاه پلمپ شده بميزان 7 ليتر در ثانيه اضافه شود لذا تقاضاي رسيدگي و صدور حكم شايسته را داريم و دادگاه رسيدگي را ختم و طي دادنامه تجديدنظرخواسته اينطور راي داده است  (در خصوص اعتراض خواهانها بطرفيت اداره خوانده بخواسته اعتراض به راي كميسيون تبصره ماده 2 قانون توزيع عادلانه آب منعكس در نامه شماره 24/2642 - 20/1/68 با توجه به مجموع محتويات پرونده و با عنايت بنظريه كارشناس منتخب دادگاه و با عنايت بصورت مجلس مورخ 23/3/72 و توضيحات نماينده شركت خوانده بنابمراتب دعوي خواهانها بنظر دادگاه ثابت تشخيص مي گردد و دادگاه حكم بالزام اداره خوانده بصدور پروانه بهره برداري بميزان هفت ليتر در ثانيه از چاه بجاي قنات واقع در مزرعه جعفرآباد (اكبرآباد) صادر واعلام مي دارد)  با تجديدنظرخواهي از دادنامه مذكور پرونده بديوانعالي كشور واصل و جهت رسيدگي باين شعبه ارجاع شده وتحت نظر است.
هييت شعبه در تاريخ بالا تشكيل است پس از قرائت گزارش تنظيمي و بررسي اوراق پرونده و انجام مشاوره چنين راي مي دهد:
نظر باينكه دادنامه تجديدنظرخواسته مستند بعلل واسبابي است كه حكم منقوض شماره 653-17/1/72 مبتني بر آن بود بنابمراتب دادنامه تجديدنظرخواسته اصراري تشخيص مي شود و پرونده جهت طرح در هيئت عمومي شعب حقوقي ديوانعالي كشور بدفتر هيئت مذكور ارسال مي گردد.