رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي : 21/5/71
شماره دادنامه :  325/10
مرجع رسيدگي  : شعبه دهم ديوانعالي كشور

خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 2/9/62آقاي (ق )دادخواستي بطرفيت خانم (خ )به دادگاههاي حقوقي يك تهران تقديم و تقاضاي صدور دستور موقت و صدور حكم بر الزام خوانده بحضور در دفترخانه اسناد رسمي شماره 44 تهران و انتقال تمامي ششدانگ اعياني با صلح كليه حقوق نسبت به عرصه پلاك ثبتي شماره 371486 بخش 11 تهران با كليه منضمات و ملحقات و تبعات مندرج در مبايعه نامه مورخ 12/7/68 و يك رشته تلفن جمعا" مقوم سه ميليون ريال از نظر ابطال تمبر بوده وتوضيح مي دهدبرابر مبايعه نامه شماره 121028/7/68 خوانده تمام اعياني ششدانگ يكباب خانه فوق الاشاره و يك رشته تلفن را باينجانب فروخته ومبلغ 000/000/130 ريال بعنوان بيعانه طي دو فقره چك دريافت داشته و مقرر گرديده كه باقيمانده ثمن معامله را پس ازتنظيم سند انتقال قطعي در دفترخانه دريافت نمايد0 اينجانب باتفاق خوانده در روز مقرر در دفترخانه 144 حاضر و مسئول دفترخانه پس از كنترل مدارك و باقيمانده ثمن معامله دستور ثبت سند را صادر نموده و پس از تنظيم و آماده شدن سند براي امضاء فروشنده به بهانه واهي از امضاء سند انتقال امتناع ورزيده و با عصبانيت دفترخانه راترك نموده و با پيغامهاي مكرر اينجانب تا كنون از امضاء سند انتقال خودداري نموده است و در تاريخ 22/10/68 تلگرافي از جانب آقاي (ح ) كه خود را وكيل خوانده معرفي كرده بود دريافت داشتم بدون اينكه سمت و اختيارات نامبرده براي اينجانب محرز شود بنده را براي روز سه شنبه 26/10/68 جهت انجام معامله بدفترخانه 144 دعوت نموده كه چون براي اينجانب سمت و حدود اختيارات نامبرده معلوم نبوده تلگرافي بوكيل مذكور اعلام كردم بموكلش پنج روز مهلت داده مي شود تا در اين فاصله نسبت باسترداد وثيقه اينجانب اقدام نمايد كه متاسفانه در اين فرصت هم هيچگونه اقدام در جهت خواسته وپيشنهاد من از سوي نامبردگان بعمل نيامده تااينكه مجددا" وكيل مجهول السمت خواند در پاسخ تلگرام اينجانب مبادرت به تسليم اظهارنامه نموده و مرا به پاي بند بودن بعهد و وفاي خويش ترغيب نموده است كه اينجانب طي اظهارنامه يكبار ديگر آمادگي خود رااعلام داشته ام ولي تا كنون از ناحيه خوانده و وكيلش اقدام موثري معمول نگرديده لذا تقاضاي اخذ تصميم مقتضي را دارد0 خواهان فتوكپي مدارك خود را پيوست داخواست به دادگاه تسليم داشته است پرونده در شعبه نوزدهم درجريان رسيدگي قرارمي گيرد0 آقاي (م ) بوكالت بانو(ك )وارد دعوي مي شود، خوانده ضمن لايحه تقديمي و وكيل ايشان چه ضمن لايحه وجه در جلسه داردسي باتشريح قضيه و علت عدم انجام مفاد قرارداد و اقدامات معموله وانصراف طرفين از وقوع معامله بنا به دلايل و متون تلگرام ها و اظهارنامه هاي متبادله و اينكه خواهان مطالبه مبلغ وديعه را نموده است ماحصل اعلام داشته اند كه قرارداد تنظيمي بين طرفين دعوي اقاله و تفاسخ شده است و موجب قانوني براي اجراي مفاد آن وجود ندارد0 دادگاه پس از رسيدگي هاي معموله در تاريخ 13/9/69 نظر خود را شخصا" باين نحو اعلام مي دارد،با توجه به مندرجات تلگراف شماره 206 و با توجه به مندرجات قراردادمستند دعوي و درخواست خواهان دائر به تقليل ثمن معامله و در واقع انصراف خواهان از تنظيم سند رسمي است و عدم تمايل خوانده به درخواست خواهان و ترك محل دفترخانه كه انصراف مشاراليها را از انجام معامله حكايت مي نمايد و با عنايت به ماده 284 قانون مدني اقاله بهر لفظ يا فعلي واقع مي شود ك دلالت بر بهم زدن معامله كند و اظهارات و اقدامات طرفين بشرح مذكور مبين اراده آنان برتفاسخ و اقاله عقد بيع موضوع قرارداد مي باشد لذا مستندا" بماده 283 قانون مذكور از همان تاريخ قرارداد مورد بحث بين متعاملين مضمحل و تعهدات مندرج در آن از عهده مشاراليها ساقط گرديده است و از آن پس طرفين تكليفي در متابعت از آنرا نداشته اند و غيره 000 بنابراين موردي براي الزام خوانده به تنظيم سند رسمي انتقال ملك موصوف براساس قرارداد مستنددعوي بنظر نرسيده و به رد دعاوي خواهان نظر مي دهد، آقاي (ق ) نسبت به نظريه دادگاه اعتراض نموده كه پرونده در شعبه دهم ديوانعالي كشور مطرح و با صدوردادنامه شماره 12121/3/70 نظريه معترض تاييد مي گردد0 سپس دادگاه راي شماره 16177/4/70 را بنحونظريه ابرازي صادر و اعلام مي دارد، آقاي (ض ) بوكالت از آقاي (ق ) از راي صادره تجديدنظرخواهي نموده و آقاي (ج ) بوكالت بانو(خ ) با لايحه جوابيه را تسليم را مي نمايد و نيز متعاقبا" آقاي دكتر(ش ) وكيل دادگستري لايحه اعتراضيه ديگري به وكالت تجديدنظرخواه ارسال داشته است ، بهرحال پرونده جهت اتخاذ تصميم باين شعبه محول شده است لوايح وكلاي طرفين در جلسه مشاوره قرائت مي شود0
هيئت شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديده پس ازقرائت گزارش آقاي ...  و اوراق پرونده مشاوره نموده چنين راي مي دهند0

راي
وكيل تجديدنظرخواه اعتراضي كه با موردي از موارد قانوني انطباق نمايد بعمل نياورده و با توجه به محتويات پرونده و ادله ابرازي ايرادي بر دادنامه تجديدنظرخواسته وارد نيست لذا آنرا ابرام مي نمايد0

مرجع :
كتاب سقوط تعهدات - ضمان قهري - به اهتمام يداله بازگير
انتشارات فردوسي - چاپ اول 1379  - چاپ دريا