رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي : 10/2/70
شماره دادنامه : 72/22
مرجع رسيدگي  : شعبه 22 ديوانعالي كشور

خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 5/9/66 وكيل معترض دادخواستي بطرفيت معترض عليهما بخواسته مطالبه مبلغ دو ميليون وپانصد هزارريال بابت وجه يك فقره چك و صدور قرار تامين خواسته باستنادفتوكپي هاي مصدق وكالتنامه و سند عادي طلب و چك برگشتي و گواهي عدم پرداخت تقديم دادگاههاي حقوقي يك اهواز نموده و خلاصتا" توضيح داده با اينكه بموجب يك برگ سند عادي آقاي (ب ) مبلغ خواسته را بموكل بدهكار بوده كه چك برگشتي شماره 000 را بموكل منتقل مي نمايد و از آنجا كه صادركننده حاضر به پرداخت نيست و موكل نيز چك مذكور را انتقال گرفته است وفق ماده 314 قانون تجارت استدعاي رسيدگي دارد و صدور قرارتامين خواسته نيز مورد تقاضا است لازم بتذكر است كه چك شماره 333790 27/6/67 بانك سپه در وجه حاصل صادر شده ومتن مستندعادي مدركيه خواهان باين شرح است (بدينوسيله اعلام مي دارد كه چك شماره 333790 مورخه 27/6/67 بمبلغ دو ميليون و پانصد هزارريال كه توسط اينجانب (ب ) گواهي عدم پرداخت اخذ شده است بابت طلبي كه به آقاي (ض )داشته ام بايشان منتقل نموده و در اين خصوص حق هرگونه اعتراض بعدي را نسبت به چك فوق از خود سلب مي نمايم 0امضاء) شعبه چهارم به اين موضوع رسيدگي نموده و با تشكيل جلسه مورخه 23/10/69 و حضور آقاي (ب ) و عدم حضور وكيل خواهان و خوانده ديگر بنام (ج ) و حضور شخص خواهان در خلال رسيدگي و استماع اظهارات خوانده (ب ) داير براينكه من بدهي بخواهان ندارم ماوقع اينستكه خواهان چكي داشت در وجه حامل رفتم برايش بگيرم عدم پرداخت برگشت خورد و مجددا" باو دادم كه خودش برود آنرا وصول كند والا بدهي بخواهان ندارم خواهان متقابلا" اظهار داشته خير ايشان بدهكار من بوده و بابت بدهي خود چكي داشت در وجه حامل و طي مشروحه 27/6/67 آنرا بمن منتقل كرد و من هم وكيل گرفتم كه اين چك وصول شود و در پايان جلسه وكيل خواهان حاضر و لايحه اي را تقديم پيوست مي باشد و مفاد مشعر بر اينستكه دعوي موكل خود را بر عليه خوانده رديف اول آقاي (ج )مسترد نموده و دعوي موكلش را بر عليه خوانده رديف 2مطابق 117قانون آئين دادرسي مدني باين شرح اصلاح مي نمايد(خواسته موكل عبارتست از مطالبه مبلغ دو ميليون و پانصد هزار ريال بابت وجه يكفقره سند عادي طلب كه پيوست دادخواست تقديم گرديده است.00) و اضافه مي نمايد كه با مراجعه به آقاي (ب ) نامبرده مدعي مي شود كه با انتقال چك تعهد وي زايل شده است در حاليكه چنانچه مبلغ چك وصول گردد اين ادعا صحيح خواهد بود و خوانده مذكور كلمه (بدهي ) را سهوا" و به لحاظ عدم توجه بمعني كلمه طلب قيد نموده و اين معني از مفاد سند قابل استنتاج مي باشد استدعاي رسيدگي و صدور حكم شايسته را دارد دادگاه پس از بررسي محتويات پرونده و كسب عقيده مشارو مبني بر صدور قرار رد دعوي خواهان ختم رسيدگي را اعلام و خلاصتا" چنين نظر مي دهد000اولا" در مورد دادخواست خواهان عليه خوانده رديف اول بنام (ج ) چون از طرف وكيل بشرح لايحه شماره 752 23/10/69 كلا" استرداد دعوي شده 000 قرار سقوط دعوي خواهانرا نسبت بخوانده مرقوم صادر و اعلام مي دارد ثانيا" در خصوص دعوي خواهان عليه خوانده دوم بنام (ب ) چون چك مورد ادعا ظهرنويس نشده بلكه پس از بردن آن ببانك از طرف دارنده آن و صدور برگ گواهي عدم پرداخت چك مرقوم بانضمام برگ عدم پرداخت از طرف دارنده بابت بدهي بخواهان بشرح سندعادي پيوست دادخواست منتقل گرديده تا بدين ترتيب انتقال گيرنده حق مراجعه به صادر كننده چك را داشته و بتواند بمنظور مطالبه وجه آن اقدامات قانوني را بنمايد و خواهان هم با اين انتقال موافقت نموده است و در نتيجه بجهات مرقوم بنظر دادگاه در باب بدهي خوانده بخواهان تبديل تعهد شده و با عنايت به بند يك ماده 292 قانون مدني ديگر موردي براي مراجعه بانتقال دهنده نيست دادگاه معتقد بصدور حكم بر بي حقي و رد ادعاي خواهان عليه خوانده دعوي بنام (ب ) مي باشد000 وكيل خواهان درمهلت قانوني نسبت به نظريه صادره اعتراض نموده ودربند2 لايحه اعتراضيه وي آمده است طبق ماده 314 قانون تجارت مقررات راجع به بروات از لحاظ ظهرنويسها شامل چك نيز خواهد بودوبصراحت ماده 245 قانون مذكور انتقال برات بوسيله ظهرنويس صورت مي پذيرد عليهذا با عنايت بعدم ظهرنويس چك مذكور في الواقع انتقالي صورت نگرفته و بهمين لحاظ تبديل تعهد موضوعا" منتفي است.00پس ازوصول پرونده بديوانعالي كشور وارجاع آن باين شعبه اينك هيئت شعبه در تاريخ فوق تشكيل است و پس از بررسي محتويات پرونده ومشاوره بشرح زير نظر مي دهد0

بسمه تعالي
نظريه  از ناحيه معترض ايارد و اعتراض موثري بعمل نيامده و نظريه صادره طبق موازين قانوني صدور يافته فلذا تاييد مي شود0

مرجع :
كتاب سقوط تعهدات - ضمان قهري - به اهتمام يداله بازگير
انتشارات فردوسي - چاپ اول 1379  - چاپ دريا