رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي : 21/1/1372
شماره دادنامه : 22/10
مرجع رسيدگي  : شعبه دهم ديوانعالي كشور

خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 11/5/71 خانم (س ) دادخواستي بخواسته (مطالبه وجه يك دانگ خانه طبق قولنامه عادي مورخ 10/9/66 طبق نظر كارشناس به ارزش تقريبي دو ميليون و دويست هزار ريال ) عليه آقاي (ص ) به دادگاه حقوقي يك شهركرد تقديم نموده و با استنادبه فتوكپي مصدق سند عادي مورخ 10/9/66 و فتوكپي قباله ازدواج شماره 512962/9/66 توضيح داده است كه آقاي (ص ) يك دانگ مشاع از خانه موضوع دعوي را بعنوان مهر باو انتقال داد0 النهايه بلحاظ اينكه خانه مزبور فاقد سندمالكيت بوده با تنظيم يك برگ سند عادي حصه مزبور راباو واگذار كرده است و چون در حال حاضر باتفاق همسرش آقاي (ع )در محل استيجاري سكونت دارند و تحمل وضعيت موجود براي آنان دشوار است تقاضا دارد با انتخاب كارشناس ارزش يكدانگ مشاع سهم وي تعيين و حكم به پرداخت آن بمشارالهيا صادر گردد تا با وجه مذكور مبادرت به تهيه مسكن نمايد، دادگاه با تعيين وقت رسيدگي طرفين را جهت دادرسي بدادگاه دعوت نموده و خوانده در قبال دعوي مطروحه اظهار داشته است ادعاي خواهان را دائر باينكه يكدانگ مشاع از خانه مورد بحث را به او كه عروسش مي باشد، انتقال داده قبول داردلكن بعلت عدم استطاعت مالي قادر به پرداخت بهاي آن بمشارالهيانيست و در هر حال تعلق يكدانگ خانه مذكور را به خواهان تاييد مي نمايد دادگاه بااستماع اظهارات طرفين نظر آقاي مشاور را كسب و بشرح زير مبادرت باعلام نظريه قضائي نموده است ( با توجه به اظهارات اصحاب دعوي آنچه كه مورد تعهد است اين است كه يكدانگ از خانه مسكوني خوانده متعلق به خواهان است و خوانده وفق مقررات مكلف به تسليم يكدانگ از خانه ياد شده به خواهان است و تبديل تعهد جز به رضاي طرفين حسب ماده 392 قانون مدني ميسر نيست و اينكه خوانده متعهد بشرح صورتمجلس مورخه 17/6/71 به تبديل تعهدرضايت ندارد لذا دادگاه نظر به رد دعوي خواهان دارد000) و نهايتا" خواهان را دلالت نموده است كه بدوا" بطريق مقتضي جهت افراز ملك مذكور اقدام كند و در صورت عدم قابليت افراز فروش آن رادرخواست نمايد0 نظريه قضائي مزبور بطرفين ابلاغ گرديده و خواهان در مقام اعتراض نسبت به آن مفادا" اظهار داشته است كه دادخواست وي بر پايه افراز يكدانگ مشاع از خانه مذكور تنظيم گرديده و مطالبه مبلغ دويست و بيست هزار تومان مورد درخواست او نيست 0 خوانده نيز پس از ابلاغ نظريه مذكور با تسليم فتوكپي پروانه ساختمان شماره 18765/12/ج 18/12/69 اظهار نموده است كه در سال 1366 يك دانگ از خانه مسكوني خود را به عروسش خانم (س ) صلح نموده و در سال 1369 پروانه ساختمان از شهرداري اخذ و باهزينه خود يك طبقه ديگر روي ساختمان قبلي احداث نموده و خواهان وجهي از بابت احداث ساختمان مذكور پرداخت ننموده است لذا حاضر است بهاي يكدانگ از طبقه اول آن را طبق نظر كارشناس پرداخت كند0با وصول لوايح طرفين دادگاه پرونده را بديوانعالي كشور ارسال داشته و رسيدگي نسبت بموضوع باين شعبه ارجاع گرديده است. لوايح بهنگام مشاوره قرائت خواهد0
هيئت شعبه بتاريخ فوق تشكيل است و با قرائت گزارش آقاي ...  عضو مميز و بررسي اوراق پرونده مشاوره نموده چنين راي مي دهند0

بسمه تعالي
بر نظر دادگاه از حيث انطباق با مقررات قانوني واوراق پرونده اشكالي مترتب نيست النهايه با التفات بانيكه خوانده پس از ابلاغ نظريه قضائي و قبل از صدور حكم موافقت خود را با تبديل تعهد و پرداخت بهاي حصه خواهان بجاي عين يكدانگ مشاع آن اعلام نموده ) اقتضاء دارد قبل از صدور حكم با دعوت مجددطرفين وانجام تحقيقات لازم بمنظور تشخيص ماهيت و مقدار ملك مورد انتقال وعندالاقتضاء جلب نظر كارشناس و برآورد بهاي حصه مورد انتقال ، نسبت به خواسته مندرج در دادخواست راي مقتضي صادر گردد0 مقرر است پرونده جهت اقدام مقتضي بدادگاه حقوقي يك شهركرد اعاده شود0

مرجع :
كتاب سقوط تعهدات - ضمان قهري - به اهتمام يداله بازگير
انتشارات فردوسي - چاپ اول 1379  - چاپ دريا