رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي : 4/7/71
شماره دادنامه : 409/3
مرجع رسيدگي  : شعبه سوم ديوانعالي كشور

خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 29/12/67بانو(س )داخواستي بطرفيت آقاي (ص ) بدادگاههاي عمومي مشهد تقديم داشت كه به شعبه 5 دادگاه حقوقي ارجاع وباستناد فتوكپي مصدق استناد شماره 136117/4/51 دفترخانه اسناد رسمي شماره 19 مشهد و شماره 105099/5/41 دفترخانه شماره 2مشهد و اسناد عادي مورخه 31/5/41و8/2/58 تقاضاي صدور حكم بالزام خوانده به انتقال سند رسمي چهاردانگ از 6دانگ اعيان و اراضي يكباب منزل پلاك شماره 3789 فرعي از233 اصلي واقع در اراضي احمدآباد بخش 9 مشهد را نموده كه بكلاسه 67727 در شعبه ودادگاه حقوقي ثبت گرديده و سپس در تاريخ 28/6/68 آقاي (و) با تقديم يكبرگ وكالتنامه خودرا بوكالت خانم (س ) در پرونده مذكور و پرونده كلاسه 68205 شعبه 29 دادگاه حقوقي 2 مشهد معرفي و ضمن مراتب مندرج در دادخواست و تقديم فتوكپي مصدق مبايعه نامه عادي مورخه 8/2/58 ميزان خواسته را افزايش ششدانگ تمامت پلاك مورد ادعا اعلام مي نمايد كه البته اين وكالت بعد از جلسه اول كه روز 6/4/68 بوده است بدادگاه تقديم مي گردد و همچنين در تاريخ 10/8/68 كه آقاي (م ) در تاريخ  14/2/68 با تقديم يك برگ وكالتنامه خود را بوكالت از آقاي (ص ) معرفي وبا تقديم دادخواست بطرفيت بانو(س ) و آقايان حسن و رضا000تقاضاي صدور حكم بر تخليه و خلع يد از طبقه همكف پلاك 3789 فرعي از 233 اصلي را مي نمايد كه به شعبه 29 دادگاه حقوقي 2 مشهد ارجاع مي گردد كه بموجب حكم شماره 1150821/7/68 دادگاه اخيرالذكر بعلت اينكه خوانده مدعي مالكيت مورد خلع يد گرديده و اختلاف در مالكيت ايجاد و مبلغ خواسته دو ميليون و يكصد هزار ريال اعلام گرديده قرارعدم صلاحيت بصلاحيت دادگاه حقوقي 1 مشهد صادر و پرونده به شعبه اول ارجاع و نهايتا" بعلت ارتباط موضوعي با موضوع مطروحه در شعبه 5 هر دو پرونده در شعبه 5 دادگاه حقوقي 1مشهد تواما" مورد رسيدگي واقع مي گردد0 آقاي (و) وكيل بانو(س ) اظهار مي دارد با توجه باسناد عادي ابرازي كه تكذيب هم نشده و با توجه بمفاد وكالتنامه رسمي كه در سال 1359 از ناحيه خوانده بپدرشان تفويض گرديده و بموجب آن صريحا" در اجراي مبايعه نامه هاي مذكوربه پدرشان وكالت داده اند كه توكيلا" مورد معامله را با تنظيم سندرسمي بموكله منتقل نمايند تقاضاي صدور حكم بنفع موكله را دارم 0 آقاي (ص ) متقابلا" اظهار داشته 4 سند مطرح است 1 سند عادي 31مرداد47 كه تعهد 4دانگ شده 2 سند8/2/59 كه مالك ششدانگ يكباب منزل دو دانگ آنرا تعهد به واگذاري نموده و از ناحيه وكيل محترم بمنزله اقرار است وانصراف از4دانگ 3 سند عادي مورخه 7خرداد59 كه جايگزين دو سند قبلي گرديده و تنها اين سند قابل بحث است و بموجب آن 4 دانگ و 6دانگ وكالت داده و از پدر مرحومشان كه ايشان لازم ندانسته استفاده نمايد و سند وكالت 4دانگ همه ادعاها را اعم از 2 دانگ 4 دانگ 6دانگ نفي ميكند و چون وكالت بوده با فوت وكيل وكالت منتفي است و خانم (ح ) حقي در خانه ندارند0 آقاي مولوي وكيل خانم (س )متقابلا" اظهار داشته منظور از تقديم سند وكالتنامه تاييد مبايعه نامه هاي قبلي بوده و صرفا" ناظر به ثمن معامله است كه وكيل هر ميزان صلاح بداند مرجع رسيدگي بصدور روشن شدن موضوع و بااجازه ماده 28 قانون تشكيل محاكم عمومي قراراستماع شهادت مسجلين دو فقره سند عادي و استعلام از آستان قدس در زمينه انتقال تمام يا قسمتي از مورد اجاره بخواهان باعتبار مالكيت عرصه و استماع شهادت شهود و وصول پاسخ آستان قدس و اظهارات وكلاي طرفين و كسب نظر آقاي مشاور دادگاه ختم رسيدگي اعلام و خلاصتا" چنين نظر مي دهد: نظر باينكه افزايش خواسته موضوع تقاضاي آقاي (و) وكيل بانو(س )درخارج از مهلت قانوني ماده 117 قانون آئين دادرسي مدني مطرح گرديده مردود اعلام مي شود و اما در خصوص تقاضاي الزام به تنظيم 4 دانگ از ششدانگ اعياني با توجه بمندرجات سند عادي مورخه 31/8/41و اينكه آقاي (ص ) متعهد گرديده در موقع تنظيم سند رسمي 4 دانگ از ششدانگ اراضي منزل فوق الذكر را بمادرش بانو(س ) انتقال دهد و پرونده مربوطه و سند عادي 8/2/58 حاكي از عدول از سند مقدم الصدورمورخه 31/5/41 ندارد و قرينه اي هم در اين زمينه بنظر نمي رسد و سند مزبور مصون از تكذيب مورد تسجيل مسجلين واقع گرديده حكم بالزام آقاي (ن ) در حدود 4 دانگ از ششدانگ اعياني پلاك 3789 فرعي از 234 اصلي در بخش 1 مشهد با نفع بانوي (س ) موضوع نظر استنباطي دادگاه است و در خصوص دعوي آقاي (م ) بوكالت از آقاي (ص ) عليه خواندگان بانو(س ) و آقايان حسين و رضا000 بخواست تخليه و خلع يد از طبقه همكف پلاك 3789 فرعي از233 اصلي بخش (مشهد چون خواهان بطوركلي از دعوي خود عليه بانو(س ) صرفنظر نموده در اينمورد قرار سقوط دعوي و در مورد آقايان (ر) و(ح ) صرفنظر از اينكه آقاي رضا000 منكر تصرفات خود در رقبه مورد ادعا مي باشد و آقاي (ح ) اظهار داشته نزد مادرش بانو(س ) و در حصه مشاراليها و به تراضي وي سكونت دارد و بانوي نامبرده منكر اظهارات وي نگرديده ، ببطلان اين قسمت ازدعوي مطروحه اعلام نظر مي شود0 اين نظر مورد اعتراض آقاي ...  و موكلش واقع گرديده كه لايحه اعتراضيه به هنگام مشاوره قرائت خواهدشد0
هيئت شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد پس ازقرائت گزارش آقاي ...  عبضو مميز وارواق پورنده مشاوره نموده همچنين اظهارنظرمي نمايد

نظريه
نظريه مورخ 24/16/70 شعبه پنجم دادگاه حقوقي يك مشهد ابرازي در پرونده هاي شماره 67/68727/600 بكيفيتي كه ابراز گرديده با اشكال مواجه است زيرا خواهان با ارائه و استناد بدو فقره اسناد عادي مورخ 31/5/1341 و8/2/1358 الزام آقاي (ص ) را بانتقال رسمي چهار دانگ از ششدانگ يكباب منزل اعم از اعياني واراضي پلاك 3789 فرعي از 233 اصلي واقع در اراضي احمدآباد بخش 9 را خواستار شده است در صورتيكه اولا" بر حسب توافق بيان اصحاب دعوي ومندرجات سند رسمي شماره 2882526/8/65 معلوم مي گردد عرصه پلاك 3789فرعي از 233 اصلي جزء موقوفات آستان قدس رضوي است كه به آقاي (ص ) بمدت 20 سال باجاره واگذار گرديده و لذا دعوي خواهان به الزام خوانده به انتقال عرصه پلاك مرقوم مردود است. ثانيا" دو فقره اسناد عادي مورخ 31/5/1341و8/2/1358 از جانب خواهان ابراز گرديده و مورداستناد خواهان قرار گرفته و با اين وصف خواهان به مندرجات اسناد مزبور ماخوذ است و با عنايت به اينكه در سند عادي مورخ 8/2/1358 كه زمانا" موخر بر سند عادي 31/5/1341 تنظيم گرديده تصريح گرديده آقاي (ص ) و مشاراليه تعهد كرده دودانگ مشاع ازيكباب منزل مورد بحث را بمادرش بانو(س ) بدون هيچگونه قيد وشرط واگذار نمايد و اضافه نموده هيچگونه حقي در مورد دودانگ واگذاري ندارد با اينوصف و با عنايت باينكه خواهان خود اين سند را كه در صدر مندرجات آن بمالكيت آقاي (ص ) در ششدانگ اعياني خود تاكيد شده است ابراز داشته و ماخوذ به آنست و بقرينه عبارت مندرج درذيل اين سند مسلم است كه با تنظيم اين سند تبديل تعهد صورت گرفته و تعهد مورخ 31/5/1341 آقاي (م ) بانتقال رسمي چهار دانگ بتعهد نامبرده بانتقال دو دانگ اعياني تبديل شده است و چون تعهدطبق بند4 ماده 264 قانون مدني از مسقطاب تعهد است بنابراين با تنظيم سند عادي مورخ 8/2/58 ابرازي بانو(س )تعهدموضوع سند عادي 31/5/41 ساقط شده است ) النهايه بحكايت مندرجات سند عادي مورخ 7/3/59كه شخص خواهان فتوكپي آنراضميمه لايحه تقديمي ثبت شده بشماره 1058 16/10/68 بدادگاه تسليم نموده و صحت صدور آن مورد تاييدخواهان و آقايان ذبيح الله 000و غلامعلي 000كه در محضر دادگاه بيان شهادت نموده اند قرار گرفته آقاي (ص ) تعهد نموده سه دانگ از منزل واقع در000 را بنام مادرش بانو(س ) انتقال دهد و براساس همين تعهداست كه وكالتنامه رسمي شماره 1058721/3/59 تنظيم گرديده كه بموجب آن آقاي (ص ) به آقاي محمدعلي 000 وكالت داده است سه دانگ مشاع از ششدانگ يكباب منزل پلاك شماره 3789 فرعي از 233 اصلي واقع در اراضي احمدآباد بخش 9 مشهد را كه عرصه آن وقف و استيجاري از آستان قدس رضوي است با اسقاط كافه خيارات بخانم (س ) انتقال قطعي دهد و بنا بمراتب و با لحاظ محتويات پرونده نظريه دادگاه مبني بر الزام آقاي (ص ) به تنظيم سند رسمي انتقال در حد سه دانگ مشاع اعياني واقع در پلاك مرقوم بنام بانو(س ) نتيجتا" وقطع نظرازكيفيت استدلال صحيح و بلااشكال تشخيص و تاييد مي شود و پرونده به منظور انشاء حكم به شعبه پنجم دادگاه حقوقي يك مشهد ارسال مي گردد ودر مورد يكدانگ ديگر بنابرآنچه كه گذشت و بالحاظ وقوع تبديل تعهد نظريه دادگاه تاييد نمي شود0