رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده : 35708
شماره دادنامه : 143/20
تاريخ رسيدگي : 29/2/71
تجديدنظرخواه : نظرخواهي وكلاي محكومان
تجديدنظرخواسته : دادنامه شماره 29375/8/1369 صادره از شعبه 18 دادگاه كيفري يك ... 
مرجع رسيدگي : شعبه 20 ديوان عالي كشور
هيات شعبه   : آقايان  ... 

خلاصه جريان پرونده : پيرو گزارشهاي مورخه  ...  اين شعبه و گزارش مبسوط مورخه  ...  شعبه شانزدهم ديوان عالي كشور براي هيات عمومي اصداري ديوان عالي كشور موضوع اتهام آقايان اصغر و محمدبه شركت در قتل عمدي آقاي فيروز و شركت در يك فقره سرقت اموال مقتول بعد ازارتكاب قتل كه به شرح كيفرخواست مورخ 28/4/1365دادستان عمومي  ...  بر طبق مواد 1و 8  ق  ح  ق و108 تعزيرات با رعايت ماده 20 راجع به مجازات اسلامي درخواست تعيين مجازات شده ، تاريخ وقوع جرم 9/11/1366 با لوث داشتن مورد و اجراي قسامه جرم انتسابي به متهمان را محرز تشخيص (داده ) اظهارنظر به قصاص هر دو نفر با پرداخت نصف ديه به هر يك از آنان نموده (است.) شعبه 20 ديوان به تاريخ 30/8/1366 به دليل اينكه بنابرگفته دكتر ...  كه مرگ در اثر فشار دست به حنجره و ظاهرا" كار يك نفر بوده و اينكه ماده 38 ق  ح  ق و علم حالف به موضوع قسم به نظريه ايراد گرفته با اعاده پرونده به تاريخ 10/8/1367 شعبه 20 ديوان عالي به دليل اينكه شعبه 27 نظريه و راي شعبه را نپذيرفته رسيدگي را به شعبه ديگر محول كرده است (است.)
شعبه 17 دادگاه كيفري يك ...  نيز با انجام محاكمه و اخذ نظريه قاضي مشاور و با ذكر دلايلي از جمله اينكه در قتل فيروز همه اتفاق نظر دارند به وسيله اين دو نفر به قتل رسيده وخود متهمين اعتراض ندارند كه قتل به واسطه آنها نبوده ، النهايه هر يك به گردن ديگري مي اندازد.  اوراق پرونده و نظريه پزشك دال بر خفگي به وسيله يك نفر است و دلايل اثباتي عليه اصغر است اظهارنظر به قصاص او نموده ، دومي (محمد) (تشجيع كرده و فعل حرام انجام داده او را مستحق تحمل 11 سال حبس دانسته . )
شعب 20 ديوان عالي بتاريخ 8/6/1368 به اجراي قسامه ايرادگرفته كه براي هر دو نفر قسم ياد شده صدور حكم عليه احدازآنها(نظريه ) بوده بدون پرداخت فاضل ديه دادگاه صادر كننده نظريه به تجويز ماده 28 قانون تشكيل دادگاهها مبادرت به صدور حكم نموده كه قتل به مباشرت اصغر بوده حكم به قصاص او داده و محمد را با استناد به فتواي حضرت امام رضوان ا ...  به تحمل 11 سال حبس محكوم كرده (به تاريخ 30/7/1368) . 
با اعتراض محكوم عليهما شعبه 20 ديوان عالي به تاريخ 5/12/1368 به دليل اينكه قصاص تابع تقاضاي اولياي دم است و درخواست قصاص او را منحصرا" ندارند حكم بر قصاص وي بدون پرداخت فاضل ديه مغاير با موازين شرعي و قانوني است دادنامه را كلا" نقض نموده (است.)
پرونده در شعبه 18 كيفري  ...  مورد رسيدگي قرار گرفته با انجام محاكمه به شرح صورتمجلس 13/4/69 كه در شش صفحه تنظيم شده و صورتجلسات محاكمات ديگر و اخذ توضيح و استماع اولياي دم به اينكه اصغر را مباشر و محمد به عنوان همكار در مقدمات و تشجيع مي دانند طي دادنامه شش برگي خود با شرح دلايل و روابط في مابين مقتول با اصغر و با اشاره به تحقيقات و محاكمات انجام شده قتل عمدي به طور مباشرت از جانب اصغر را محرز و مسلم تشخيص داده ، همچنين ارتكاب سرقت را با رد ماده 218 ق  ح  ق محرز دانسته حكم به تحمل شلاق و قصاص نفس با استناد به مواد قانون فوق الذكر صادر كرده راجع به محمد با احراز مجرميت او در شركت در سرقت و توام بودن او با متهم ديگر (اصغر) در امر حرام و خلاف شرع (عمل قتل ) و تاييد عمل او نسبت به اين موضوع كه يك نوع جرئت دادن به قاتل مي باشد و حتي در مورد قتل مقتول به عنوان معاون در حد (امساك مقتول ) بوده ، فلذا بر طبق ماده 108 تعزيرات علاوه بر استرداد اموال مسروقه به تحمل 74 ضربه شلاق تعزيري و تحمل حبس ابد حكم محكوميت صادر كرده است.
آقاي ...  به وكالت از محمد طي لايحه تقديمي به حكم صادره اعتراض كرده كه (راجع به سرقت از طرف شعبه 27 حكم برائت وي صادر و دادنامه محكوميت موكل به اتهام شركت در قتل برله وي نقض واشاره به عمل سرقت نشده ، در واقع برائت او تاييد شده است.) راجع به محكوميت حبس ابد مي گويد. (اصولا" موكل پس از خفته شدن مقتول وارد صحنه شده محكوميت موكل با عنايت به لوايح تقديمي قبلي با محتويات پرونده مطابقت ندارد.  جرئت دادن به عمل هولناكي كه قبلا" خاتمه يافته مصداق نخواهدداشت ) و تقاضاي نقض حكم رانموده است.
آقاي ...  به وكالت از اصغر به حكم اعتراض كرده (مستند حكم دادگاه نظريه پزشك بوده كه مطلقا" قابل اعتبار و استناد نبوده ، ابتدا قطع شريان را علت مرگ گفته پس از شش ماه دربازپرسي نظريه قبلي را تغيير داده .  آقاي پزشك كدام يك از علائم خفگي را قيد كرده ديگر دلايل اظهارات متهم اصلي به نام محمد بوده كه كلا"مغاير و متضاد بوده و براي رفع اتهام از خود بوده است. او صريحا" اقرار كرده متوفي زنده بود من قمه را به گردن او فرو كردم.  دادگاه به مدلول لوايح تقديمي توجه نكرده ) و تقاضاي نقش حكم را نموده است.
قاضي صادر كننده حكم طي نوشته مورخه 1/11/1369 در ظهر لايحه اعلام كرده در عقيده باقي است و پرونده به ديوان عالي كشور ارسال و به اين شعبه ارجاع شده است.
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد و پس از قرائت گزارش آقاي ...  عضو مميز و اوراق پرونده و نظريه كتبي آقاي ...  داديار ديوان عالي كشور اجمالا" مبني بر تاييد حكم صادره مشاوره نموده چنين راي مي دهند:
(بسمه تعالي. با توجه به مجموع اوراق پرونده از جمله تحقيقات انجام شده و دلايل استاديه و احكام صادره و نهايتا" استدلال دادگاه صادر كننده حكم تجديد نظرخواسته كه ظاهرا" بر اساس علم و يقين بوده واينكه از جانب معترضان ايراد و اشكال موجهي به عمل نيامده و به نظر نمي رسد، لذا دادنامه تجديدنظر خواسته را تائيد مي نمايد. )

مرجع :
كتاب قتل عمد، جلداول ، تاليف يداله بازگير،ازانتشارات ققنوس چاپ اول ،چاپ ديبا، سال 1376

72