رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده : 26/16/3762
شماره دادنامه :1250
تاريخ رسيدگي : 27/4/71
مرجع رسيدگي : شعبه 26 ديوان عالي كشور

هيات شعبه   : آقايان  ... 
خلاصه جريان پرونده : آقايان 1 كيوان 2 شمس الله 3 رضامتهمند به اينكه براي سرقت اتومبيلي با هم تباني كرده و در اين رابطه به ماشين پيكان مرحوم اكبر برخودر (كرده ) و پس از اجاره ماشين او براي رفتن به محلي سوار آن مي شوند.  در اثناي راه كيوان ابتدا بند ساك را به گردن راننده مي اندازد و شمس اله در حالي كه در كنار راننده بود با راهنمائي كيوان دنده را خلاص و پاهاي راننده را به طرف عقب مي اندازد و به علت خراب شدن پدال گازناچار كيوان جاي خود را با شمس الله عوض كرده (است ) وازاظهارات متهمين معلوم مي شود كه مقتول در اين اثناء هدف ضربات چاقو قرار گرفته بوده زيرا كيوان در هنگام رانندگي مي گفته (مواظب باشيدخوني نشويد. ) پس از راه افتادن ماشين آن را به بيراهه هدايت و بالاخره دركنار تپه اي پياده (مي شوند) و مقتول را به كنار آن برده پس از بستن دهان و دست وپ اي او با ريختن كمي خاك روي او، او را در همانجا رها مي نمايند و ماشين را به سرقت مي بردند. 
در مورخه 16/4/70 اتومبيل مزبور كشف مي شود و اتومبيل در دست كيوان بوده كه با معرفي دو نفر ديگر تعقيب متهمين آغاز مي شود.  اظهارات آنان در مراحل بدوي و بعدي ضميمه مي باشد.  با همكاري متهمين براي يافتن جسد اقدام مي شود كه به مقداري استخوانهاي مقتول برخورد مي شود و در محل رها كردن جسد نيز علائمي گزارش شده البته اين امر در زماني بوده كه حدود يك ماه از حادثه گذشته بوده (است.) در تعقيب شكايت اولياي دم و گزارش مرجع انتظامي دادسراي عمومي  ...  پس از تكميل پرونده آن را به دادسراي  ...  جهت صادور كيفرخواست ارسال (مي كند) و بالاخره دادسراي عمومي  ...  طي كيفرخواست شماره 281989/9/70 تقاضاي قصاص آنان در رابطه با قتل و تعيين مجازات سرقت را نموده (است.) ضمنا" كيوان و شمس الله نيز چند ماه قبل از اين حادثه در جريان مشابهي آقاي شعبانعلي را نيزخواستند به سرنوشت مرحوم اكبر دچار نمايند كه وي بازرنگي در خورد تحسين با اينكه از سوي آنان به وسيله چاقو مجروح شده بود با اقدام بجا و بموقع و دفاع از خود و با سروصداي مناسب آنان را فراري داده كه پس از رساندن وي به دكتر بحمدالله سلامت خود را بازيافته است. متعاقبا" دادگاه كيفري يك ...  شعبه 26 به پرونده رسيدگي و نهايتا" در دادنامه شماره 241258/12/70 پس از اجراي مراسم قسامه نسبت هر يك راي به قصاص آنان پس از پرداخت دو ديه كامل به مجموع آنان و تضمين سهم الديه صغير و همچنين براي جراحت وارده به آقاي شعبانعلي با تعيين ارش صراي صادر نمود. 
پس از ابلاغ حكم محكومين به راي صادره اعتراض و تقاضاي تجديد نظر نمودند و دادگاه با رد اعتراض و بقاء بر راي خود پرونده را به ديوان عالي كشور ارسال (داشت ) و مالا" به اين شعبه ارجاع گرديد. 
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد و پس از قرائت گزارش آقاي ...  عضو مميز و اوراق پرونده و نظريه كتبي آقاي ...  داديار ديوان عالي كشور اجمالا" مبني بر ...  دادنامه شماره  ... فرجامخواسته مشاوره نموده چنين راي مي دهند:
(بسمه تعالي. با توجه به محتويات پرونده و با عنايت به اعتراضات متهمين اززمان دستگيري تاصورتجلسات دادگاه ومواجهه هاي حضوري موجود در پرونده بايد گفت با ملاحظه نقشه آنان كه از قبل طرح ريزي كرده بودند و با ملاحظه سابقه كيوان و شمس الله در رابطه با حادثه اي شبيه به اين حادثه نسبت به آقاي شعبانعلي و با ملاحظه اظهارات اوليه مرتضي و مواجهه حضوري او با كيوان در ص 26 و با توجه به اينكه شمس الله پذيرفته كه كارد را به گلوي مقتول زده يا در كنار گلوي او قرار داده بوده ، در مجموع حصول قطع به اينكه هر 3 نفر دخالت در قتل داشته اند از طرق متعارف است و ظن به (شركت در قتل ) از سوي آنان از مجموع اوراق پرونده حاصل است. لولاالعلم يعني اگر دادگاه ادعاي علم به اشتراك مي كرد مي توانست مورد تصديق باشد و لذا اجراي قسامه با ملاحظه ماده 252 در اين رابطه با احتياط در باب  ...  مستحسن و نيكو انجام شده ( شكرالله سعيكم ) و قسامه نيز صحيحا" انجام شده و لذا راي قصاص وفق مواد استنادي ابرام مي گردد و در تقاضاي تجديدنظر محكومين دليلي كه موجب نقض حكم شود ديده نشده و لذا با آن موافقت نمي شود.  البته دادگاه مي تواند اولياي دم را ارشاد نمايد كه مي توانند از يك نفر ديه گرفته دو نفر را قصاص و يا از دو نفر ديه (گرفته ) يك نفررا قصاص كنند كه در اين رابطه اختيار با آنان مي باشد.  البته در هر صورت فاضل ديه كاملا" ملحوظ شود. دررابطه با جراحات وارده بر آقاي شعبانعلي  ...  و با توجه به صفحات 72و71و69 پرونده  ...  باليني مجروح هنگام مراجعه بيمارستان بايد گفت جراحات وارده بر گردن ممك است جائغه صدق نمايد كه يك سوم ديه كامله ديه دارد و در صورت شك در صدق جائغه و در اقل و اكثر استقلالي اصل برائت از زائد اقتضا مي نمايد كه ديه جراحت (متلاحمه ) در گردن تعيين شود و ارش ندارد و براي هر جرمي يك متلاحمه حساب شود و لاله گوش جزء شجاج است وجرح آن نيز ديه مقرر و مقدر شرعي دارد نه ارش 0 كه در نتيجه ارش ها تبديل به ديه مقرر شرعي وفق بند 3 ماده 480 قانون مجازات...  گردد.  در صورت اصلاح ديه جراحات نيز ابرام مي گردد.  پرونده وفق بند ب ماده 10 قانون تجديد نظر جهت اقدامات شايسته ارجاع مي گردد. ضمنا" درصورتي كه اولياي دم يك يا دو نفر را قصاص ننمايند جزاي سرقتهاي مسلحانه مكرر براي آنان مقرر شود. )
* * *

مرجع :
كتاب قتل عمد، جلداول ، تاليف يداله بازگير،ازانتشارات ققنوس چاپ اول ،چاپ ديبا، سال 1376

72