رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده : 16/3/3146
شماره دادنامه : 872
تاريخ رسيدگي : 28/9/1369
مرجع رسيدگي : شعبه 16ديوان عالي كشور
هيات شعبه   : آقايان  ... 

خلاصه جريان پرونده : حسب مندرجات پرونده آقاي (الف ) فرزند ... به اتهام قتل غيرعمدي (ب ) تعقيب دادسراي عمومي  ...  قرار گرفته است. شرح قضيه از اين قرار است كه در تاريخ 9/9/65سربازان وظيفه (الف ) فرزند. .. و (ب ) ازساعت 21 الي 24 عهده دار نگهباني حوزه استحفاظي يگان مربوطه در منطقه عملياتي  ...  بوده اند و(به ) كليه سربازان عهده دار نگهباني همان روز از طريق فرماندهي يگان وساير مسئولين در رابطه با حساسيت منطقه  ...  آموزشهاي لازمه داده شده بود.  مع الوصف سرباز (الف ) اظهار نموده : (درموقع انجام وظيفه در سرپست نگهباني وحشت تمام وجودم را فراگرفته (بود) و هر لحظه تصور مي كردم كه مورد حمله گشتيهاي عراقي قرار گرفته ام و نسبت به هر حركت و صدائي حساسيت پيدا (كرده بودم ) و مي ترسيدم : تا اينكه حدود ساعت 45/11 شب در نزديكي ديدگاه صدائي به گوشم رسيد و چون قبلا" به منطقه حساسيت پيدا نموده بودم با شنيدن صدا و سياهي و خيره گشتن به سياهي مقابل همزمان ايست دادم و شليك كردم و چون فاصله كم بود تيرها به وي اصابت (كرده ) و در يك لحظه با صداي ناله نقش بر زمين شد.  موقعي كه سر هدفت مورد اصابت رسيدم با پيكر سرباز(ب ) همپستي خودم مواجه گشتم. )
پرونده به دادسراي عمومي  ...  ارسال و به آقاي بازپرس شعبه 5 ارجاع (شده است ) آقاي بازپرس از آقاي (الف ) فرزند ... 20 ساله ، سرباز وظيفه ، تحقيق نموده ، مشاراليه جريان واقعه را به طوركامل شرح داده است. اتهام قتل غيرعمدي به مهم تفهيم و دفاع و آخرين دفاع اخذ شده و مبلغ سه ميليون ريال قرار وثيقه صادر شده است. از تنها ولي دم متوفي بانو ... (مادرش ) تحقيق شده (است.وي ) از متهم شكايت دارد و تقاضاي تعقيب نموده است. آقاي بازپرس به شرح قرار مورخه 17/1/67 قرار مجرميت متم را به قتل غيرعمدي صادر (كرده ) و دادسرا به موجب كيفرخواست شماره 21219/1/67تقاضاي تعيين مجازات متهم را از دادگاه كيفري يك ...  نموده است. پرونده به شعبه 17 محاكم عمومي كيفري يك ارجاع (شده ) و بانو ...  (مادرمتقول ) برادر متقول (آقاي (ج ) ) را به موجب وكالتنامه محضري جهت تعقيب موضوع به دادگاه معرفي كرده است.
پس از تجديد جلسات متعدد به علل منعكس در پرونده بالاخره در تاريخ 25/8/68 جلسه رسيدگي دادگاه با حضور متهم و وكيل شاكيه يعني برادر مقتول تشكيل واتهام به متهم تفهيم شده (است.) اظهار كرده : (از موضوع كيفرخواست مطلع شدم اتهام را قبول دارم ) و پس از شرح جريان واقعه از انواع ششگانه ديات درهم را انتخات كرده و اظهار داشته چون يكجا قادر به پرداخت نيست تقاضا داردبه طور قسطي پرداخت ند. 
دادگاه با توجه به وضعيت پرونده از محل خدمت متهم استعلام كرده كاشناسان نظامي اعلام نمايند سرباز وظيفه (الف ) در وقت حدوث حادثه قتل مرحوم (ب ) از نظر نظامي (آيا) وظيفه خود را انجام داده و تخلف محسوب نيست. پاسخ داده شده در عمليات 21/4/67 سوابق اين شعبه منهدم گرديده و كليه مدارك نيزقبلا" به بازپرس دادسراي عمومي  ...  ارسال شده است. در تاريخ 27/6/69 جلسه رسيدگي دادگاه با حضور طرفين تشكيل (شده و) دادگاه پس از تفهيم اتهام و اخذ آخرين دفاع ختم دادرسي را اعلام وبه شرح دادنامه شماره 27544/6/69 با احراز بزهكاري متهم به قتل خطائي عاقله متهم را به پرداخت ده هزار درهم در حق ولي دم محكوم نموده است.
محكوم عليه به شرح لايحه مورخ 9/7/69 به راي صادره معترض (شده )و تقاضاي تجديدنظر نموده است. آقاي رئيس دادگاه به شرح تصميم مورخه 9/7/69 اعتراض معترض را مردود اعلام (كرده ) و پرونده در اجراي تجديدنظر احكام دادگاه ها به ديوان عالي كشور ارسال و به اين شعبه ارجاع شده است.
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد و پس از قرائت گزارش آقاي ...  عضو مميز و اوراق پرونده و نظريه كتبي آقاي ...  داديار ديوان عالي كشور اجمالا" مبني بر اخذ تصميم شايسته مشاوره نموده چنين راي مي دهند. 
(بسمه تعالي. از نظر احراز بزهكاري متهم به وسيله دادگاه ايرادي به راي صادره نيست و اعتراض معترض رد مي گردد.  اما همان طور كه رياست دادگاه هم در راي خود به آن اشاره نموده اند جرم با اقرار متهم ثابت شده و از لحاظ پرداخت ديه با ماده 15 قانون ديات منطبق است. فلذا با تصحيح راي به اينكه پرداخت ديه به عهده شخص متهم و مدت آن هم دو سال از تاريخ وقوع حادثه است پرونده براي اقدام قانوني اعاده مي گردد. 
* * *
مرجع :
كتاب قتل شبيه عمد و خطاي محض ، جلداول ، تاليف يداله بازگير
ازانتشارات ققنوس ،چاپ اول ،چاپ ديبا، سال 1376

78