رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده : 38696
شماره دادنامه : 677/20
تاريخ رسيدگي : 5/9/71
تجديدنظرخواهي مجدد محكوم عليه و وكيل اوازحكم محكوميت صادره
تجديدنظرخواسته : دادنامه شماره 26151/2/1371 صادره از شعبه 13 دادگاه كيفري يك ... 
مرجع رسيدگي : شعبه 20 ديوان عالي كشور
هيات شعبه   : آقايان  ... 

خلاصه جريان پرونده : پيرو گزارش مورخه 6/5/71 و غيره موضوع اتهام آقاي (الف ) فرزند ... هب ارتكاب قتل عمدي مرحوم (ب )كه مفصل جريان در گزارشهاي قبلي منعكس شده اجمالا" اينكه شعبه 26 دادگاه كيفري يك ...  بر اساس كيفرخواست 63/18882/6/63 دادستان عمومي  ... شعبه 26 دادگاه كيفري يك ...  اظهارنظر به قصاص متهم كرده كه مورد قبول و تنفيذ شعبه 20 ديوان عالي كشور قرار نگرفته (است.) سپس دادگاه كيفري يك ...  با اجراي قسامه نظر به قصاص داده (است و) اين شعبه از ديوان عالي كشور به دليل اينكه با قسامه حكم دادگاه ديگر اظهارنظر شده است پرونده (را) برگشت داده و به لحاظ منحل شدن دادگاه  ...  پرونده در شعبه 12 دادگاه كيفري يك ...  رسيدگي (شده و اين دادگاه ) مورد را شبهه محصوره دانسته حكم برائت صادر كرده (است.)
با اعتراض شاكي خصوص و دادسرا پرونده نهايتا" در اين شعبه ديوان عالي كشور بررسي شده و به ايراد اينك در صورت فقدان دليل لازم بوده قاعده مدعي و منكر عمل شود، دادنامه را نقض كرده است. اين بار(به ) پرونده در شعبه 13 كيفري يك ...  رسيدگي و منتهي به صدور حكم بر محكوميت متهم به قصاص نفس شده (است.) شرح محاكمه دادگاه در گزارش قبلي ذكر شده (است.)
با تجديدنظرخواهي محكوم عليه و وكيل مدافع كه به طور جداگانه تقديم شده (است ) پرونده در اين شعبه رسيدگي وحكم تجديدنظرخواسته تاييد گرديده است. اين بار محكوم عليه در لايحه مورخه 22/6/71 و وكيل مدافع در لايحه مورخه 28/6/71 تجديدنظرخواهي مجددنموده اند.  قاضي صادركننده حكم در ظهر لايحه محكوم عليه به تاريخ 30/6/71ودر ظهر فتوكپي لايحه تقديمي به تاريخ 28/7/71 اعلام كرده در عقيده خود باقي است (توضيح اينكه فتوكپي لايحه وكيل يك بار به شماره 237230/8/71 ثبت دفتر شده و به نظر قاضي صادركننده حكم رسيده و يك بار اصل آن به شماره 2235640/7/71 ثبت شده است.)
پرونده به اين شعبه ارجاع شده و طي ا رجاع مجدد در ظهرنامه رئيس شعبه بيستم تاكيد گرديده است وكيل مدفاع در لايحه تجديدنظر خواهي مجدد به اينكه چهار بار پرونده در اين شعبه مطرح شده و اينه ابتدا در شعبه ... 26 صادر شده ، نه دادگاه  ...  اشاره كرده و ادامه داده (است ) كه (از جمله مباني حكم شعبه 13شهادت آقاي (ج ) بوده كه شخصي غيرصالح و غيرعادل است. آقاي (د) شاهد ديگرنيز به اتهام شهادت كذب زنداني شده وحالات چهره آقاي (س )درصورتجلسه دادگاه منعكس شده .  شاهد ديگر به نام (ق ) از شهادت خود عدول كرده (است.) اين مراتب از جانب دادگاه و ديوان عالي كشور ناديده گرفته شده .  سه نفر از شهود عيني مشاهدات خود را ذكر كرده اند كه آقاي (س ) به سر مقتول زده و روز حادثه موكل نيه بيل داشته ونه چماق و نه هيچ وسيله ديگر0 مي بايستي به گواهي پزشكي قانوني توجه شود، نه پزشك ديگر) و تقاضاي طح در هيات عمومي و نقض حكم را كرده است.
محكوم عليه در لايحه خود متذكر شده در لايحه قبلي گفته است كه مجرم آقاي (س ) است كه مورد توجه قرار نگرفته و اشاره به جريان پرونده و آراء صادره نموده كه سرانجام شعبه 13 با اجراي قسامه حكم به قصاص داده .  شعبه بيستم كه از ابتدا تا كنون در مقام تجديدنظرخواهي بوده تاييد كرده علت اختلاف آراء را سوال كرده قاتل بودن (س ) را واضح و روشن ذكر كرده و به شهادت آقايان (م ) و (ي ) كه شاهد عيني بوده اند و نظريه پزشكي قانوني استناد كرده و احكام صادره دادگاه و نظريه شعبه بيستم را غيرعادلانه دانسته و تقاضا كرده در شعبه ديگر از ديوان عالي با هيات عمومي مطرح و برائت صادر شود. 
هيات شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد و پس از قرائت گزارش آقاي ...  عضو و اوراق پرونده و نظريه كتبي آقاي ...  داديار ديوان عالي كشور اجمالا" مبني بر تاييد حكم صادره مشاوره نموده با اكثريت چنين راي مي دهد:
(شعبه 26 دادگاه كيفري يك ...   با لوث شناختن قتل و اجراي قسامه به قصاص اظهارنظر كرده شعبه بيستم به دليل اينكه دو نفر له متهم شهادت داده اند قرائن را معارض (دانسته و) پرونده راب راي تجديدنظربه دادگاه برگشت داده (است.) دادگاه  ...  با صدور حكم برائت درباره آقاي (س ) و ساختگي دانستن شهادتهاي له (س ) طي دادنامه 4/2/66 جرم متهم رامحرز(دانسته و) مستندا" به مواد37و38 و غيره ق 0ح 0ق نظر به اعدام متهم (الف ) صادر كرده .  شعبه 20ديوان عالي كشوردادنامه 24726/10/66 به جهت اينكه پس از انجام قسامه دادگاه قبلي اكتفا گردد رسيدگي را ناقص ذكر كرده و براي انجام قسامه پرونده را برگشت داده .  مفاد حكم ايراد ديوان عالي دلالت بر اين دارد كه در لوث شناختن موردايرادنداشته و در راستاي تنفيذ بوده النهايه دستور اجراي قسامه و رفع نقص داده است كه در اين صورت با عدول در راي قبلي (مسئله تعارض در ظن ) ارسال پرونده به هيات اصراري موجه تشخيص داده نشده است. چون دادگاه  ...  صادركننده نظريه منحل اعلام شده شعبه 12 رسيدگي كرده و آن را شبهه محصوره تشخيص داده و به تاريخ 5/3/67حكم برائت (الف ) (متهم ) را صادر نموده و با اعتراض اولياي دم ، دادسراي شعبه 20 ديوان عالي به اين حكم ايراد گرفته آن را نقض نموده .  قسامه تحت شماره 26151/2/71 حكم بر محكوميت متهم صادر كرده است. بنابراين مراتب فوق و با رد تقاضاي صدور حكم بر بيگناهي با ارسال به هيات عمومي ديوان عالي كشور زيرا چنانچه فوقا" اشاره شد مستفاد از حكم شعبه 20 (راي شماره 24726/10/1366) اين است با لوث بودن مورد مخالف نبوده بلكه اجراي قسامه را در حضور حاكم دادگاه لازم شمرده به اين معني كه قسامه اي كه در شعبه ديگر نزد قاضي ديگر انجام شده نمي تواند منشا صدور حكم براي حاكم دادگاه ديگر باشد و در نهايت با تاييد حكم شعبه 13 كيفري يك موردي براي اصراري دنستن مورد و ارجاع به هيات عمومي اصراري دانستن مورد و ارجاع به هيات عمومي اصراري در اين مرحله نيز موجه به نظر نمي رسد، مستندا" به ماده 12 قانون تجديدنظراحكام دادگاهها  ...  درخواست تجديدنظر را مردود اعلام مي نمايد. )
* * *
مرجع :
كتاب قتل شبيه عمد و خطاي محض ، جلداول ، تاليف يداله بازگير
ازانتشارات ققنوس ،چاپ اول ،چاپ ديبا، سال 1376

78