رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي  2/8/71
شماره دادنامه  516/3
مرحع رسيدگي شعبه سوم ديوانعالي كشور

خلاصه جريان پرونده :
در تاريخ 6/5/70 آقاي (ق) دادخواستي به طرفيت آقاي (ح)به خواسته مطالبه مبلغ پنج ميليون ريال بابت خسارات ناشي از عدم اجراي تعهد و ضرر و زيان وارده به دادگاه حقوقي يك گنبد كاووس تسليم نموده با استناد به پرونده تامين دليل وفتوكپي مصدق قرارداد و كارشناسي در توضيح دعوي به خلاصه اعلام داشته خوانده طبق قرارداد 16/11/69 ده هكتار زمين واقع در روستاي جالي آخوندي رابه اجاره به اينجانب واگذار نموده مبلغ دو ميليون و نهصد هزار ريال بابت اجاره به موجب چك دريافت داشته لكن عليرغم مندرجات قرارداد به تعهد خود مبني بر رسانيدن آب از طريق آب رودخانه وصل به زمين براي آبياري خودداري كرده و در نتيجه محصول كلا" از بين رفته است كه تامين دليل شده و كارشناس رسمي محل را ملاحظه و اظهارنظر كرده است چون طبق ادله لزوم شرط خوانده ضامن پرداخت خسارت است بايستي مبلغ خواسته را از جهت استرداد وجه دريافتي و هزينه هاي انجام شده و خسارات ناشي از عدم اجراي تعهد پرداخت نمايد هزينه دادرسي و كارشناس هم از بابت تسبيب تقاضا مي شود 
دادخواست مزبور تحت كلاسه 70/178 در شعبه اول دادگاه حقوقي يك گنبد كاووس مطرح رسيدگي قرار گرفته طرفين جهت دادرسي دعوت شده اند خوانده دفاعا" اظهار داشته من خودم براي كمك به خواهان پيشنهاد دادم كه آب دراختيار وي قرار دهم حتي خودم زمين را براي او شخم كردم و يكبار هم آبياري كردم و من دستگاه آبياري و تراكتور را روي زمين گذاشته و بعد تراكتور را براي اينكه ندزدند بردم تقصير از خود مستاجر بود كه نسبت به آبياري زمينش اقدام نكرده است او درموقع آبياري مي بايستي تراكتو را به كار بياندازد و زمينش را آبياري كند شهودم را بعدا" معرفي مي كنم دادگاه قرار استماع از گواهان را صادر و از گواهان تحقيق و پرونه تامين دليل را ملاحظه وقرار جلب نظر كارشناس صادر كرده نظريه آقاي مهندس 000 كارشناس منتخب دادگاه واصل تحت شماره 19880/2/71 ثبت ومراتب وصول آن به طرفين ابلاغ گرديده خوانده به نظريه كارشناس اعتراض كرده و دادگاه در تاريخ 16/3/71 در وقت فوق العاده با كسب نظريه مشاور خلاصه نظريه كارشناس را قابل متابعت تشخيص و با لحاظ پرونده دادرسي وپرونده تامين دليل و گواهي گواهان و نظريه كارشناس عقيده برالزام خوانده بپرداخت مبلغ يك ميليون و پانصد هزار ريال در حق خواهان بابت خسارت ابراز داشته و نسبت به مازاد از مبلغ مزبور به بطلان دعوي خواهان اظهارنظر كرده است با ابلاغ مفاد نظريه دادگاه به اصحاب دعوي طرفين بشرح لوايح تقديمي ثبت شده به شماره هاي 182132/4/71 و 25233/4/71 نسبت به نظريه دادگاه اعتراض كرده اند و دادگاه حسب تصميم 27/4/71 دادگاه پرونده به ديوانعالي كشورارسال به كلاسه 11/6452 ثبت و به اين شعبه ارجاع شده است .
هيئت شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد پس ازقرائت گزارش آقاي ...  عضو مميز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنين اظهار نظرمي نمايند

بسمه تعالي
اولا" در مورد اعتراض آقاي (ق) خواهان دعوي نسبت به نظريه مورخ 15/3/71 شعبه اول دادگاه حقوقي يك گنبد كاووس در پرونده شماره 70/178 به دلالت اوراق پرونده مفاد نظريه دادگاه درتاريخ 10/4/71 به مشاراليه ابلاغ و اعتراضيه مشاراليه نسبت به نظريه دادگاه در تاريخ 16/4/71 و بعد از انقضاء مهلت پنج روزه مقرر در ماده 14 قانون تشكيل دادگاههاي حقوقي يك و دو به دادگاه واصل شده و بر اين اساس قسمتي از نظريه دادگاه كه مورد اعتراض خواهان قرار گرفته بر مبناي ماده 14 قانون تشكيل دادگاههاي حقوقي يك و دو قابليت طرح در ديوانعالي كشور ندارد ثانيا" راجع به قسمت ديگر نظريه دادگاه كه مورد اعتراض آقاي ...  خوانده دعوي واقع شده با عنايت به اينكه خوانده بشرح مندرجات صورتجلسه 25/6/70 دادگاه دفاعا" اعلام داشته يكبار زمين را آبياري كرده سپس دستگاه آبياري و تراكتور را روي زمين گذاشته و بعدا" براي اينكه آن را سرقت نكنند تراكتور را برده و تقصير از خود مستاجر بوده كه نسبت به آبياري اقدام نكرده در صورتي كه ضمن قرارداد اجاره تعهد كرده با وسيله خودش يا با موتور يا با تراكتور آب را از رودخانه كشيده در روي زمين در اختيارخواهان قرار دهد وصرف گذاردن وسائل آبياري روي زمين موجب ايفاء تعهد نيست خاصه آنكه تصريح نموده براي جلوگيري از سرقت تراكتور آن را از زمين مورد نظر برده است و بنابراين تخلف خوانده ثابت مي باشد و با لحاظ نظريه كارشناس اظهار نظر دادگاه مبني بر محكوميت خوانده به تاديه مبلغ يك ميليون و پانصد هزار ريال بابت خسارت ناشي از عدم ايفاء تعهد صحيح و بلا اشكال تشخيص و تاييد مي شود و پرونده در اجراي ماده 14 قانون سابق الذكر به منظور انشاء حكم به دادگاه حقوقي يك گنبد كاووس شعبه اولي ارسال مي گردد.

مرجع :
كتاب قانون مدني در آيينه آراء ديوان عالي كشور - عقود وتعهدات
به اهتمام يدالله بازگير- انتشارات فردوسي - چاپ اول - چاپ دريا