رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

راي شماره : 6 - 22/3/1369

راي اصراري هيئت عمومي ديوانعالي كشور(شعب حقوقي )
باتوجه به مندرجات پرونده مطروحه وپرونده كيفري استنادي ونظريه كارشناس واظهارات گواهان وانطباق تقريبي مبلغ پرداختي باقيمت 160متر مربع ازقطعه زمين متنازع فيه واينكه دليلي ابرازنشده كه تجديدنظرخوانده ماذون بوده دربيش ازاين مقدارزمين تصرف نمايدوياساختمان نمايد.
دادنامه تجديدنظرخواسته نسبت به يكصدوشصت مترابرام ونسبت به مازاد آن نقض وپرونده به شعبه ديگردادگاه حقوقي يك اصفهان ارجاع مي گرددتابا رعايت ماده 576قانون آئين دادرسي مدني حكم صادرنمايد.

* سابقه *
موضوع :تجديدنظرخواهي نسبت به راي شماره 89-27/2/68شعبه پنجم دادگاه حقوقي 1 اصفهان 
تجديدنظرخواه :بانونصرت ماست بندزاده باوكالت آقاي همايونفال وكيل دادگستري 
تجديدنظرخوانده :آقاي جهانبخش كريمي
مرجع رسيدگي :شعبه 10ديوانعالي كشور
هيئت شعبه :آقايان اسدالله رضواني رئيس وعلي معيني مستشار.
خلاصه جريان پرونده :
درتاريخ 15/10/60آقاي احمدهمايونفال وكيل دادگستري به وكالت بانونصرت ماست بندزاده دادخواستي بطرفيت آقاي جهانبخش كريمي به دادگاههاي شهرستان اصفهان تقديم وتقاضاي صدورخكم برخلع يدازششدانگ پلاك  239/14916مجزي شده ازشماره 6/24916واقع دربخش 5 اصفهان تقديم و توضيح ميدهدخوانده پلاك مذكورراتصرف نموده ودرقسمتي ازآن مبادرت به احداث ساختمان ودرقسمت ديگررانيزديواركشي نموده وتمام زمين رادر تصرف  داردوكيل خواهان فتوكپي سندانتقال شماره 12773-9/12/48راضميمه دادخواست نموده وبه پرونده ثبتي وجلب نظركارشناس استنادجسته است .
پرونده درشعبه هشتم مطرح وپس ازانحلال دادگاه شهرستان پرونده امردر شعبه سوم دادگاه عمومي درجريان رسيدگي واقع ميشود.
خوانده ضمن لايحه ادعانموده كه پلاك موضوع دعوي رادرسال 1359ازشوهر خواهان بنام محمودامين رعاياخريداري وتصرف نموده اندوبهاآنراچندفقره چك پرداخته اند.
آقاي محمودامين رعاياشوهرخواهان درجلسه دادگاه حاضرواظهارداشته كه عيالم به من اجازه فروش يكصدوشصت مترزمين راداده ومن هم همين مقدار زمين رادرمقابل دريافت شصت وسه هزارتومان به آقاي جهانبخش كريمي فروختم .
دادگاه وضعيت ثبتي پلاك مورددعواراازاداره ثبت اسناداستعلام و نيزپرونده كيفري تصرف  عدواني راكه به آن استنادشده است مطالبه نموده و ملاحظه وخلاصه آنرادرپرونده امرمنعكس كه ماحصل ازاين قراراست كه خواهان برعليه آقاي جهانبخش كريمي (خوانده )به عنوان تصرف  عدواني شكايت كيفري نموده كه بعلت عدم احرازسوءنيت قرارمنع تعقيب خوانده صادرشده است .
بالاخره دادگاه باصدوردادنامه شماره 89-18/2/63وبااشاره به مندرجات پرونده كيفري واظهارات طرفين ولوايح واصله وتوضيحات آقاي محمودامين رعاياهمسرخواهان اقدام شخص اخيرالذكررادرفروش ومعامله زمين موردنظربااجازه همسرش تلقي نموده است وچون دعوي خلع يدفرع برثبوت مالكيت وغاصبانه بودن يدخوانده مي باشدودرموضوع مطروحه غصب زمين وسيله خوانده محرزنيست لذادعوي خواهان راردمي نمايد.
ازاين راي وكيل بانونصرت فرجامخواهي نموده كه پرونده درشعبه دهم ديوان عالي كشورمطرح ودادنامه شماره 1076-21/12/63رابشرح بين الهلالين صادرمي گردد(باتوجه به محتويات پرونده وتوضيحات اصحاب دعوي درمورد مساحت زمين موردمعامله واينكه تعيين زمين مزبوربطورتقريب براي دادگاه باالتفات به ثمن معامله كه درميزان آن اختلاف فيمابين طرفين دعوي نيست ازطريق تحقيقات محلي وعندالاقتضاءكسب نظركارشناس امكان پذيربوده و پرونده ازاين حيث نقص رسيدگي داردلذادادنامه فرجامخواسته بعلت نقص درتحقيقات نقض وپرونده جهت تجديدرسيدگي به شعبه ديگردادگاه عمومي اصفهان ارجاع ميشود)سپس پرونده به شعبه ششم دادگاه عمومي ارجاع وپس از انحلال دادگاه عمومي درشعبه 6دادگاه حقوقي يك موردرسيدگي واقع ميشود.
دادگاه توضيحات ومدافعات اصحاب دعوي رااستماع وجهت تعيين قيمت هرمتراززمين متنازع فيه رادرتاريخ معامله قرارارجاع امربه كارشناس صادرمي نمايدوكارشناس منتخب ارزش هرمترمربع ازاين زمين را درسال 1359معادل سه هزارريال تعيين نموده است ونيزدادگاه قرارمعاينه محل وتحقيقات محلي راصادرنموده وقرارصادره اجراءودادگاه بااصدارراي شماره 344-5/12/65به اين نحواتخاذتصميم مي نمايد.
نظربه اينكه شاكيه صريحافروش قسمتي اززمين رابوكالت شوهرش تائيدكرده ودليل كافي برصحت ادعاي خودابرازنداشته صحت دعوي محرزنيست وآنراردمينمايد.
ازاين راي آقاي احمدهمايونفال بوكالت بانونصرت ماست بندزاده تجديدنظرخواهي نموده كه شعبه دهم ديوان عالي كشوردادنامه شماره 670 30/9/66رابه اين مضمون صادرنموده است .
(اعتراض وكيل تجديدنظرخواه فقط فروش 160مترمربع اززمين ملكي خودرادرمقابل دريافت مبلغ شصت هزارتومان وسيله شوهرش (محمودامين رعايا)تنفيذنموده وتجديدنظرخوانده هيچگونه دليلي ابرازنداشته كه بيش ازاين مقدارزمين باوكالت تجديدنظرخواه ازشوهرمشاراليهاخريداري نموده است واظهارنظركارشناسان واظهارات گواهان درتحقيقات محلي تلويحامويدصحت ادعاي تجديدنظرخواه وعدم مداخله وي درمعامله باتجديد نظرخوانده مي باشد.لذاچون دادنامه صادره مغايرموازين قانوني بوده آن را نقض ورسيدگي مجددبه اين پرونده رابه شعبه ديگردادگاه حقوقي يك اصفهان محول مي نمايد.)
شعبه پنجم دادگاه حقوقي يك  اصفهان كه بعدازنقض راي اخيربه اين پرونده رسيدگي نموده باصدورراي شماره 89-27/2/68دعوي خواهان راغيروارد تشخيص وآن راردمي نمايد.
آقاي همايونفال بوكالت بانونصرت نسبت به راي مذكورتجديدنظر خواهي نموده كه پروتده جهت رسيدگي به اين شعبه ارجاع شده است دادخواست وكيل تجديدنظرخواه ولايحه جوابيه نجديدنظرخوانده هنگام مشاوره قرائت مي شود.
هيئت شعبه درتاريخ بالاتشكيل گرديدپس ازقرائت گزارش آقاي اسدالله رضواني عضومميزواوراق پرونده مشاوره نموده بشرح زيراتخاذتصميم مي نمايد.
چون راي تجديدنظرخواسته اصراري تشخيص مي گرددمقررمي داردپرونده جهت طرح درهيئت عمومي به نظرمعاونت محترم قضائي ديوان عالي كشوربرسد.
به تاريخ روزسه شنبه 22/3/1369جلسه هيئت عمومي ديوانعالي كشوربه رياست حضرت آيت الله مرتضي مقتدائي رئيس ديوانعالي كشوروباحضور جناب آقاي مهدي اديب رضوي نماينده دادستان كل كشوروجنابان آقايان روسا ومستشاران شعب حقوقي ديوانعالي كشورتشكيل گرديد.
پس ازطرح موضوع وقرائت گزارش وبررسي اوراق پرونده واستماع عقيده جناب آقاي مهدي اديب رضوي نماينده دادستان كل كشورمبني بر:"باتوجه به اينكه مالك اجازه فروش بيش از160مترمربع ازاراضي مورداختلاف رابه همسرخودنداده معامله مازادبرآن فضولي محسوب است وچون دليلي برتنفيذ مالك نسبت به فروش اراضي مازاددرپرونده وجودندارد،لذامعامله نسبت به مازادباتوجه به ماده 352قانون مدني نافذنيست وراي شعبه دهم ديوان عالي كشورتائيدمي گردد."مشاوره نموده واكثريت قريب به اتفاق بدين شرح راي داده اند:

مرجع :
مجموعه آراءاصراري هيئت عمومي ديوانعالي كشور( 1369 )
ضميمه روزنامه رسمي جمهوري اسلامي ايران صفحه 19 تا 22

2