رای اصراری هيات عمومي ديوان عالي كشور

راي شماره : 239-28/11/49

راي اصراري هيات عمومي ديوان عالي كشور
اعتراض دادسراي فرجامخواه نسبت به دادنامه فرجامخواسته باتوجه به محتويات پرونده واردنيست ،دادنامه مذكورصحيح وخالي ازاشكال تشخيص ولذابه اكثريت آراءابرام مي گردد.

* سابقه *
سرقت
كافي نبودن دلائل

درشهريورماه 40سيدرحيم فرزندسيدعزيزبه ژاندارمري مهابادشكايت مي نمايد:حسين فرزندبهزادوسه نفرديگرتعداد24راس گوسفنداوراكه نزد چوپان بوده به سرقت برده اند،وچوپانش همراهان حسين نامبرده رانشناخته است ازصالح فرزندحسن چوپان شاكي تحقيق شده ،باتاييداظهارات سيدرحيم گفته است :فقط يكنفرازسارقين راكه مرابااسلحه تهديدميكردشناختم ،و طبق صورت مجلس تنظيمي بهروزرادربين سه نفرديگرنشان داده ،واظهارداشته اين همان شخص است كه وي رابااسلحه تهديدكرده است .ازاهالي قريه نلاست ، محل وقوع حرم ،تحقيق شده گفته اند:مي دانيم گوسفندهاي سيدرحيم راسرقت كرده اند،ليكن سارقين رانديده ايم پس ازاعلام جريان امربه دادسراي مهاباد شاكي ضمن توضيح جريان امردرمحضربازپرس اظهارداشته ،ملاهدايت فرزند رحيم ومحمودنام به اوگفته اندكه سارقين راديده اند،ومخصوصاحسين رادربين آنهاشناخته اند،وهمچنين احمدساكن قريه حاج علي كندنيزحسين راباسه نفر سارق ديگرديده است ،ودرسيدآبادنيزعبدالقادرعزيزي ومحمدي وحسين نيز سارقين راديده اند،راقريه نلاست مي پرسيده اند.ازافرادمزبورتحقيق گرديده احمداظهارداشته ،چهارنفرشاهسون راديده است كه تعدادي گوسفند جلوانداخته ومي راننده حسين كه درراهرودادگستري است ،جزوآنهابوده است محمودمي گويد25شب قبل درقريه سيدآباد،چندنفرشاهسون راه قريه نلاست را ازمن پرسيدند،وبه آنهامظنون شدم ،ونشان ندادم ،وبين آنهاحسين راكه ازمن سئوال كردشناختم .سيدهدايت مي گويد:در24شب قبل چهارنفرترك زبان به سيدآبادآمده ،وراه ارزوارمي پرسيدند،ويكي ازآنهاكه حسين نام دارد،و كردي بلدبود،گفتم خودت كه ازمن بهتربلدهستي ،گفت :سربسرمان نگذار،ما دنبال گوسفندهايمان مي رويم ،ودرآن شب مالكين كه اين جريان راديدند،به ماگفتند:بيدارباشيدچيزي سرقت نكنند.ازعبدالقادرومحمدحسين تحقيق مي شود،اظهارعدم اطلاع نموده ،ومي گويندحسين متهم رانمي شناسيم ،وسيد هدايت اله بيخودگفته است .رسول احمدوفرامرزشكايت مي نمايندتعدادي ازگوسفندهاي آنان كه جزوگله سيدرحيم بوده ،سرقت شده ودلائل شكايت آنها همان دلائلي است كه سيدرحيم گفته است .متهم نامبرده اتهام انتسابي و مسافرت به قريه نلاست راتكذيب كرده است .آقاي بازپرس پس ازتحقيقات ديگري كه دراطراف قضيه بعمل آورده ،طبق قرارمورخ 23/11/41،حسين فرزند بهروزمتهم رابه اتهام سرقت گوسفندشكات دراتفاق سه نفرديگربزهكار دانسته ،ودادسراي شهرستان مهابادوفق ماده 226قانون مجازات عمومي ،در باره متهم نامبرده به دادگاه جنحه كيفرخواست داده ،وازناحيه سيدرحيم نيز،دادخواست مطالبه مبلغ بيست وهشت هزارريال بابت ضرروزيان ناشي ازجرم عليه متهم به دادگاه مزبورتقديم گرديده است .
دادگاه مرقوم به هردوقسمت رسيدگي كرده ،وطبق دادنامه مورخ 19/10/42ازجهت فقددليل كافي حسين راازاتهام انتسابي تبرئه نموده ونيز حكم بربي حقي خواهان ،نسبت به مطالبه ضرروزيان صادركرده است .
براثرپژوهشخواهي دادستان مهابادوسيدرحيم مدعي خصوصي ،شعبه اول دادگاه استان چهارم به موضوع رسيدگي كرده ،
پس ازردايراددادستان به صلاحيت دادگاه ازجهت عدم انطباق اتهام با ماده 410قانون آئين دادرسي وكيفرارتش وصدورقرارصلاحيت دادگاه ،به موضوع رسيدگي نموده ،وراي صادره بربرائت متهم رااستوارداشته است ودر مورددادخواست تقديمي ازناحيه تاوانخواه نيز،باتوجه به ماده 13آئين دادرسي كيفري ،شاكي راراهنمائي نموده كه به دادگاه حقوق مراجعه نمايد.
دادستان ازنظرعدم صدورقرارعدم صلاحيت وعدم توجه به دلائل جرم و مجرميت متهم وفق ماده 430آئين دادرسي كيفري فرجامخواسته ،وهمچنين سيد رحيم شاكي نيزپيروتقاضاي دادستان نقض حكم راخواستارگرديده ،وجناب آقاي دادستان كل نيزطبق ماده 430مكررقانون مزبورشكستن دادنامه فرجام خواسته راتقاضانموده اند.
شعبه ششم ديوان كشورچنين راي داده است :
اعتراضات دادسراي استان كه منتهي به فرجامخواهي جناب آقاي دادستان كل طبق ماده 430مكررآئين دادرسي كيفري گرديده ،درقسمت برائت متهم ازبزه انتسابي وارداست ،زيراباتوجه به اظهارات صالح چوپان وگواهي محمدرحمن وعلي فرزندشريف وفتاح فرزندصمدوحسن فرزندعبدالله بروقوع سرقت گوسفندان شكات ،وگواهي محمودفرزندعلي وعبدالرحمن فرزندمصطفي و كدخداعبدالقادروسيدهدايت اله درژاندارمري ،وگواهي احمدفرزندسعيد درنزدبازپرس ،دادنامه فرجامخواسته مخالف اوضاع واحوال ودلائل وقرائن موجوددرپرونده بوده ،وباشكستن آن رسيدگي مجددبه شعبه ديگردادگاه استان آذربايجان غربي ارجاع مي شود.چون دادنامه نقض شده است ،مدعي خصوصي مي تواندبه دادگاه استان مرجوع اليه مراجعه نمايد.
شعبه سوم دادگاه استان مزبور،درمرتبه دوم به پرونده امررسيدگي كرده وچنين راي داده است :
آنچه به عنوان دليل متهم عنوان شده ،ودركيفرخواست مورداستنادقرار گرفته ،اظهارات گواهان ومطلعين وقرائن موجوددرپرونده مي باشد،از گواهان احمدفرزندسعيداست كه اظهارداشته ،متهم رادرمعيت چهارنفرديگر درحالي كه تعدادي گوسفندباخودهمراه داشته مشاهده كرده است ،وهمين مقدار اظهارات مشاراليه ،باتوجه به عدم وجودتقارن زمان ومكان باموعدومحل سرقت ،واينكه متهم خودنيزگله دارمي باشد،كافي براي ثبوت اتهام مشاراليه نيست .اظهارات گواهان ومطلعين ديگرجزاين نبوده كه :چهارنفر رادرحال عبورمشاهده نموده اندوراه قريه آزاد(محل اقامت خودشان )،را استعلام مي كرده اند،كه اظهارات ايشان نيزباتوجه به موضوع شهادتشان دليلي برتحقق سرقت واحرازاتهام متهم نمي باشد:اظهارات صالح فرزندحسن چوپان شاكيان باتوجه به سمت مشاراليه باشاكيان ودفاع متهم درمحضردادگاه و مراحل تحقيق كافي براي اثبات واحرازجرم انتسابي نبوده ،ونتيجتاراي پژوهشخواهسته درقسمت برائت متهم خالي ازاشكال تشخيص وتاييدمي گردد. امادرمورددادخواست مدعي خصوصي ،چون دادگاه بدوي بدون رعايت ماده 13 قانون آئين دادرسي كيفري حكم به بيحقي مدعي خصوصي صادرنموده است ،لذاراي دراين قسمت مخدوش است وگسيخته مي شود،وبه استنادماده استنادي ،مدعي خصوصي ارشادمي گرددكه نسبت به ادعاي خودبه دادگاه حقوق مراجعه نمايد.
آقاي دادستان استان چهارم درموعدقانوني ازراي اخيربدين شرح فرجام خواسته :"چون باملاحظه مندرجات پرونده ،به ويژه شهادت صالح فرزندرحيم وسيدهدايت فرزندسيدرحمن ومحمودفرزندعلي وصالح فرزندحسن ،عمل منتسبه به متهم مدلل مي باشد،وصدورحكم ازطرف دادگاه استان مبني برتاييدراي برائت وي موجه نمي باشد،لذاوفق ماده 430آئين دادرسي كيفري ،درخواست رسيدگي فرجامي مي نمايد."وپرونده مجددابه ديوان عالي كشورارسال وبه اين شعبه رجوع گرديده است .
گزارش مزبورقرائت گرديدچنين راي داده اند:(نظربه اينكه دادگاه استان درنظرخودبربرائت متهم ازجهت عدم كفايت دليل اصرارنموده ،واز همان علل اوليه نسبت به اين نظر،مجددافرجامخواسته شده ،دفترپرونده را ازنظررياست محترم كل ديوان عال كشوربراي دستوربه طرح درهيئت عمومي بگذرانند.)
موضوع درهيئت عمومي ديوان عالي كشورطرح شده ،وپس ازبررسي اوراق پرونده ،وقرائت گزارش ،وكسب نظريه جناب آقاي دادستان كل كشور،مبني بر نقض راي فرجامخواسته ،مشاوره نموده ،اكثريت چنين بيان عقيده نموده اند:

مرجع :
آرشيوحقوقي كيهان
مجموعه رويه قضائي  صفحه 55 تا 60
آراءهيات عمومي ديوان عالي كشور
سال 1349 چاپ سال 1350

14