رای ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده   : 20/26842/7182
شماره دادنامه  :  104و103/25
تاريخ رسيدگي  :  22/2/1372
فرجامخواه     : شركت تعاوني مسكن  ... 
فرجامخوانده   : آقاي (الف ) با وكالت  ... 
فرجامخواسته   : دادنامه شماره 3624/71شعبه 2دادگاه حقوقي يك  ... 
مرجع رسيدگي   : شعبه 25 ديوان عالي كشور
هيئت شعبه     : آقايان  ... 

خلاصه جريان پرونده : در تاريخ 10/6/66 آقايان (ب ) و (ج ) از طرف شركت تعاوني مسكن پايگاه دوم شكاري و ايستگاه رادار ...  به طرفيت آقاي (الف ) دادخواستي به خواسته توقيف وابطال عمليات اجرايي ثبت مقوم به مبلغ 000/000/10 ريال تقديم وبه استناد گواهي اداره ثبت و اظهارنامه و قولنامه  ...  و پرونده اجرايي تقاضاي رسيدگي نموده است . از طرف ديگر متقابلا" خوانده مدكور به طرفيت خواهانهاي ايد شده دادخواستي به خواسته رددعوي به ارزش 000/000/6 ريال تقديم و به استناد قولنامه و ظهر آن تقاضاي رسيدگي نموده است . بعدا" آقايان  ... و ...  به وكالت طرفين وارد شده اند .آقاي  ...  اعلام داشته است چون مساحت زمين مورد معامله بيش از40000 مترمربع بوده است متعامملين توافق كرده اند پس از اصلاح سند قيمت مازادبر 40000 متر نيز پرداخت كرده وبر اين اساس خريدار چكي به مبلغ 000/000/6 ريال به عنوان امانت به بنگاه سپرده است وقبل ازاينكه مورد معامله متراژ با سند اصلاح گردد به بنگاه مراجعه و چك مزبور را مسترد داشته وبه اين هم اكتفا نكرده و چك 10 ميليون ريالي را نيز پرداخته است و تقاضاي معانيه محل و تطبيق با پرونده ثبتي و ارجاع امر به كارشناس و تحقيق محلي كرده است . درتاريخ 6/10/66 جلسه دادرسي راجع به هر دو پرونده تشكيل و اظهارات دو وكيل استماع و در تاريخ 13/12/66 پس از استماع دنباله اظهارات آنان قرار اخذ توضيح از طرفين در رابطه باميزان پردختي وقرار استعلام وضعيت ثبتي و رجوع به پرونده اجرايي صادر گرديده است . در جلسه بعد آقاي  ...  اظهار داشته است بهاي 40000 مترمربع مبلغ 000/000/14 ريال بوده كه 000/000/10 ريال چك داده شده و وصولي غير از اين چك مبلغ 000/000/94 ريال مي باشد و نسبت به مودر معامله سند رسمي انتقال تنظيم گرديده است . دادگاه قرار استعلام وضعيت حقوقي شركت تعاوني مسكن را صادر كرده است و پس از وصول پاسخ پرونده جهت رفع نقص در رابطه با سمت خواهانها به دفتر ارسال گرديده است و وكيل آنان اوراقي در اين خصوص تسليم داشته است .
سرانجام در تاريخ 16/4/67 چنين قرار صادرشده است : 
( ... دعاوي معنون به كيفيت مطروحه قابليت استماع را ندارد و با التفات به اينكه مستند نمايندگي و سمت نمايندگان معرفي شده از طرف شركت خواهان پرونده اصلي عبارت است از 3 فقره وكالتنامه  ... وكالتنامه اولي به لحاظ انقضاء مدت آن در تاريخ تقديم دادخواست فاقداعتبار قانوني و قبل از تفويض وكالت از طرف نمايندگان شركت موصوف در حق آقاي  ...  در تاريخ 20/10/66 تاريخ اعبتار وكالتنامه دومي منقضي  ...  بوده و وكلاتنامه سومي نيز كه بعد از تفويض وكالت به آقاي  ...  تنظيم گرديده نمي تواند قانونا" اثر قهقرايي داشته و به آن اعتبار بخشد، با التفات به اينكه  ...  نمايندگان شركت داراي اختيار ...  توكيل نبوده اند فلذا در دعوي اصلي به لحاظ عدم احراز سمت نمايندگان خواهان و با احتمال دعوي تقابل نيز كه به طرفيت نمايندگان شركت مرح گرديده است مستندا" به بند 3 از ماده 198 از قانون آئين دادرسي مدني مسموع نبوده و ضمن لغوآثار توقيف عمليات اجرايي صادره قرار رد دعاوي مطروحه راصادر و اعلام مي دارد ... )
با تجديدنظرخواهي آقايان (ب و (ج )و(الف ) دادنامه  ...  از اين شعبه به اين شرح صادر گرديده است :
( ...  خواهان اصلي شركت تعاوني مسكن پايگاه دوم شكاري  ... بوده كه آقايان (ج ) و (ب ) به عنوان نماينده شركت ذيل دادخواست را امضاءنموده انددر صورت وجود اشكال در نمايندگي با وكالت وكيل خود شركت به دادرسي مي بايد دعوت گردد ...  دعوي تقابل نيز با فرض اينكه دعوي اصلي از بين برود به عنوان دعوي مستقل قابل رسيدگي مي باشد ...  بر قرار رد دعوي صادره نسبت به هر دو دعوي  ...  اشكال وارد است و لذا با نقض آن پرونده جهت رسيدگي به دادگاه صادر كننده قرار اعاده مي گردد .)
متعاقبا" دادگاه در تاريخ 21/3/69 پس از ختم مذاكرات قرار معاينه و تحقيق محلي و ارجاع امر به كارشناس صادر و استقراعا" اقدام به انتخاب كارشناس كرده است كه در تاريخ 24/8/69 نسبت به اجراي قرار معاينه اقدام به عمل آمده است .( وكيل آقاي (الف ) اظهار داشته است احتياج به معرفي شهود نيست .) وكارشناس در تاريخ 1/10/69 نظريه كتبي خود را تسليم نموده است و از ناحيه آقاي  ...  نسبت بدان اعتراضنامه واصل شده است . در تاريخ  ... دادگاه توضيحات طرفين و كارشناس را استماع و قرار رجوع به پرونده ثبتي صادر كرده است و در تاريخ  ...  آن را ملاحظه و قرار اخذ توضيح از آقاي (الف ) (در مورد اينكه از بقيه مالكين راجع به اخذ ثمن معامله وكالت دارد يا خير) صادر نموده و در تاريخ  ...  به وقت مقرر پايان دادرسي را اعلام و چنين انشاء نظريه كرده است :
( ... خواهان دعوي تقابل  ...  را در فروش پلاك  ... 2528 و اخذ ثمن آن محق تشخيص و با عنايت به نظريه كارشناس منتخب كه  ...  مساحت ملك موردمعامله را ...  مترمربع اعلام نموده و ...  قيمت هر مترمربع آن 2600 ريال و بهاي كل زمين مبلغ 524/898/20 تومان بوده كه  ...  مبلغ 000/400/9 تومان نقدا" پرداخت و مبلغ يك ميليون تومان نيز در اداره ثبت در مقابل صدور اجراييه توديع گرديده بنابراين دعوي خواهان را به مبلغ 1498524 تومان وارد تشخيص و نظر به صدور حكم به محكوميت خواهان بدوي خوانده دعوي تقابل به مبلغ فوق در حق خواهان دعوي تقابل و رد دعوي خواهان بدوي در مورد توقيف و ابطال عمليات اجراييه دارد و نسبت به مازاد مبلغ فوق دعوي خواهان را غيروارد تشخيص و نظر به صدور حكم به رد دعوي دارد ... ) و پرونده را با اعتراضنامه واصله از ناحيه آقاي  ...  به ديوان عالي كشورارسال داشته كه دادنامه 71/73 به اين شرح از اين شعبه صادر شده است :
(بر آن قسمت از نظريه كه ناظر به دعوي مطروحه از ناحيه آقاي (الف ) است اشكالات ذيل وارد است :
1 - قبول دعوي زائد بر آنچه از قبل اشخاص ديگر به شركت تعاوني مسكن واگذار شده به اعتبار دعوي تقابل و وكالت و اختياراتي كه آقاي (الف ) از طرف آنها داشته با لحاظ خواهان مذكور دردادخواست مربوطه توجيه مستدل ندارد .
2 - نظريه كارشناس در رابطه با مساحت مورد واگذاري مستدل نيست زيرا اولا" پلاك 3588 غربي آن درنقشه پيوست نظريه مشخص نگرديده ثانيا" منظور از فاصله نهر عمومي مقيد در همين حد توجيه نگرديده است ثالثا" به هر حال مورد انتقال خارج از محدود زمين  ...  مندرج درسند رسمي نمي تواند مورد نظر قرار بگيرد و براين اساس نيزبايد اعتراض به نظر كارشناس مورد توجه واقع وبه طرق مقتضي چگونگي امر روشن گردد .
3 - دادگاه ضمن نظريه در خصوص اصلي كه موضوع اجراييه صادره نسبت به يك فقره چك به مبلغ ده ميليون ريال بوده كه بابت همين زمين داده شده اظهارنظربه رد دعوي كرده مع ذلك بدون توجه به مراتب خواهان دعوي تقابل را مستحق به مبلغي دانسته كه ده ميليون ريال آن قبلا"به موجب چك موصوف پرداخت شده است و مي بايد از مبلغ مورد نظر كسر شود . ضمنا" به نظريه مذكور نسبت به دعوي اصلي اشكال موثري وارد نمي باشد ... )
متعاقبا" دادگاه قرا رجوع به پرونده ثبتي پلاك 3527 بخش  ...  را صادر نموده و در تاريخ  ...  به وقت مقرر پس از استماع اظهارات نماينده ثبت و ختم مذاكرات ( كه خواهان دعوي متقابل دعوي خودرا كلا" مسترد داشته است .) پايان دادرسي را اعلام و چنين انشاء راي كرده است :
اولا" : در خصوص دعوي تقابل آقاي (الف ) به وكالت آقاي  ... درمورد سهمي آقاي (الف ) قرار سقوط دعوي ودر مورد دعوي مطروحه خواهان دعوي تقابل مزبور از ناحيه ساير مالكين به لحاظ اينكه اختياري در طرح دعوي نداشته  ...  قرار رد دعوي صادر و اعلام مي دارد .
ثانيا" : در مودر دعوي شركت تعاوني مسكن پايگاه دوم شكاري و رادار ...  با وكالت  ...  به طرفيت آقاي (الف ) به خواسته توقيف و ابطال اجراييه شماره 46508 صادره از اجراي ثبت  ...  به مبلغ ده ميليون ريال با عنايت به استدلالهاي مندرج در نظريه  ... حكم به رد دعوي خوهان صادر و اعلام مي دارد ...  كه منتهي به تجديدنظرخواهي گرديده است . اعتراض اين است كه دادگاه به مساحت قبلي زمين توجه نكرده و اينكه بايد سهم آقاي (الف ) و هر يك از مالكين معين مي شد رعايت نشده است . اعتراضنامه عينا" هنگام شورقرائت مي گردد .
هيئت شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد و پس از قرائت گزارش آقاي  ... عضو مميز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنين راي مي دهند:
بسمه تعالي  
نظر به مجموع محتويات پرونده و خواسته تجديدنظرخواه (توقيف و ابطال عمليات اجراييه ) نظر به اينكه حسب محتويات پرونده چك موضوع اجراييه بابت قسمتي از ثمن معامله تسليم گرديده و لذا ادعاي كسري مساحت زمين مورد معامله به فرض صحت ربطي به اجراييه مودر بحث نداشته و در صورت بقاي به اين ادعا مي توان جداگانه نسبت به آن طرح دعوي مقتضي نمود . علي هذا ايرادات و اعتراضات تجديدنظرخواه در رابطه با دادنامه صادره نسبت به دعوي مذكور مالا" موثر درنقض آن نيست و دادنامه موصوف نتيجتا" خالي ازاشكال تشخيص ] داده شده [ و ابرام مي گردد .)

مرجع :
كتاب آراي ديوان عالي كشوردرامورحقوقي   3
قانون تجارت ،احوال شخصيه ،شناسنامه ،ادله اثبات دعوي ،احكام
حكومتي ،توقيف عمليات اجرائي وابطال اجرائيه
تاليف يداله بازگير،انتشارات ققنوس ،چاپ اول ،سال 1377
108