رای ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده      : 23 12/5184 و 25/5114و 18/5303
شماره دادنامه    : 311 و310 و309/23
تاريخ رسيدگي     : 17/7/70
1 تجديدنظرخواه  : خانم ((ج ))باوكالت آقاي ((الف ))
تجديدنظرخوانده   : دادنامه هاي شماره 25321322323/6/69صادره شعبه دوم دادگاه حقوقي يك ...
2تجديدنظرخواه   : آقاي ((د))باوكالت آقاي ((س ))
تجديدنظرخوانده   : خانم ...
تجديدنظرخواسته   : دادنامه هاي شماره 25321322323/6/69 صادره ازشعبه دوم دادگاه حقوقي يك ...
مرجع رسيدگي      : شعبه 23 ديوان عالي كشور
هيئت شعبه        : آقايان ...

خلاصه جريان پرونده : خانم ((ب ))درتاريخ 4/4/68دادخواستي به طرفيت ((ج ))به خواسته الزام به انتقال شش دانگ يك باب خانه پلاك 3153 فرعي از86 اصلي بخش ...به اضافه يك خط تلفن شماره ...  و وسايل خريداري شده منعكس درمبايعه نامه مقوم دوميليون ويكصدهزار ريال به استنادفتوكپي مبايعه نامه وگواهي دفترخانه شماره 70... مبني برعدم حضور خوانده جهت انتقال ملك به دادگاههاي حقوقي  يك  ... تقديم نموده رسيدگي به شعبه دوم دادگاه حقوقي يك ...ارجاع شده و چنين توضيح داده است به موجب مبايعه نامه مورخ 26/10/67شش دانگ يك باب خانه پلاك ثبتي ...واقع دربخش ...رابه انضمام تلفن مزبور و وسايل خانگي ازخوانده خريداري كرده وبه مبلغ دوفقره چك  مبلغ بيست ميليون ريال بابت قسمتي ازثمن پرداخت  نمودم . خوانده  وجه چكهاراوصول نموده تاريخ انجام معامله روز 1/12/67 تعيين شده كه باتعطيلي مصادف بوده روزبعد دردفترخانه حاضرشدم متا"سفانه خوانده تاآخروقت اداري دردفترخانه حاضرنشده وگواهي لازم ازدفتر اخذ شده است تقاضاي صدورحكم برطبق خواسته كرده است دادگاه باتعيين  وقت رسيدگي ودعوت طرفين واستعلام جريان ثبتي ملك ازاداره وثبت واستعلام ازاداره مخابرات درموردتلفن موردمعامله واعطاي گواهي به خواهان براي مراجعه به بانك براي اخذ فتوكپي چكهاي پيش  پرداخت و وصول پاسخ ازمراجع مزبوروتعيين آقايان (ه)و(الف )وكلاي دادگستري به سمت وكيل خوانده دردعوي مطروحه ووصول لايحه ازآقاي (ه)مبني براينكه ملك مورددعوي به موجب سندقطعي به آقاي (د)نام فروخته شده است . دادگاه ملاحظه پرونده 68/387 رالازم تشخيص ودروقت احتياطي پرونده مزبوررامورد مطالعه قرارداده درتاريخ 17/4/68 ازطرف وكلاي (ب ) دادخواستي به طرفيت بانو(ج )وآقاي (د)به خواسته بطلان سندانتقال تنظيمي دردفترخانه شماره 104 وانتقال آن به بانو(ب ) وصدوردستور موقت مبني برمنع نقل وانتقال پلاك مورد بحث ازطرف آقاي (ك ) و(گ ) وكلاي خواهان مزبوربه شعبه دوم دادگاه حقوقي يك ...تقديم وتقاضاي اعطاي گواهي نموده اند تارونوشت سندانتقال رااخذ وتقديم نمايندو توضيح داده اندخوانده رديف يك با تنظيم مبايعه نامه يك باب خانه رابه موكل (ب )فروخته وسپس همان خانه رابه خوانده رديف دوم فروخته است ومعامله ثانوي باسندرسمي انجام شده است وتقاضاي صدورحكم بر انتقال ملك وتلفن به بانو(ب )نموده اند.
دادگاه بدوا"گواهي موردتقاضارابه وكيل خواهان اعطا نموده پس از وصول رونوشت سندرسمي و تعيين وقت رسيدگي و دعوت طرفين و استماع اظهارات وكلاي آنان ومطالبه اصل مبايعه نامه مورداستناد از وكلاي خواهان وكسب نظرآقاي مشاوروصدور قرار ارجاع امربه كارشناس براي تعيين قيمت تلفن واسترداددعوي الزام به انتقال تلفن ازطرف خواهان وصدورقرارسقوط دعوي دراين موردازطرف دادگاه نظرآقاي مشاوراخذ و چنين اظهارنظرشده است :نظربه اينكه انجام معامله مابين خانم (ج ) به عنوان فروشنده وخانم (ب )به عنوان خريدار صحيحا" صورت گرفته و برابرمقررات ماده 362قانون مدني به مجردوقوع بيع مشتري مالك مبيع وبايع مالك ثمن ميشودواز تاريخ 26/10/67 مالكيت خانم (ج )نسبت به پلاك ثبتي شماره ... واقع در بخش ... زايل شده و مشاراليها ديگر نمي توانسته پلاك مذكور رابه ديگري انتقال دهدوچون مطابق ماده 365 قانون مدني بيع فاسدبيع باطل بوده دادگاه عقيده به صدور حكم به بطلان سند رسمي انتقال شماره 942739/3/68دفترخانه ...دارد.ثانيا" باابطال سندرسمي انتقال مزبور نظربه اينكه خانم (ب )برابرلايحه ثبت شده به شماره ...انتقال موردمعامله رادرقبال كل ثمن معامله بدون محاسبه قيمت تلفن پذيرفته لذاخانم (ج )ملزم است دردفترخانه اسناد رسمي حاضر و پلاك مورد معامله رادرقبال دريافت بقيه ثمن معامله به خانم (ب ) منتقل نمايد. پس از ابلاغ نظريه مزبور آقاي (د) و وكلاي بانوي (ج )به نظريه صادره ازطرف دادگاه اعتراض نموده اند.پرونده به ديوان عالي كشورارسال وبه اين شعبه ارجاع مي شود.هيئت شعبه به شرح راي شماره ...نظريه دادگاه راصحيح وبلااشكال تشخيص و آن را تاييد نموده وپرونده رابراي انشاءراي به دادگاه اعاده داده است .دادگاه براساس ومطابق نظريه صادره به انشاءراي مبادرت نموده وكيل خانم (ج )ازراي صادره ازدادگاه تجديدنظرخواهي كرده است .سپس آقاي (ر)به وكالت ازآقاي (ن )فرزند اصغر همسر بانو (ج ) با تقديم وكالتنامه و گواهيهاي پزشكي وتصويرحكم حجربانو(ج )صادره ازشعبه 116دادگاه مدني خاص تهران و قيم نامه شماره ...اعلام كرده كه تاريخ حجر مربوط به حداقل زايدبرده سال قبل تشخيص گرديده و تقاضاي صدور حكم قانوني كرده است .آقاي (س )وكيل آقاي (د)نيزازحكم صادره از دادگاه تجديدنظر واهي كرده رسيدگي به اين شعبه ارجاع شده است .
هيئت شعبه درتاريخ بالا تشكيل گرديده .پس ازقرائت اوراق پرونده و گزارش عضومميزمشاوره نموده چنين راي مي دهد:
(نظربه اينكه بعدازصدوردادنامه تجديدنظرخواسته وتقديم دادخواست تجديدازطرف آقاي (الف )به وكالت ازطرف بانو(ج )وطرح مطالبي به عنوان اعتراض بردادنامه تجديدنظرخواسته آقاي (ر)به وكالت از طرف آقاي آقاي (ن ) قيم بانو(ج ) با تقديم لايحه اي به انضمام فتوكپي حكم حجر شماره 1717/8/69 صادره ازشعبه 116 دادگاه مدني خاص ...به پيوست نظريه شماره 51815/610/8/69 اداره پزشكي قانوني اعلام نموده است كه به بانو(ج )درزمان تنظيم قراردادعادي مورخ 26/10/67(مبايعنامه مستنددعوي )محجور و معامله في مابين غيرنافذ بوده وجهت اثبات اين امربه مندرجات متن نظريه پزشكي قانوني كه شروع بيماري رواني بانو (ج )راحداقل مربوط به ده سال قبل ازاعلام نظريه دانسته استنادكرده است بنابراين باتوجه به مراتب مذكور و نظر به اينكه بر فرض صحت ادعاي وكيل مرقوم مبني برحجر بانو (ج )درتاريخ تنظيم قراردادعادي به استناد ماده 213 قانون مدني معامله محجورين نافذ نيست لذا به منظورروشن كامل جريان امرضمن نقص دادنامه تجديدنظرخواسته پرونده به شعبه ديگر دادگاه حقوقي يك ...ارجاع مي گرددكه باجلب نظرهيئتي ازپزشكان متخصص وملاحضه پرونده حجرمطروحه درشعبه 116 دادگاه مدني خاص ...دراطراف اين امركه بانو(ج )درتاريخ تنظيم قراردادعادي مورخ 26/10/67 محجوربوده است ياخيربررسي لازم رامعمول پس ازحصول نتيجه درماهيت امربه صدور راي مبادرت نمايد.))

مرجع :
كتاب آراي ديوان عالي كشور درامورحقوقي ، جلددوم
تاليف ، يداله بازگير، كارشناس قضائي وزارت دادگستري
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
81