رای ديوان عالی كشور

كلاسه پرونده     :  1123/6360
شماره دادنامه   :  697/23
تاريخ رسيدگي    :  15/10/71
موضوع رسيدگي    :  نسبت به راي شماره 1637/2/71شعبه سوم دادگاه
حقوقي يك ...
تجديدنظرخواه    :  اداره كل منابع طبيعي استان ...
تجديدنظرخواندگان :  وراث مرحوم ((الف ))باوكالت آقاي ((ب ))
مرجع رسيدگي     :  شعبه بيست وسوم ديوان عالي كشور
هيئت شعبه       :  آقايان ...

خلاصه جريان پرونده :آقاي ((الف ))درتاريخ 19/3/66عرضحالي به خواسته الزام خوانده به صدور گواهي انجام معامله به طرفيت اداره جنگلداري ...وسرجنگلداري استان ...تقديم دادگاههاي حقوقي يك ...نموده كه به شعبه دوم ارجاع وتحت كلاسه 66/200حقوقي به جريان افتادهاست بااين توضيح كه به موجب قولنامه تنظيمي درتاريخ 27/1/62 شش دانگ يك قطعه زمين زراعتي به شماره 287فرعي از3اصلي واقع درقريه ...بخش 13...را از مالكين آن خريداري كرده و طبق وكالتنامه رسمي شماره ...به وي جهت انجام معامله نسبت به پلاك يادشده با هركس ازجمله خود تفويض وكالت گرديده است ومشاراليه درجهت انتقال ملك به خودبه دفترخانه اسنادرسمي مراجعه كرده ودفترخانه استعلام ازجنگلداري ...را ضروري دانسته است ليكن مرجع اخيرالذكراز ارسال پاسخ باوصف اينكه نماينده آن اداره قبلا"ازمحل درمعيت نقشه برداران جنگلداري وثبت اسناد... بازديدكرده ونظريه هاي مورخ ...راتقديم نموده است خودداري مي نمايد ونهايتا"صدورحكم به نفع خودخواستارگرديده است واز مستندات مورد نظرازجمله قولنامه ووكالتنامه فوق الذكرتنظيمي دردفترخانه شماره 2...و نظريات ابرازي نماينده جنگلداري درخصوص مورد فتوكپي مصدق تهيه وبه انضمام يك برگ استعلاميه تقديم داشته وبه معاينه وتحقيقات محلي باجلب نظركارشناس هم استنادكرده است .
پس ازتعيين وقت دعوت طرفين سرجنگلداري كل ...به شرح مندرج درلايحه ثبت شده به شماره 33458/6/66در دفتردادگاه درمقام دفاع اشعار داشته پس ازاينكه دفترخانه شماره 2...وضعيت پلاك 287 فرعي از3اصلي وهمچنين قطعه پلاك 288الي 29 فرعي از287 فرعي راازآن اداره استعلام مي نمايد كارشناسي ازناحيه سرجنگلداري به محل اعزام مي گرددكه نظريه ابرازي ازناحيه اوموردقبول آن اداره واقع نمي شود وجهت حفظ منافع دولت رسيدگي به جنگلداري ...ارجاع مي گرددوسرپرست آن اداره شخصا"به اتفاق نماينده ونقشه بردارثبت وضعيت پلاك 287 استعلامي دفترخانه رابررسي ونظريه خودراكه دلالت بروجودمقدار21 هكتارزمين زراعتي درمحدوده پلاك اخيرالذكر دارد به سرجنگلداري كل اعلام وبه همين نحوطي 275701/3/66پاسخ دفترخانه فوق الاشعارداده مي شود و بقيه عرصه پلاك جزومنابع طبيعي ومتعلق به دولت است ونسبت به آن مقررات ماده 56قانون ملي شدن جنگلهاومراتع كشوراعمال گرديده ودر اجراي ماده 13 همان قانون ازاداره ثبت تقاضاي صدورسند مالكيت به نام دولت شده است درخاتمه بااشعاربه اينكه مقدار15 هكتارازهمين پلاك جهت احداث گاوداري وسيله سرجنگلداري كل طبق ماده 31 قانون فوق الاشعاربه خواهان واگذارشده است ونيز باجلب توجه دادگاه به اينكه خواسته دعوي صدورگواهي است وسرجنگلداري هم پاسخ دفترخانه رابه شرحي كه گذشت داده است رد دعوي راخواستارگرديده است .
درجلسه مورخ 7/7/66دادگاه كه باحضورخواهان ونماينده سرجنگلداري ...تشكيل گرديده خواهان دراطراف دعوي مطروحه توضيحاتي مي دهد از جمله اينكه مقدار84هكتارازپلاك مذكورزمين زراعتي است واين موضوع درنظريه آقاي ((ج )) نماينده سرجنگلداري منعكس است .مع الوصف اداره خوانده ازدادن پاسخ به اين نحوبه دفترخانه استعلام كننده خودداري مي نمايدواقدام قانوني راخواستارشده است .نماينده سرجنگلداري نيز مدافعاتي مشلبه آنچه كه درلايحه فوق الذكرنوشته شده به عمل آورده ودرخواست رد دعوي رانموده است .دادگاه درهمان جلسه دستور مطالبه پرونده ثبتي وپرونده هاي موجوددراداره كشاورزي وديگرمراجع رامي دهد. پس ازچندجلسه تجديدبه علل منعكس درپرونده وملاحظه محتويات پرونده هاي مراجع فوق الاشعاروانعكاس خلاصه اي ازآنهادر صورتمجلس تنظيمي ودخالت آقاي ((ب )) وكيل دادگستري به عنوان وكيل خواهان درپرونده ،دادگاه درجلسه مورخ 9/3/67براي روشن شدن موضوع قرارارجاع امربه كارشناس صادر{مي كند}وكارشناس منتخب طي نظريه تقديمي كه به شماره 132037/5/67 ثبت دفتردادگاه گرديده وپيوست پرونده مي باشدبه ميزان 90هكتار از پلاك 287فرعي از3 اصلي رازمينهاي مزروعي واضافه برآن طبيعي ومنطقه باتلاقي اعلام داشته است .اداره كل كشاورزي ومنابع طبيعي ...نسبت به نظريه كارشناس اعتراض نموده كه درموردقبول دادگاه قرارنگرفته و درتاريخ 9/8/67پس ازكسب نظرآقاي مشاورمبادرت به صدور راي شماره 67489نموده وبعدازذكرمقامات چنين نتيجه گيري كرده است (...فلذا به به نظردادگاه دعوي خواهان مقرون به صحت تشخيص وحكم به الزام اداره خوانده به صدور گواهي انجام معامله به نفع خواهان صادر و اعلام مي گردد...)پس ازابلاغ طرفين اداره خوانده نسبت به آن تجديد نظرخواهي نموده پرونده به ديوان عالي كشورارسال وبه اين شعبه ارجاع گرديده وطبق راي شماره 813/823/12/68به لحاظ لزوم اصدارنظريه در اجراي ماده 14قانون تشكيل دادگاههاي حقوقي يك و دو حكم تجديدنظر خواسته نقض وتجديدرسيدگي به شعبه ديگر دادگاه حقوقي يك ...ارجاع شده است .
رسيدگي به پرونده به شعبه سوم دادگاه مرقوم محول و درجلسه مورخ 10/4/69به لحاظ فوت خواهان قرار توقف دادرسي صادر مي گردد.پس از معرفي وراث وتفويض وكالت ازناحيه آنهابه آقاي ...دادگاه در جلسه مورخ 29/1/71نظرآقاي مشاورراكسب ومبادرت به اصدارنظريه به اين شرح مي نمايد(در خصوص دعوي وراث مرحوم ((الف ))((توضيح آنكه نام كوچك خواهان ...مي باشدودادگاه دراين خصوص مرتكب اشتباه شده است ))به وكالت ((ب ))عليه سرجنگلداري شهرستان ...راي به صدور گواهي انجام معامله نسبت به پلاك 287فرعي از3 اصلي بخش 13...با توجه به دلايل ابرازي خواهان استدلالهاي منعكسه دردادنامه 489/67صادره ازشعبه دوم دادگاه حقوقي يك شهرستان ...دعوي راثابت تشخيص {داده } دادگاه نظربه صدور حكم به محكوميت خوانده رابه صدور گواهي انجام معامله به پلاك فوق الذكر رادارد،نظريه دادگاه ظرف مهلت پنج روز پس ازابلاغ قابل اعتراض و رسيدگي درديوان عالي كشورمي باشد)نظريه به طرفين ابلاغ مي شود چون نسبت به آن اعتراض به عمل نمي آيد دادگاه مبادرت به صدور راي شماره 1637/2/71برمبناي نظريه فوق الاشعارمي نمايد.اداره كل منابع طبيعي استان باتقديم عرضحال نسبت به آن تجديدنظرخواهي نموده وضمن ايراد به صلاحيت دادگاه در رسيدگي به موضوع ،متذكراعمال مقررات ماده 56قانون حفاظت وبهره برداري ازجنگلهاومراتع نسبت به موردگرديده ونهايتا" بااعلام اين نكته كه خواهان مالكيتي نسبت به پلاك موردبحث نداردو اينكه نظريه كارشناس بي پايه واساس مي باشدنقض راي صادره راخواستار گرديده است .بعد ازانجام تبادل لوايح و وصول پاسخ از ناحيه وكيل تجديدنظرخواندگان كه اسامي آنهادردادخواست قيدنگرديده وتنها به عنوان وراث مرحوم ((الف ))بسنده شده است پرونده به ديوان عالي كشور ارسال وبه اين شعبه ارجاع گرديده است .مندرجات عرضحال تجديدنظر خواهي ولايحه جوابيه به هنگام مشاوره قرائت خواهدشد.
هيئت شعبه درتاريخ بالاتشكيل وپس ازقرائت گزارش آقاي ...عضو مميز واوراق پرونده مشاوره به عمل آورده وبه شرح ذيل راي صادرمي نمايد:
((برراي شماره 1637/2/71 صادره ازشعبه سوم دادگاه حقوقي يك ... اشكال وارداست چه صرفنظرازاينكه تجديدنظرخواه مدعي گرديده پاسخ استعلام دفترخانه اسنادرسمي شماره 2...راطي شماره ...داده است وبه زعم اوموضوع مصداق سالبه به انتفاءموضوع داردو صرفنظر از اينكه مندرجات مداركي كه فتوكپي آنهابه انضمام عرضحال تجديدنظرخواهي به ديوان عالي كشورداده شده دلالت براعمال مقررات ماده 56 قانون حفاظت وبهره برداري ازجنگلهاومراتع نسبت به مورددارندو نيزاجراي ماده 13همان قانون ازثبت اسنادواملاك ...درخواست شده است وگذشته از اينكه جنگلداري وظيفه وتكليفي براي صدورگواهي انجام معامله مورد نظرمرحوم ((الف ))داردياخيرواينكه عنوان دعوي صحيح است يانه اصولا" مالك ملك دراين خصوص مي تواندچنانچه ادعايي داشته باشدعليه جنگلداري طرح دعوي نمايدوحال آنكه ((الف ))و وراث او واجدوصف مالكيت نسبت به پلاك موردبحث نيستندگرچه ادعاي خريدملك ازمالكين باقولنامه را دارند ليكن طبق ماده 22قانون ثبت اسنادواملاك مالك كسي است كه ملك به نام اودردفتراملاك به ثبت رسيده كه پلاك موردبحث هنوز هم به نام مالكين است .ازطرفي تفويض وكالت ازناحيه مالكين به آقاي ...براي انقال به هركس ولو به خود مادام كه تحقق نپذيرفته براي شخص مشاراليه جهت طرح دعوي ايجادصلاحيت نمي كندو مشاراليه مي توانسته باتفويض وكالت دراجراي وكالتنامه مذكوربه احدازوكلاي دادگستري به نام خودمالكين طرح دعوي نمايدآنهم درقالبي كه محكمه پسندباشدفلذامحتويات پرونده اقتضاءصدورقرارداشته است نه حكم ونتيجتا"راي تجديدنظرخواسته نقض وتجديدرسيدگي به شعبه ديگردادگاه حقوقي يك ...ارجاع مي گردد.))

مرجع :
كتاب آراي ديوان عالي كشور درامورحقوقي ، جلددوم
تاليف ، يداله بازگير، كارشناس قضائي وزارت دادگستري
انتشارات ققنوس ، چاپ اول ، چاپ سحاب ، 1377
83