آرا ديوان عدالت اداری

رأي شماره 86، 87، 88 هيأت عمومي ديوان عدالت اداري درخصوص ابطال تبصره بند يك و تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375

 و .... شماره هـ/81/414
 
     
     
رأي شماره 86، 87، 88 هيأت عمومي ديوان عدالت اداري درخصوص ابطال تبصره بند يك و تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 22/10/1372 سازمان مديريت و برنامه‎ريزي كشور

          تاريخ: 24/2/1385
          شماره دادنامه: 86، 87، 88
          كلاسه پرونده: 81/414، 82/167، 234
          مرجع رسيدگي: هيأت عمومي ديوان عدالت اداري.
          شاكي: آقايان 1ـ  سيدجواد شريفي 2ـ  محمدعلي ايرانپور 3ـ  علي قادري.
          موضوع شكايت و خواسته: ابطال تبصره بند يك و تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 22/10/1372 سازمان مديريت و برنامه‎ريزي كشور.
          مقدمه: 1ـ آقاي سيدجواد شريفي و محمدعلي ايرانپور در دادخواستهاي تقديمي اعلام داشته‎اند، ماده13 قانون حمايت از آزادگان مصوب13/9/1368 در خصوص احتساب سوابق آزادگان مقرر مي‎دارد، مدت اسارت آزادگان به ازاء هر سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمي و مرتبط تلقي مي‎گردد و در ماده 26 قانون مذكور، قانونگذار مقرر مي‎دارد كه آزادگان در شمول امتيازات اعطايي به رزمندگان مي‎باشند. همچنين در تبصره 4 ماده3 قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت مصوب13/6/1370 بيان‌شده كه دولت مي‎تواند به آزادگان يك تا دو گروه تشويقي اعطاء نمايد. متأسفانه در اجراي قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 سازمان مديريت و برنامه‎ريزي كشور در تبصره بند يك مقرر مي‎دارد « در صورت اجتماع عوامل رزمندگي، جانبازي و اسارت و مفقوديت، اعطاء گروه تشويقي به ايثارگران موصوف حداكثر تا سقف دو گروه مجاز مي‎باشد.» كه اين تبصره با ماده 26 قانون حمايت از آزادگان كه آزادگان را در شمول امتيازات اعطائي به رزمندگان نيز مي‎دانند، مغاير مي‎باشد. در تبصره بند 3 بخشنامه فوق الذكر بيان شده كه مستخدمين مشمول اين بند به لحاظ اينكه عملاً از امتيازات استخدامي مقرر بهره‎مند مي‎شوند، لذا اعمال مضاعف امتيازات موضوع اين بخشنامه در مورد آنان منتفي است. در اين خصوص باستحضار مي‎رساند، اولاً تاريخ تصويب قانون حمايت از آزادگان مقدم بر قانون نظام هماهنگ مي‎باشد و ثانياً اعمال ماده 13 و احتساب سوابق دوران اسارت به هيچ عنوان نمي‎تواند مصداقي از گروههاي تشويقي و امتيازات موضوع بخشنامه فوق باشد. زيرا اساساً هيچگونه ارتباطي با هم ندارند و گروهي كه فرد بابت سابقه خدمت مي‎گيرد گروه تشويقي محسوب نمي‎شود. اگر اراده قانونگذار اين بود آزادگان را در تبصره ماده 3 قانون نظام هماهنگ مستثني مي‎نمود. با عنايت به مراتب ابطال تبصره بند يك و تبصره بند3 بخشنامه شماره22400/41/2 مورخ 6/6/1375 سازمان مديريت و برنامه‎ريزي كشور مورد تقاضا است. مديركل دفتر نظامهاي استخدامي سازمان مديريت و برنامـه‎ريزي كشور در پاسـخ به شـكايت مذكـور طـي نـامه شماره 111488/1802 مورخ 5/8/1382 اعلام داشته‎اند، بند 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 و تبصره‎هاي ذيل آن موضوع بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 در خصوص احتساب سوابق اسارت آزادگان قبلاً با توجه به رأي شماره 72/224 مورخ 4/6/1376 هيأت عمومي ديوان عدالت اداري اصلاح گرديده است و همانطور كه ملاحظه مي‎شود در ماده13 قانـون حمايت از آزادگان ..... مصوب1368 مجلس شوراي اسلامي صراحتاً به تمايل آزادگان براي استفاده از امتياز موضوع اين ماده اشاره شده است و طبق تبصره4 ماده3 قانون نظام هماهنگ پرداخت مصوب13/6/1370 مجلس شوراي اسلامي دولت مخير مي‎باشد در موارد الف ـ آزادگان ب ـ جانبازان ج ـ رزمندگان دـ مديران هـ‍ ـ مستخدميني كه خدمات برجسته انجام داده باشند، به مستخدمين يك الي دو گروه تشويقي علاوه بر گروه استحقاقي آنان اعطاء نمايد. مضافاً بر اينكه به طور كلي بخشنامه شماره2727/د مورخ20/5/1371 و تبصره الحاقي بند2 آن موضوع بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 با توجه به ماده 26 قانون حمايت از آزادگان مبني بر شمول امتيازات اعطايي براي رزمندگان كه در اين قانون به آن اشاره نشده به آزادگان تهيه گرديده است و بهره‎مندي آزادگان از امتيازات بخشنامه مورد اشاره پيش‌بيني‎ شده است لكن در صورت اجتماع عوامل رزمندگي، جانبازي، اسارت و مفقوديت بابت رشادتها و فداكاريها در ايام واحد خدمت در جبهه‎هاي نبرد حق عليه باطل اعمال مضاعف امتيازات موضوع بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 و ماده 13 قانون حمايت از آزادگان و برخورداري توأمان از امتيازات فوق موردي نداشته و امكان‌پذير نمي‎باشد. 2ـ آقاي علي قادري در دادخواست تقديمي اعلام داشته است، بخشنامه شماره6006/د مورخ22/10/1372 سازمان امور اداري و استخدامي كشور موجبات سلب امتيازاتي را كه طبق قانون حمايت از آزادگان به اين قشر داده شده است را فراهم آورد. با اين توضيح كه ماده13 قانون حمايت از آزادگان براي محاسبه سنوات اسارت از هر لحاظ به عنوان سابقه خدمت رسمي به ازاء هر يك سال اسارت دو سال را قابل محاسبه دانسته است. مضافاً اينكه تبصره ماده 21 همان قانون مدرك تحصيلي آزادگان از نظر استخدامي را نيز معادل يك مقطع تحصيلي تلقي نموده است و حال آنكه سازمان مذكور طبق بخشنامه فوق الاشاره به سلب اين امتياز قانوني از آزادگان نموده است. فلذا ابطال بخشنامه شماره 6006/د مورخ 22/10/1372 مورد تقاضا است. مديركل دفتر نظامهاي استخدامي سازمان مديريت و برنامه‎ريزي كشور در پاسخ به شكايت مذكور طي نامه شماره 68614/1802 مورخ 20/5/1382 اعلام داشته‎اند، به موجب بخشنامه شماره 6006/د مورخ 22/10/1372 اين سازمان متن زير كه مقرر مي‎دارد « صرفاً آزادگاني كه تمايل به استفاده از امتيازات ماده 13 قانون حمايت از آزادگان مصوب 13/9/1368 مجلس شوراي اسلامي را ندارند در شمول امتيازات اين بخشنامه خواهـند بود.» به عنوان تبصره 2 رديـف 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 الحاق گرديده بود، لكن از آنجا كه قبلاً مطابق دادنامه شماره 138 مورخ 15/11/1373 هيأت عمومي ديوان آن قسمت از بند 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 و تبصره‎هاي آن با قيد مدت اسارت قبل از استخدام رسمي و همچنين عدم احتساب سـنوات اسارت قبل از استخدام رسمي از لحاظ بازنشستگي، برخلاف كليت و عموم ماده 13 قانون حمايت از آزادگان تشخيص و حكم بر ابطال آن صادر گرديده، لذا اين سازمان طبق بند3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 بند 11 و تبصره‎هاي آن را كه مربوط به احتساب سوابق اسارت آزادگان مي‎باشد به شرح ذيل اصلاح نموده است « مدت اسارت براي عموم آزادگان اعم از اينكه قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بوده و يا بعد از اسارت شاغل شوند به موجب مفاد ماده 13 قانون حمايت از آزادگان، با تمايل آنان به ازاء هر يك سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمي و مرتبط تلقي مي‎گردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. تبصره  مستخدمين مشمول اين بند به لحاظ اينكه عملاً از امتيارات استخدامي مقرر بهره‎مند مي‎شوند، لذا اعمال مضاعف امتيازات موضوع اين بخشنامه در مورد آنان منتفي است و در صورت عدم انتخاب ماده13 قانون حمايت از آزادگان، در شمول امتيازات اين بخشنامه قرار گرفته و مدت اسارت ايشان از لحاظ بازنشستگي دو برابر قابل احتساب مي‎باشد. بنابمراتب شكايت شاكي عليه اين سازمان موردي ندارد. هيأت عمومي ديوان عدالت اداري در تاريخ فوق با حضور رؤساي شعب بدوي و رؤسا و مستشـاران شعب تجديدنظر تشكيل و پس از استماع توضيحات نماينده سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور بحث و بـررسي و انجام مشاوره بـا اكثريت آراء به شرح آتي مبادرت به صدور رأي مي‎نمايد.

رأي هيأت عمومي

          الف ـ به صراحت ماده 13 قانون حمايت از آزادگان بعد از ورود به كشور مصوب 1368، مدت اسارت براي عموم آزادگان اعم از اينكه قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بوده و يا بعد از اسارت شاغل شوند با تمايل آنان به ازاء هر يك سال اسارت، دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمي و مرتبط تلقي مي‎گردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. نظر به اينكه استفاده از حكم مقرر در ماده مزبور به برخورداري از گروههاي تشويقي موضوع تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت مصوب شهريور 1370 منافاتي ندارد، بنابراين تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 22/10/1372 سازمان مديريت و برنامه‎ريزي كشور مغاير قانون شناخته مي‎شود و مستنداً به قسمت دوم ماده 25 قانون ديوان عدالت اداري ابطال مي‎گردد. ب ـ به صراحت تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت اعطاء گروه تشويقي به مستخدمين مذكور در آن تبصره حداكثر تا 2 گروه مجاز اعلام شده است. بنابراين تبصره بند يك بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 كه مبين حكم مقنن است مغايرتي با قانون ندارد.

هيأت عمومي ديوان عدالت اداري
معاون قضائي ديوان عدالت اداري ـ مقدسي‌فرد