قانون مدنی

نظريه مشورتي اداره حقوقي وزارت دادگستري

84                              شماره 25هفته دادگستري صفحه 6و7

زني متولد از پدر ومادر ايراني در خارج بدون تحصيل پروانه زناشوئي و رعايت موازين قانوني با تبعه بيگانه ازدواج نموده است و گذرنامه دولت بيگانه براي او صادر گرديده و پس ازفوت شوهربا اطفال خود بايران مراجعت و تقاضاي اقامت نموده است بااين ترتيب تابعيت او چيست ؟
با توجه بماده 987 قانون مدني كه در ذيل درج ميگردد:
ماده 987 زن ايراني كه با تبعه خارجه مزاوجت مي نمايد بتابعيت ايراني خود باقي خواهد ماند مگر انيكه مطابق قانون مملكت زوج تابعيت شوهر بواسطه وقوع عقد ازدواج بزوجه تحميل شود ولي در هر صورت بعد از وفات شوهر و يا تفريق بصرف تقديم درخواست بوزارت امور خارجه بانضام ورقه تصديق فوت شوهر و يا سند تفريق تابعيت اصليه زن با جميع حقوق و امتيازات راجعه به آن مجددا" باو تعلق خواهد گرفت .
در مورد سئوال فوق كميسيون مشورتي حقوق مدني اداره حقوقي در جلسه مورخ 5/12/1343 چنين اظهارنظركرده است :
قطع نظر از اينكه قانونا" عدم رعايت تشريفات مربوط به ثبت ازدواج موجب بطلان عقد ازدواج نيست اصولا" در مورد بحث تكليف آن بموجب ماده 987قانون مدني صريحا" تعيين شده و آن اينست كه در هر صورت زن ايراني كه باتبعه خارجي ازداج كرده وتابعيت شوهر باو تحميل شده پس از وفات شوهر بصرف تقديم درخواست به وزارت امور خارجه به انبضمام ورقه تصديق فوت شوهر تابعيت اصلي خود را با جميع حقوق و اختيارات راجع به آن مجددا"باز خواهد يافت .

مرجع :مجموعه نظرهاي مشورتي اداره حقوقي وزارت دادگستري درزمينه
مسائل مدني  ضميمه مجله حقوقي وزارت دادگستري
ازانتشارات دفترتحقيقات ومطالعات وزارت دادگستري
باهمكاري آقايان محمودسلجوقي  يداله اميني

110

نظريه مشورتي اداره حقوقي وزارت دادگستري

89                                شماره 80هفته دادگستري صفحه 11

منظور از عبارت   عيال ايراني    مندرج در ماده 980 قانون مدني ، تابعيت اصلي زن ميباشد يا تابعيت بعدي او.و اگر تابعيت زوج به زن ايراني تحميل شده باشد ميتوان شوهر خارجي وي را بشرط تقاضاي ورود به تابعيت ايران از شرط اقامت در ايران معاف دانست ؟
نظريه كميسيون حقوق بين الملل :
از اطلاق ماده 990 قانون مدني مبني براينكه (ازاتباع ايران كسيكه خود يا پدرشان موافق مقررات تبديل تابعيت كرده باشند و بخواهند به تابعيت اصليه خود رجوع نمايند بمجرد درخواست به تابعيت ايران قبول خواهند شد مگر آنكه دولت تابعيت آنها ار صلاح نداند0) ميتوان استفاده نمود كه زن ايراني كه طبق ماده 987قانون مذكور تابعيت خارجي باو تحميل شده ميتواند با استفاده از ماده 990قانون مدني درخواست تابعيت ايراني بنمايد. النهايه در مواردي كه تصديق فوق يا سند تفريق ضميمه درخواست اونباشد قبول درخواست او بستگي بنظر دولت دارد.نظر باينكه زوج درخواست تابعيت ايران را نموده تابعيت تحميلي بزوجه از طرفي متزلزل شده و از طرف ديگر شرط اقامت مذكور درماده 979 قانون مدني نيز انحصار باقامات در ايران ندارد چنانچه در همين ماده (مدت اقامت درخارجه براي خدمت دولت ايران درحكم اقامت در خاك ايران است ) با توجه بملاك مزوب رو اينكه درماده 980 نيز داشتن عيال ايراني داراي فرزند بطوراطلاق قيدگرديده و مراد از ايراني كسي است كه تابعيت  اصلي او ايراني باشد بنابراين در صورتكيه زوجه درخواست رجوع به تابعيت اصليه خود نمايد معافيت زوج از شرطاقامت مذكور در بند 2ماده 979درحدود ماده 980 قانون مدني بلااشكال است .

مرجع :مجموعه نظرهاي مشورتي اداره حقوقي وزارت دادگستري درزمينه
مسائل مدني  ضميمه مجله حقوقي وزارت دادگستري
ازانتشارات دفترتحقيقات ومطالعات وزارت دادگستري
باهمكاري آقايان محمودسلجوقي  يداله اميني

110