رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

شماره پرونده : 36/937
مرجع رسيدگي  : شعبه چهارم دادگاه بخش تهران

خلاصه جريان دعوي : مدعي به استناد قولنامه و گواهي سردفتر،دائر بر اينكه معامله در روز موعود انجام نشده است ، درخواست الزام خوانده را به پرداختن وجه التزام مقرر بين طرفين مي كند و درضمن از دادگاه مي خواهد كه حكم به استرداد مبلغ بيست هزارريال بيعانه اي كه به فروشنده پرداخت است بدهد0 در اين دعوي ، به اثبات رابطه عليت بين تخلف خوانده و انجام نشدن معامله توجه نشده است و مدعي مي خواهد، با اثبات ((انجام نشدن معامله ))، وجه التزام وبيعانه را بگيرد0 دادگاه بدين شرح درباره دعوي راي مي دهد:

راي دادگاه
در خصوص مطالبه مبلغ بيست هزار ريال وجه التزام :
نظر به اينكه ، به موجب مفاد قولنامه مورد استناد، استحقاق هر يك از طرفين نسبت به مطالبه وجه التزام مخصوص موردي است كه عدم انجام معامله صرفا" مستند به تخلف طرف ديگر قرارداد باشد،و با اين ترتيب خواهن براي اثبات صحت دعوي بايد آمادگي خود را در اجراي قرارداد و متناع خوانده را از آن در دادگاه مدلل دارد0
نظر به اينكه ، گواهي دفتر98 كه حاكي است ، به علت اختلافات طرفين معامله در روز16/3/1333 انجام نگرديد، به هيچ وجه نظارتي به بيان علت عدم انجام معامله و امتناع يكي از طرفين از اجراي قرارداد ندارد، لذا خواهان در اين خصوص محكوم به بي حقي مي شود0
و در خصوص مطالبه مبلغ بيست هزار ريال بيعانه :
نظر به اينكه ، مستندات خواهان باعدم  تكذيب وي محمول برصحت و خاكي از اين است كه خوانده مبلغ مزبور را به عنوان بيعانه قطعه زمين شماره 283 در تاريخ 12/3/33 از خواهان دريافت داشته و معامله مزبور نيز به علت اختلافات طرفين انجام نگرديده است 0
نظر به اينكه ، خوانده هيچگونهدليلي كه پرداخت وجه مزبور ويا استحقاق خود را در تملك آن اثبات كند به دادگاه تقديم ننموده است ، و مطابق مفاد قسمت اخير قولنامه و با توجه به اينكه معلوم نيست خواهان از انجام معامله خودداري كرده باشد، مبلغ مزبور را به نامبرده مسترد دارد و لذا دعوي ظاهرا" به نظر صحيح مي رسد و خوانده به استناد ماده 301 قانون مدني محكوم مي شود كه وجوه زير را به خواهان بپردازد0
1 مبلغ بيست هزار ريال بابت اصل خواسته ،
2 مبلغ 153 ريال بابت هزينه دادرسي ،
3 مبلغ 0000 بابت خسارت تاخير تاديه تا روز صدور حكم ،
اجراي دادگاه مكلف است كه خسارت تاديه را به ماخذ صدي دوازده در سال تا روز وصول محكوم به از خواند وصول كند و به خواهان بپردازد0 راي غيابي و قابل واخواهي است 0
رئيس شعبه 4 دادگاه شهرستان تهران  ناصر كاتوزيان

مرجع :
كتاب عدالت قضائي ،گزيده آراء،تاليف دكتركاتوزيان ،انتشارات
دادگستر،چاپ اول ،بهارسال 1378

137