رای وحدت رويه ديوان عالی كشور

تاريخ رسيدگي : 26/8/69
دادنامه شماره : 675 شعبه 10 ديوان

خلاصه جريان پرونده :
آقاي (الف ) بوكالت از خانم (ب ) در تاريخ 11/12/69 دادخواستي بطرفيت سازمان زمين شهري اصفهان واداره كل مخابرات استان اصفهان بخواسته ابطال نظريه كميسيون ماده 12 قانون اراضي شهري و صدور حكم به دائر بودن مورد دعوي به پلاك ثبتي 12/4805و64/4805 بخش 5 اصفهان و نيز صدور دستور موقت تقديم كه پرونده ابتدا دردادگاه عمومي و سپس در شعبه چهارم دادگاه حقوقي يك اصفهان مطرح شده است 0 وكيل خواهان توضيح مي دهد يك قطعه زمين بمساحت 657مترمربع داراي پلاك ثبتي فوق متعلق بموكل بنا به درخواست اداره كل مخابرات استان اصفهان و بجهت تملك آن اداره مورد بازديد و اظهارنظر اعضاي كميسيون ماده 12 واقع و پلاكهاي مذكور باير تشخيص گرديده اند در حاليكه بهيچ وجه با تعريف مندرج در ماده 4 قانون اراضي شهري در خصوص تعريف زمين باير منطبق نيست زيرا داراي ديوار آجري واز چهار طرف كاملا" محصور و داراي در بوده كه در خود راي كميسيون نيز مندرج است همچنين بحكايت مندرجات سند مالكيت داراي حق الشرب از مادي نايج و نيز بصورت باغ بوده و در سال 1347 سند مالكيت آن بنام باغ قورچي باشي صادر و بهيچ وجه بصورت موات برنگشته خاصه آنكه مقدمات احداث ساختمان نيز در آن بعمل آمده و براي احداث زيرزمين خاكبرداري شده است و براي اثبات موضوع بنظركارشناس رسمي استناد مي شود ضمنا" چون قبل از تعيين قطعي نوع زمين تملك آن صحيح نيست مستندا" بماده 770 قانون آئين دادرسي مدني تقاضاي صدور دستور موقت به منع اداره كل مخابرات از تملك پلاكها را مي نمايد0 اداره كل زمين شهري استان اصفهان در پاسخ راي كميسيون را بخصوص با توجه بحضور نماينده دادگستري در آن صحيح و منطبق با واقع اعلام وتقاضاي تاييد آنرا نموده و ضنمنا" اعلام داشته كه خواهان دعوي خود را خارج از مهلت مقرر قانون مطرح كرده است اداره كل مخابرات استان اصفهان خوانده ديگر در پاسخ اعلام داشته جهت توسعه ساختمان اداره و كاري نياز به زمين موصوف دارد وبا رعايت قانون اراضي شهري و كميسيون ماده 32 و اخذ قائم مقامي وتصويب كميسيون ماده زمين را تملك و سند مالكيت بنام آن اداره صادرشده و هباي آن طبق قانون در حساب بستانكاري مخابرات موجود و به محض مراجعه مالك پرداخت يا از طريق اداره كل زمين شهري زمين معوض به ايشان داده خواهد شد0 دادگاه در جريان رسيدگي اقدامات وتحقيقات مختلفي انجام از جمله قرار معاينه و تحقيق محلي صادر و اجرا نموده و با استماع و ملاحظه مدافعات طرفين و جلب عقيده مشاوربه شرح نظريه معترض عنه پس از ذكر مقدمه اي از جريان دعوي چنين اظهار كرده است ((... قطع نظر از اينكه بحكايت فتوكپي مصدق از راي مورد اعتراض كه پيوست پرونده است تاريخ ابلاغ راي 8/12/64 است و تاريخ تقديم دادخواست هم 11/12/64 چون بموجب قانون زمين شهري كه در حال حاضر لازم الاتباع است براي اعتراض بينظر مرجع تشخيص نوع زمين مهلت تعيين نكرده است ايراد فوق وارد نبوده و رد آن اعلام مي شود و در ماهيت نظر باينكه راي كميسيون مبني بر بائر بودن زمين پلاك مربوطه مورد تعرض خواندگان هم مقدمات احداث ساختمان نيز در آن بعمل آمده و براي احداث زيرزمين خاكبرداري شده است وبراي اثبات موضوع بنظر كارشناس رسمي استناد مي شود ضمنا" چون قبل از تعيين قطعي نوع زمين تملك آن صحيح نيست مستندا" بماده 770 قانون آئين دادرسي مدني تقاضاي صدور دستور موقت به منع اداره كل مخابرات از تملك پلاكها مي نمايد0 اداره كل زمين شهري استان اصهفان در پاسخ راي كميسيون را بخصوص با توجه بحضور نماينده دادگستري درآن صحيح و منطبق با واقع اعلام و تقاضاي تاييد آنرا نموده ضمنا" اعلام داشته كه خواهان دعوي خود را خارج از مهلت مقرر قانوني مطرح كرده است 0 اداره كل مخابرات استان اصفهان خوانده ديگر در پاسخ اعلام داشته جهت توسعه ساختمان اداري و كاري نياز به زمين موصوف دارد و با رعايت قانون اراضي شهري و كميسيون ماده 32 واخذ قائم مقامي و تصويب كميسيون ماده زمي را تملك و سند مالكيت بنام آن اداره صادر شده و بهاي آن طبق قانون در حساب بستانكاري مخابرات موجود و به محض مراجعه مالك پرداخت يا از طريق اداره كل زمين شهري زمين معوض بايشان داده خواهدشد0 دادگاه درجريان رسيدگي اقدامات و تحقيقات مختلفي انجام از جمله قرار معاينه و تحقيق محلي صادر و اجرا نموده و با استماع وملاحظه مدافعات طرفين و جلب عقيده مشاور بشرح نظريه معترض عنه پس از ذكر مقدمه اي از جريان دعوي چنين اظهرانظر كرده است ((... قطع نظر از اينكه بحكايت فتوكپي مصدق از راي مورد اعتراض كه پيوست پرونده است تاريخ ابلاغ راي 8/12/64 است و تاريخ تقديم دادخواست هم 11/12/64 چون بموجب قانون زمين شهري كه در حال حاضر لازم الاتباع است براي اعتراض به نظر مرجع تشخيص نوع زمين مهلت تعيين نكرده است ايراد فوق وارد نبوده و رد آن اعلام مي شود و در ماهيت نظر باينكه راي كميسيون مبني بر بائر بودن زمين پلاك مربوط كه مورد تعرض خواندگان هم قرار نگرفته دليل بر سابقه عمران و احياء آنست امرمزبورمفروغ عنه است و نظر باينكه طبق ماده 4 قانون اراضي شهري عينا" بقانون زمين شهري منتقل شده زماني همين زمين بائر محسوب مي شود كه بحالت موات برگشته باشد و نظر باينكه وجود ديوارهاي آجري دراطراف آن بهنگام معاينه محل از ناحيه كميسيون ثبت شده است و نظر باينكه از توجه بماده 425 آن قانون كه ديوار را داخل در مورد تحجيرمحسوب نمي دارد و از توجه بماده 144 همان قانون كه احياء اطراف زمين را موجب تملك وسط آن مي داند و اينكه احداث ديوار عرفا" احياي ديوار است فلذا وجود ديوار بقاء حالت عمراني و احياء است و نفي حدوث حالت موات از تعريف مندرج در ماده 4 قانون فوق شامل زمين موضوع پلاكهاي ياد شده نبوده ونظر دادگاه بر صدور حكم بابطال راي كميسيون و اعلام دائر بودن زمين است ...)) بر اثراعتراض ادارات معترض پرونده بديوانعالي كشورارسال و باين شعبه ارجاع شده است 0 متن لوايح معترضان در هنگام مشاوره قرائت مي شود0
هيئت شعبه در تاريخ بالا تشكيل گرديد پس ازقرائت گزارش آقاي ... عضو مميز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنين راي مي دهند:

بسمه تعالي
اعتراضات واصله موجه نيست و نظر به معترض عنه باتوجه به مجموع اوراق و محتويات پرونده واقدامات انجام شده از حيث نتيجه صحيحا" صادر و بالنتيجه تاييد مي گردد مقرر مي دارد پرونده جهت انشاءراي بدادگاه مربوطه اعاده شود0

مرجع :
كتاب منتخب آراء ديوانعالي كشور پيرامون مسائل اراضي وآب
تاليف يداله بازگير
انتشارات فردوسي ، چاپ گيتي / 78 ، چاپ اول
149