‌قانون اصلاح قانون جلوگیری از تصرف عدوانی

‌ماده 1 - در هر مورد که کسی برای خارج کردن مال منقول از تصرف متصرف بدون رضایت
او اقدام کند و یا مزاحم استفاده متصرف گردد مأمورین‌شهربانی و ژاندارمری هر یک در
حوزه استحفاظی خود مکلفند به درخواست شاکی از مزاحمت و اقداماتی که برای تصرف
عدوانی می‌شود جلوگیری‌نمایند اگرچه عمل مزبور به استناد ادعای حقی نسبت به آن مال
باشد.

‌ماده 2 - هر گاه کسی مال غیر منقولی را که در تصرف غیر بوده است عدواناً تصرف کرده
و یا مزاحم استفاده متصرف شده باشد و یا استفاده از حق‌انتفاع یا ارتفاق دیگری
ممانعت کرده باشد و بیش از یک ماه از تاریخ وقوع تصرف یا آغاز مزاحمت یا ممانعت
نگذشته باشد دادستان شهرستان محل‌وقوع مال یا دادرس دادگاه‌های بخش مستقل و سیار
به قائم‌مقامی دادستان در حوزه صلاحیت خود مکلفند به شکایت شاکی رسیدگی و حکم
مقتضی‌صادر نمایند اگرچه اعمال مذکور به استناد ادعای حقی نسبت به آن مال باشد.

‌ماده 3 - در مورد ماده قبل هر گاه اقدام به تصرف عدوانی و مزاحمت یا ممانعت از
حق، مشهود مأموران شهربانی و ژاندارمری باشد مأموران مزبور‌مکلفند به موضوع
شکایت‌خواهان رسیدگی و با حفظ وضع موجود از انجام اقدامات بعدی خوانده جلوگیری
نمایند و جریان را به مراجع مذکور در ماده‌قبل اطلاع داده طبق نظر مراجع مزبور
اقدام نمایند.

‌تبصره 1 - هر گاه به سبب تجاوز بیم وقوع جنحه یا جنایتی برود مأموران شهربانی یا
ژاندارمری باید فوراً از وقوع هر گونه جرمی در حدود وظایف‌خود جلوگیری نمایند.

‌تبصره 2 - در نقاطی که خانه‌های انصاف تشکیل شده به دعاوی تصرف عدوانی و مزاحمت و
ممانعت از حق، موضوع مواد 1 و 3 این قانون‌خانه‌های انصاف طبق مقررات مربوط به خود
رسیدگی خواهند نمود.

‌ماده 4 - رسیدگی و اظهار نظر مراجع مذکور در ماده 2 تابع تشریفات قانون آیین
دادرسی مدنی نمی‌باشد، ولی مرجع رسیدگی‌کننده وقتی رأی به نفع‌خواهان می‌دهد که به
وسایل مقتضی احراز کند مورد دعوی را که در تصرف خواهان بوده خوانده عدواناً متصرف
شده یا مزاحمت یا ممانعت از استفاده‌از حق خواهان نموده است.

‌هر یک از طرفین دعوی برای اقامه دلیل مهلت بخواهد مرجع رسیدگی‌کننده می‌تواند
برای یک بار و حداکثر پانزده روز مهلت بدهد مگر آن که به‌تشخیص مرجع مذکور آن دلیل
مؤثر در دعوی نباشد و یا تقاضا به منزله اطاله رسیدگی صورت گرفته باشد.

‌ماده 5 - در دعاوی تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق ابراز سند مالکیت دلیل بر
سبق تصرف و استفاده از حق می‌باشد مگر آن که طرف‌دیگر دعوی سبق تصرف و استفاده از
حق خود را به طرق دیگر ثابت نماید و در هر حال خواهان باید ثابت کند که از تاریخ
تصرف عدوانی یا‌مزاحمت یا ممانعت از حق بیش از یک ماه نگذشته باشد.

‌ماده 6 - در صورتی که دو یا چند نفر مال غیر منقولی را مشترکاً در تصرف داشته یا
استفاده می‌کرده‌اند و بعضی از آنان مانع تصرف یا مزاحم یا مانع‌استفاده بعضی دیگر
شود موضوع بر حسب مورد در حکم تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق محسوب و
مشمول مقررات این قانون خواهد‌بود.

‌ماده 7 - دعاوی مربوط به قطع آب و انشعاب تلفن و جریان گاز و برق و وسائل تهویه و
نقاله (‌از قبیل آسانسور و پله برقی) که مورد استفاده در‌اموال غیر منقول است
مشمول مقررات این قانون می‌باشد مگر این که اقدامات فوق از طرف مؤسسات مربوط اعم
از دولتی یا خصوصی به اجازه قانون‌یا مستند به قرارداد صورت گرفته باشد.

‌ماده 8 - هر گاه شخص ثالثی در موضوع رسیدگی به دعوی تصرف عدوانی یا مزاحمت یا
ممانعت از حق در حدود مقررات این قانون خود را ذینفع‌بداند مادام که رسیدگی خاتمه
نیافته اعم از این که دعوی در مرحله بدوی یا پژوهشی باشد می‌تواند وارد دعوی شود و
مرجع مربوط به این امر نیز‌رسیدگی و حکم مقتضی صادر خواهد کرد.

‌ماده 9 - مستأجر رأساً و مباشر و خادم و کارگر و به طور کلی اشخاصی که ملکی را قبل
از قبل دیگری متصرفند می‌توانند به قائم‌مقامی مالک طبق‌مقررات این قانون شکایت
کنند.

‌ماده 10 - مستأجر پس از انقضاء مدت اجاره همچنین سرایدار (‌خادم) (‌کارگر) و به
طور کلی هر امین دیگری که در صورت مطالبه مالک یا مأذون از‌طرف او یا کسی که حق
مطالبه دارد از عین مستأجر یا مال امانی رفع تصرف ننماید با رعایت بندهای زیر
متصرف عدوانی محسوب می‌شود و مطابق‌مقررات این قانون با او رفتار خواهد شد.

1 - مستأجر در صورتی که اظهارنامه رسمی خلع نماید حداقل یک ماه قبل از انقضاء مدت
اجاره ابلاغ شده باشد پس از انقضاء مدت اجاره والا‌یک ماه پس از ابلاغ اظهارنامه
رسمی.
2 - در مورد سایرین ده روز پس از ابلاغ اظهارنامه رسمی.
‌ابلاغ اظهارنامه رسمی فوق به وسیله دادگاه بخش یا شهرستان یا اداره ثبت اسناد یا
دفتر اسناد رسمی و یا ژاندارمری محل به عمل می‌آید.

‌تبصره - در دعوی تخلیه عین مستأجر از طرف موجر در نقاطی که قانون روابط مالک مالک
و مستأجر اجرا می‌شود و در دعوی تخلیه در معاملات‌رهنی و شرطی و یا حق استرداد و
نیز در مواردی که بین صاحب مال و امین یا متصرف، قرارداد و شرایط خاصی برای تخلیه
یا استرداد باشد مقررات‌این ماده اجرا نخواهد شد.

‌ماده 11 - اگر در جریان رسیدگی به دعوی تصرف عدوانی یا مزاحمت با ممانعت از حق
مستند ابرازی یکی از طرفین با رعایت مفاد ماده 1292‌قانون مدنی مورد تردید یا
انکار یا جعل قرار گیرد اعم از این که تعیین جاعل شده یا نشده باشد چنانچه سند
مزبور مؤثر در دعوی باشد و نتوان از طریق‌دیگری حقیقت را احراز نمود مرجع
رسیدگی‌کننده به اصالت سند نیز رسیدگی خواهد کرد. در این صورت تصمیم مرجع رسیدگی
در مورد سند فقط در‌همان دعوی مؤثر است.

‌ماده 12 - در صورتی که مدعی تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق قبل یا بعد از
طرح دعوی طبق این قانون همین دعوی را مطابق‌قانون آیین دادرسی مدنی در دادگاه نیز
مطرح نموده باشد یا بنماید دیگر به شکایت نامبرده بر اساس این قانون رسیدگی نخواهد
شد مگر آن که مدعی‌ظرف ده روز از تاریخ اخطار مرجع رسیدگی‌کننده دادخواست خود را
از دادگاه مسترد و گواهی آن را تقدیم نماید.

‌ماده 13 - به دعاوی تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق که یک طرف آن
وزارتخانه‌ها یا مؤسسات و شرکتهای دولتی یا وابسته به دولت‌باشد نیز مطابق مقررات
این قانون رسیدگی خواهد شد.

‌ماده 14 - در صورتی که مرجع رسیدگی‌کننده دلائل شکایت را قوی بداند به درخواست
خواهان موقتاً دستور جلوگیری از ایجاد یا تکمیل اعیانی از‌قبیل احداث بنا یا غرس
اشجار یا کشت و زرع در ملک مورد دعوی و یا جلوگیری از ادامه مزاحمت یا ممانعت حق
را صادر خواهد کرد و این دستور با‌صدور حکم به رد دعوی مرتفع می‌شود مگر این که
مرجع پژوهشی دستور مجددی در این مورد صادر کند.

‌ماده 15 - آرایی که به موجب مقررات این قانون از طرف دادسرای شهرستان و یا دادگاه
بخش مستقل و یا دادگاه سیار به قائم‌مقامی دادستان صادر‌می‌شود ظرف ده روز از
تاریخ ابلاغ قابل رسیدگی پژوهشی در دادگاه شهرستان محل وقوع مال غیر منقول
می‌باشد. رسیدگی پژوهشی خارج از نوبت و‌بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی به
عمل خواهد آمد رأی دادگاه شهرستان قطعی است.

‌تبصره - در صورتی که رأی مبنی بر تصرف عدوانی و یا مزاحمت یا ممانعت از حق باشد
بلافاصله به دستور مرجع صادرکننده به وسیله مأمورین‌انتظامی اجرا خواهد شد و
درخواست رسیدگی پژوهشی مانع اجرای آن نخواهد بود.

‌ماده 16 - کسی که پس از اجرای حکم رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق
مجدداً مورد حکم را تصرف یا مزاحمت و ممانعت از‌حق بنماید یا دیگران را به تصرف
عدوانی یا مزاحمت و ممانعت از حق مورد حکم وادار نماید به مجازات مقرر در ماده 265
مکرر قانون کیفر عمومی‌محکوم خواهد شد.

‌ماده 17 - مقررات مواد 333 و 334 قانون آیین دادرسی مدنی در موردی که حکم رفع
تصرف عدوانی اجرا می‌شود همچنین در موردی که مرجع‌پژوهشی حکم به اعاده وضع سابق
می‌دهد لازم‌الرعایه می‌باشد ولی یک ماه مهلت مقرر در ماده 333 قانون مذکور در باب
تقدیم دادخواست مالکیت از‌تاریخ قطعیت حکم شروع می‌شود.

‌ماده 18 - رسیدگی به کلیه دعاوی که طبق قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوب سال
1309 و اصلاحی سال 1339 قبل از تاریخ اجرای این‌قانون اقامه شده است به ترتیب مقرر
در این قانون ادامه می‌یابد و آراء صادر از حیث تقاضای پژوهشی تابع زمان صدور آن
می‌باشد.

‌ماده 19 - از تاریخ اجرای این قانون، قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوب سال 1309
و اصلاحی سال 1339 منسوخ است.
‌قانون فوق مشتمل بر نوزده ماده و چهار تبصره پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه
روز سه‌شنبه 2 بهمن ماه 1352 در جلسه روز دوشنبه‌ششم اسفند ماه یک هزار و سیصد و
پنجاه و دو شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.
‌نایب رئیس مجلس سنا - دکتر سید محمد سجادی